دیابت | علائم، علل ابتلا، پیشگیری و درمان
دیابت و انواع درمان‌های خانگی و دارویی آن
فهرست مطالب
دیابت بیماری است که در آن بدن نمی تواند گلوکز لازم برای تامین انرژی سلول های بدن بیمار را تامین کند. در واقع شخصی که به این بیماری مبتلا باشد سطح گلوکز در بدن او بالا میماند و هورمونی به اسم انسولین که قند موجود در بدن را به انرژی تبدیل کند نمیتواند این انتقال را انجام دهد . این فرایند بسته به انواع دیابت به مشکلاتی روبرو است که علائم و عواملی را همراه خود دارد.
دیابت شیرین
دیابت شیرین به بیماری گفت میشود که با داشتن آن بدن نمیتواند به درستی از انرژی مواد غذایی استفاده کند . این دیابت زمانی اتفاق می‌افتد که لوزالمعده توانایی تولید انسولین به مقدار لازم برای تامین سوخت بدن را نداشته باشد یا اینکه اصلا انسولینی ترشح نکند گاهی نیز پیش می‌آید که بدن انسولین می‌سازد ولی کیفیت انسولین ایجاد شده برای انجام وظیفه کافی نیست که به این حالت مقاومت به انسولین اطلاق میشود. همانطور که گفتیم بدن برای ایجاد انرژی سلول های خود نیازمند قندی به اسم گلوکز است که وظیفه انسولین رساندن آن به سلول‌هاست.
پس از میل کردن خوراکی‌ها و تجزیه آنها در بدن به عنوان گلوکز، رگ‌های وریدی و مویرگ‌ها ، قند را از معده یا کبد که محل ایجاد و تولید آن هستند به عضلات یا چربی‌ها می‌رساند. قند به تنهایی و اتوماتیک‌وار نمیتواند وارد سلول شود بنابراین لوزالمعده انسولین را در خون آزاد می‌کند، تا سلول‌ها از قند استفاده کنند.
انواع دیابت
بیماری به دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ تقسیم می شود از جمله موارد دیگر این بیماری میتوان به دیابت بارداری اشاره کرد که در مقاله قبلی به طور مفصل به آن پرداخته‌ایم. بنابراین در این مورد روی دیابت نوع ۱ و ۲ زوم می‌کنیم.
دیابت نوع ۲
تقریبا این نوع دیابت یک بیماری اکتسابی است و وقتی ایجاد می شود که فرد با پرخوری و مصرف خوراکی و نوشیدنی‌های شیرین سلامت خود را به خطر بیندازد از دیگر عوامل ایجاد ابتلا میتوان به استرس و اضطراب مستمر داشتن فرد نام برد. علت دیگری که باعث به وجود آمدن نوع دوم این بیماری میشود عوامل ژنتیکی ارثی است که باعث ایجاد برخی اختلالات در بدن برای مصرف گلوکز مصرفی است.
بنابراین این می‌تواند هشداری برای بیماران دیابت نوع دوم باشد که قبل از ابتلا به فکر پیشگیری‌های لازم برای ابتلا به مرض قند مخصوصا نوع دوم باشند. اکثر بیماران مرض قندی در ایران از این نوع هستند زیرا دیابت‌های بارداری و نوع اول در شمار کمتری قرار می‌گیرند.
به خاطر وجود برخی عارضه‌ها مانند نفروپاتی و رینوپاتی و حتی بسته شدن شریان‌های خونی، ابتلا به این بیماری می‌تواند برای شخص خطر آفرین باشد . این بیماری در مراحل پیشرفت غیرقابل کنترل میشود و میتوان با رعایت برخی نکات تغییرات در سبک زندگی آن را کنترل کرد.
وقتی انسولین خون بدن پایین بیاید نمیتواند قند خون را که سوخت مصرفی بدن است به بدن منتقل کند بنابراین بیمار عموما دچار ضعف و بیحالی است دو علت به وجود آمدن دیابت نوع دوم را میتوان اینگونه بیان کرد دلیل اول ایدیوپاتیک نامیده میشود که به اسم دیابت ناشناخته نیز معروف است زیرا هنوز دلیل ثابت و قانع کننده‌ای برای ایجاد و ابتلا به آن ثابت نشده و اگر بیماری از انواع دیگر نباشد به این نوع دیابت ربط می‌دهیم و دلیل دیگر بیماری که سلول‌های پانکراس را به دلیل عفونت ایجادی به پانکراس آسیب می‌رسانند و آن را از بین میبرد.
علائم دیابت نوع ۲
برای این نوع دیابت علائم تشخیص زیادی وجود ندارد و نمی‌توان به خوبی آن را پیش‌بینی کرد تا در ادامه از آن پیشگیری کنیم. این بیماری وقتی بیش از پیش خود را نشان می‌دهد که مرتبا احساس تشنگی کنید و دهانتان خشک بماند همچنین خستگی روزانه و بیرونروی‌های فراوان همراه با تغییر وزن شدید می‌تواند از عوامل آن باشد. علائم خطرناک این بیماری رتینوپاتی دیابتی (بیماری خونریزی)، مرض قند عوارضی مانند نفروپاتی (بیماری نارایی کلیه به دلیل از بین رفتن رگ های آن) ایجاد می کند.
لطفا توجه داشته باشید که تشخیص نوع دیابت شما باید زیر نظر پزشک متخصص غدد و دیابت باشد و با توجه به جواب آزمایش قندخون شما یا صلاحدید پزشک مشخص میشود. در صورتی که دسترسی به پزشک متخصص برای شما سخت است، یا در رابطه با مصرف هرکدام از دارو های فوق سوالی دارید، میتوانید به راحتی در سریعترین زمان ممکن از پزشکان متخصص غدد و دیابت و دکتر فوق تخصص غدد پذیرش۲۴، به صورت متنی یا تلفنی دکتر دیابت انلاین بگیرید.
دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ فولمینانت نیز مشابه علائمی که در بالا به آنها اشاره کردیم است، اما سرعت پیشروی در این نوع بسیار بیشتر از نوع قبلی است به طوری که ممکن است در طول یک هفته به شدیدترین عوامل گفته شده برسید.
همچنین دیابت نوع ۱ دیگری وجود دارد که به آرامی پیش میرود. برای تشخیص این دیابت علاوه بر آزمایش‌های هموگلوبین باید آزمایش‌های قند خونی دیگر نیز انجام داد. طریقه انجام و تشخیص این بیماری‌ها به دو صورت است، در دو روز مختلف ۴ تست و آزمایش گرفته میشود که حداقل یکی از (۱) تا (۳) و (۴) همزمان در یک آزمایش تأیید شود ، دیابت در آن مرحله تشخیص داده میشود.
- سطح گلوکز خون ناشتا صبح زود ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر (۱۲۶ میلی گرم در یک دسی لیتر) یا بیشتر است.
- گرم تست تحمل گلوکز خوراکی (آزمایش اندازه گیری سطح گلوکز خون پس از نوشیدن ۷۵ گرم آب محلول در گلوکز)، سطح گلوکز خون بعد از ۲ ساعت ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر است.
- سطح گلوکز خون (در صورت لزوم) بدون در نظر گرفتن زمان ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر اندازه گیری می شود و (۴) مقدار HbA1c 6.5٪ یا بیشتر است.
- دیابت نوع دو با بیماری‌هایی مثل فشار خون نیز ارتباط دارد بنابراین اگر در چشم‌ها یا کلیه احساس ناراحتی یا کمبود می‌کنید حتما روی راه‌های پیشگیری از دیابت زوم کنید. زیرا دیابت بیماری نیست که پس از ابتلا به راحتی درمان شود . بنابراین بهترین کاری که میتوانید بکنید پیشگیری از آن است.
علائم دیابت نوع ۱
در این نوع دیابت انسولین بدن برای بدن بیمار کفایت نمی‌کند بنابراین باید به تزریق انسولین روی بیاورید بهترین کار برای مقابله با این بیماری ورزش کردن و مصرف کم قند است .
در رژیم غذایی داشتن تعادل مناسب و میل کردن واحد های درسی از هرکدام از مواد غذایی کربوهیدرات‌ها ، پروتئین‌ها ویتامین‌ها اهمیت زیادی دارد و باید به طور کامل هم کنترل شده از آن استفاده کنید . پس حتما با پزشک خود مشورت کنید تا با استفاده از جدول غذایی رژیم درستی را برای شما ارائه دهد و از مقدار دریافتی هر کدام از مواد غذایی شما در طول بازه‌های زمانی مشخص شده توسط او آگاهی یابد.
مشورت با دکتر دیابت انلاین در هر لحظه به صورت متنی و تلفنی به شما در تشخیص نوع دیابت کمک شایانی می کند.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به دیابت
برای پیشگیری از دیابت کار عجیبی لازم نیست انجام بدهید همانند بسیاری از بیماری‌های دیگر و این مرض به خاطر رفتارهای غلط غذایی و کم تحرکی‌های بدنی بر ما چیره میشود. علاوه بر آن داشتن استرس و اضطراب نیز ما را در معرض خطر ابتلا به این عارضه قرار می‌دهد. بنابراین در روش‌های پیشگیری به اصلاح این رفتارها به شیوه‌های بروز که دشواری خاصی هم ندارند می پردازیم.
بنابراین قبل از اینکه دچار استرس بشوید باید به خود یادآوری کنید که با پیشگیری، شما دشمن را قبل از رسیدن به حوالی مرز ایمنی بدن شکست می‌دهید و دیگر جایی برای ترس و اضطراب نمیگذارید. یادآوری این موضوع و عمل به آن به راحتی شما را از خطرات بیشمار بیماری دیابت دور می‌کند.
پیشگیری غذایی از ابتلا به دیابت
برای پیشگیری‌هایی که مربوط به مصرف خوراکی میشود استفاده از جدول تبادل غذا (برای رژیم دیابت مطابق با دستورات بهداشت جهانی تنظیم شده است) توصیه میشود را در دستور کار قرار دهید. هنگامی که هر روز غذا می‌خورید، با دانستن میزان کالری و تغذیه روزانه شروع کنید. وقتی عادت‌های غذایی خود را شناختید ،سعی کنید در خوردن هر کدام از انواع غذاهای مورد علاقه‌تان صرفه‌جویی کنید و بیش از اندازه مجاز افزایش یا کاهش در مصرف نداشته باشید. استمرار در این امر باعث میشود که شما بدنی دور از دیابت داشته باشید. رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود.
کنترل خوراک برای پیشگیری ابتلا به دیابت
وعده‌های غذایی خود را به سه وعده اصلی صبحانه ناهار و شام تقسیم کنید و از خوردن میان‌وعده پرهیز کنید. در هنگام صرف چای از قند و شیرینی و مشتق آن ابدا استفاده نکنید و بجای آن از شیرین‌کننده‌هایی مانند کشمش یا توت خشک بهره بجویید.از غذاهای به اصطلاح فست فود استفاده کنید عموما غذا های بیرون به علت داشتن نسخه‌های همگانی نرخ پول در واحد زمان مضرتر و پرکالری تر از غذای خانگی هستند پس سعی کنید حتی سر کار نیز با خود غذای سالم داشته باشید.
پس بیشتر به خوردن غذاهای کم کالری و سرخ نشده روی بیاورید و از خوردن هرگونه غذای پرکالری پرهیز نمایید. از ادویه جات به درستی بهره بجویید و سعی کنید سس‌های صنعتی را مصرف نکنید . حتی الامکان روی برچسب هایی غذایی را نگاه کنید و کنترل شده از آنها استفاد نمایید سعی کنید فیبر غذایی خود را از راه‌های طبیعی مانند برخی برنج‌ها و میوه‌ها تامین کنید. برای پیشگیری میتوانید از تکنیک‌های بصری فکری مانند نیم بشقاب کردن سبزیجات و بشقاب‌های کوچک با حجم غذایی کم استفاده کنید.
پیشگیری حرکتی برای ابتلا نشدن به دیابت
همانطور که در بخشی قبلی به ورودی کالری و کنترل آن اشاره کردیم در اینجا به مصرف و سوزاندن آن می‌پردازیم. انجام ورزش همان خارج کردن و سوزاندن کالری‌های ذخیره شده خطرناک در بدن است. ورزش‌هایی اعم از پیاده روی و دویدن، ورزش‌های هوازی، ورزش‌های آرام، شنا و ورزش‌های توپی و رزمی همگی برای بدن و دیابت مفید هستند لذا حتما سه بار در هفته به فعالیت‌های بدنی بپردازید تا بدن تان از خامی بیرون آید . این رژیم غذایی و ورزش‌های مستمر را دو تا سه ماه ادامه دهید. اگر از علائم کاسته نشد به مصرف دارو و تزریق انسولین روی بیاورید.
عوارض دیابت
پای دیابتی: در این عارضه که در مواردی با دوز بالا شایع است از کف پا شروع به کبودی و زخم هایی میشود که بهبود آنها به آسانی امکان‌پذیر نیست و هر روز پیشرفت می‌کند. این آسیب بخاطر آسیب‌های عصبی پلی نوروپاتی است که به آن قند خون نوروپاتیک نیز گفته میشود. این زخم به علت باز بود خیلی راحت آلوده میشود.
عفونت‌ها: بیمارانی که به دیابت مبتلا می‌شوند به طور مکرر به عفونت‌های لثه‌ای و دهانی و سایر نقاط بدن مبتلا می‌شوند این بیماران اغلب درگیر بیماری‌ها پوستی و قارچی نیز هستند
مشکلات جنسی:در دیابت‌های شایع در مردان میتوان گفت این بیماری باعث اختلالاتی در برقراری رابطه جنسی و نعوظ میشود همین باعث کاهش میل جنسی و توانایی برقراری رابطه خواهد شد.
از جمله مشکلات دیگر میتوان به از کار افتادگی‌های کلیوی و تاری دید نارسایی‌های قلبی اشاره داشت که در ادام در بخش درمان به آنها اشاره خواهیم داشت.
درمان دیابت
ممکن است برای دیابت نوع برخی روش‌ها جوابگو باشد، روش‌های درمانی از جمله :
انسولین درمانی
برای مبتلایان بیماری دیابت از نوع دوم از انسولین استفاده می شود. قبلا انسولین به عنوان آخرین راه چاره در نظر گرفته می‌شد اما امروزه به خاطر فوایدی که در استفاده آن پیدا شده در صف اول داروها قرار می‌گیرد.
هیپوگلیسمی یا همان کاهش مستمر قند خون از عوارض جانبی تزریق و مصرف انسولین است. از طریق دهان و معده هضم انسولین دچار اختلالاتی میشود بنابراین رو معمول برای مصرف تزریق انسولین است. با توجه نیاز بیمار انسولین از طریق روش‌های متفاوت به بدن بیمار داده میشود ، همچنین بخاطر انواع انسولینی که وجود دارد روش‌های استفاده نیز متفاوت است
داروی متفورمین
به طور کلی متفورمین اولین دارویی است که برای دیابت نوع ۲ تجویز میشود با مصرف این دارو سطح گلوکز در کبد بیمار پایین می‌آید تا بدن بهتر بتواند از آن استفاده کند. از جمله عوارض این دارو می‌توانیم به حالت تهوع و بیرون روی شدید اشاره کنیم. برای اینکه این عوارض کاهش یابد بهتر است دارو را همراه صرف وعده‌های غذایی میل کنید تا بدن راحت‌تر بتواند با آن به سازگاری برسد. اگر متروفین تواند مشکل مرا حل کند باید به سراغ داروهای دیگر بروید.
داروی سولفونیل
سولفونیل اوره در واقع یک نیروی محرکه مکمل برای افزایش سطح انسولین در خون است و برای این بکار میرود که بدن بتواند مقدار بیشتری انسولین ترشح کند . از نمونه‌هایی که برای این نوع داروها بتوانیم نام ببریم میتوان به گلیبوراید ،گلیپیزید و گلیمپیرید اشاره کرد. عوارض جانبی این دارو ممکن است باعث کاهش قند خون ناگهانی کاهش وزن دور از انتظار باشد.
داروی Meglitinides
این نوع داروها نیز مانند سولفونیل اوره که در بالا به آن اشاره کردیم عمل می‌کنند، با این تفاوت که سریع‌تر از آنها عمل می‌کنند و مدت زمان ماندگاری آن کوتاه‌تر از داروهای سولفونیل است. عوارض این دارو نیز کاهش وزن ناگهانی و کاهش فشار خون غافلگیرکننده است.
بازدارنده های DPP-4
از انواع این دارو میتوان چند نوع را نام برد سیتاگلیپتین، ساکساگلیپتین و لیناگلیپتین که همگی به کاهش سطح قند خون کمک می‌کنند ، اما تأثیر بسیار کمی دارند. این داروها بر خلاف موارد قبلی باعث افزایش وزن نمی‌شوند ولی عوارضی مانند درد مفاصل و خطر پانکراست را با خود همراه دارند.
لطفا توجه داشته باشید که مصرف هرکدام از این دارو ها باید زیر نظر پزشک متخصص غدد و دیابت باشد. و با توجه به جواب آزمایش قندخون شما یا صلاح دید پزشک متخصص دیابت تجویز و مصرف شود. در صورتی که دسترسی به پزشک متخصص برای شما سخت است، یا در رابطه با مصرف هرکدام از داروهای فوق سوالی دارید، میتوانید به راحتی در سریعترین زمان ممکن از پزشکان متخصص غدد و دیابت و فوق تخصص غدد پذیرش۲۴، به صورت متنی یا تلفنی دکتر دیابت انلاین بگیرید.
لطفا اگر این مقاله برای شما کاربردی بود، برای دوستان خود ارسال کنید. تا با کمک یکدیگر جامعه ای سالم تر داشته باشیم.
سلام
من ۴۷ ساله هستم
میزان قند من ۱۱۴به ۱۵۵ است
لطفا راهنمایی کنید من چیکار کنم
سلام ۴۸ساله هستم آزمایش دادم فشارم ۱۴بود قندم ۱۴۰ البته بعداز ظهر بود که سرویسهای سیار رفتم نهار شیره خرما پا ماست خوردم و اونجاهم صف بودیم که یکی گیر داد کمی باهم بحث کردیم بعد آزمایش دادم گفتن ک هم فشارم بلاست هم قندم .. قندم ۱۴۰بود فشارم ۱۴. حیکار کنم من
سلام خسته نباشید من ۵۰ سال سن دارم دیابت دارک قند بعضی وقتها ۵۴۰ می رسه تکرر ادرار دارم وسوزش و مثتانه ام درگر شود آزمایش دادم می گن از دیابت لطفا راهنما ی کنین مشهد
آیا مصرف قرص گلوکوفاژ با هیدروکلروتیازید مشکل دارد؟
سلام .پنجاه سالمه.قرص فشار هیدروکلروتیازید استفاده میکنم .الان دیابت دارم و دکتر قرص گلوکوفاژ ۵۰۰نوشته.ایا این دو قرص با هم تداخل دارن و میتونم باهم استفاده کنم یا نه؟
سلام خسته نباشین .بنده ۳۹ سال دارم هم انگشت دست چپم کوچکم.کز کز میکنه. هم اداره خیلی دفعاتش زیاد شده. هم همیشه تشنمه. هم گشنمه. لاغر هم شدم .ضعیفم شدم. هم علت. هم راهکاری بگید
سلام۳۹ساله۸سال‌دیابت‌دارم۱سال‌پیش‌کرونا‌گرفتم‌الان‌موهام‌به‌شدت‌میریزه‌درصمن‌من‌از‌داروی‌صدبارداری‌وهم‌قرص‌تروید‌هم‌مصرف‌میکنم‌باتشکر
بهتر شدین شما بعد ۸ماه؟
با سلام و خسته نباشید. من قند خونم ناشتام ۱۳۶ بود بعد از یک ماه که پنج روز در هفته به مدت نیم ساعت پیاده روی کردم، رسید به ۷۰! من پیش دیابت به شمار میام؟ یعنی فرد پیش دیابت میتونه قندش برسه به ۷۰؟
سلام دوست عزیز
با تشکر از ثبت مشکل شما
کامنت شما توسط پزشک متخصص دیده شد اما نیاز به شنیدن شرح بهتر و بیشتری از بیماری شما دارد.
لطفا از طریق لینک زیر با پزشک آنلاین متخصص داخلی گفت و گو کنید .
مشاوره آنلاین با متخصص داخلی
سلام خسته نباشین .بنده انگشت کوچک سمت چپم بی حس یا کز کز میکنه..شدیدا تشنه میشم همیشه. دفعات خیلی زیاد ادرار دارم. لاغر شدم. خیلی کرسنم میشه ضعیف هم شدم. علت وراه کاری دارین برام. منون. چهل سال هم سن دارم .