دخول درد ناک یا واژینیسموس چیست؟ چگونه درمان می‌شود؟

واژینیسموس چیست؟

در برخی از زنان هنگام تلاش برای ورود هر چیزی به واژن مانند تامپون یا اسپکولوم (وسیله‌ای برای کنار زدن بافت‌های واژن جهت فراهم آوردن دید بهتر هنگام معاینه) عضلات واژن به‌صورت غیرارادی و مداوم منقبض می‌شوند که به این حالت واژینیسموس می‌گویند. حتی در مواردی این اختلال پس از لمس ناحیه اطراف واژن نیز رخ می‌دهد. در نتیجه این انقباضات می‌توانند از رابطه جنسی جلوگیری کرده یا آن را بسیار دردناک کنند. البته واژینیسموس در تحریک جنسی تداخلی ندارد اما می‌تواند روابط جنسی و کیفیت زندگی هر خانمی را تحت تاثیر قرار بدهد.

شایع‌ترین عضلات تحت تأثیر در این اختلال، عضلات کف لگن شامل دو عضله با نام اختصاری PC هستند. این عضلات مسئول کنترل ادرار، مقاربت، ارگاسم، حرکات روده و زایمان هستند. جالب است بدانید که هیچ ناهنجاری جسمی در بروز واژینیسموس موثر نیست و معمولا در اثر عوامل عاطفی، عوامل پزشکی یا هر دو رخ می‌دهد. اشکال مختلفی از واژینیسموس وجود دارد و علائم آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است. درد ناشی از آن ممکن است از خفیف تا شدید باشد و احساسات مختلفی ایجاد کند. بهتر است بدانید که در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به ناامیدی و پریشانی ذهنی شود و ممکن است حتی به مرور وضعیت بدتر شود. خوشبختانه درمان آن که شامل تمرینات جسمی و عاطفی است، معمولاً موثر واقع می‌شود.

علائم واژینیسموس چیست؟

• اصولا علائم واژینیسموس در افراد مختلف متفاوت است. انقباض یا اسپاسم غیر ارادی عضلات واژن از علائم اصلی واژینیسموس است، اما شدت آن در زنان متغیر است. در همه موارد، انقباض واژن نفوذ هر چیزی را به آن دشوار یا غیرممکن می‌کند.
  اگر به واژینیسموس مبتلا باشید نمی‌توانید انقباضات عضلات واژن خود را کنترل یا متوقف کنید در نتیجه با مقاربت دردناک (دیسپارونیا)، همراه با سوزش مواجه خواهید شد.
  البته در هنگام قرار دادن تامپون یا معاینه اندام جنسی خود توسط پزشک نیز با این علائم برخورد خواهید کرد. در موارد شدیدتر تنگی نفس در اثر درد زیاد نیز مشاهده شده است. شدت درد می‌تواند از خفیف تا شدید و احساس ناراحتی اندک تا سوزش باشد.
• اضطراب ناشی از روابط جنسی ناموفق در اثر ترس از نفوذ آلت مردانه به واژن، معمولا زنان را به انجام روش‌های دیگر مانند رابطه جنسی دهانی و مقعدی سوق می‌دهد که متاسفانه با افزایش خطر بروز بیماری‌های مقاربتی و حتی ایدز همراه هستند. بنابراین درمان به موقع واژینیسموس از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه عکس واژینیسموس را مشاهده می‌کنید.

 معمولا چه کسانی دچار این مشکل می‌شوند؟

اختلال واژینیسموس می‌تواند ناشی از عوامل استرس‌زای جسمی، استرس‌های عاطفی یا هر دو باشد. معمولا پیش‌بینی شده است چراکه فرد طبق تجربه قبلی انتظار دارد که این اختلال اتفاق بیافتد. از محرک‌های احساسی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

علل ابتلا به اختلال واژینیسموس چیست ؟

• ترس، به عنوان مثال از درد زایمان یا از دست دادن پرده بکارت
• اضطراب در اثر عملکرد بد جنسی یا به‌خاطر گناه از انجام رابطه جنسی
• مشکلات در روابط جنسی، به عنوان مثال در اثر داشتن یک شریک زندگی بد یا آزاردهنده
• داشتن خاطرات بد در اثر تجاوز یا آزار جنسی
• تجربیات دوران کودکی، مانند مشاهده رابطه جنسی از نزدیک یا قرار گرفتن در معرض تصاویر جنسی در کودکی

از محرک‌های جسمی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت، مانند عفونت ادراری (UTI) یا عفونت مخمر
• بیماری‌هایی مثل سرطان یا لیکن اسکلروزیس
• زایمان
• یائسگی
• جراحی لگن
• تحریک نشدن کافی قبل از عمل جنسی
• عوارض جانبی بعضی از داروها

یادتان باشد که آقایان نیز مشکلات جنسی ویژه خود مانند ناتوانی در نعوظ یا انزال زودرس را دارند که همگی مانند اختلال واژینیسموس قابل درمان هستند. برای تشخیص معمولا پزشک معاینه فیزیکی و سپس در مورد سابقه پزشکی و جنسی شما سوال می‌کند. مرور این مسائل (خاطرات واژینیسموس) می‌تواند به شما کمک کند تا علل اصلی انقباضات را تشخیص دهید و در جهت رفع آن‌ها تلاش کنید.

انواع اختلال واژینیسموس

جالب است بدانید که بیماری واژینیسموس انواع مختلفی دارد و می‌تواند زنان را در سنین مختلف تحت تأثیر قرار دهد که عبارتند از:

واژینیسموس اولیه

واژینیسموس اولیه یک وضعیت مادام‌العمر است که همیشه با علائم درد و سوزش به‌خصوص هنگام رابطه جنسی، استفاده از تامپون و انجام معاینه زنانه (مثل انجام تست پاپ اسمیر) همراه است. اغلب زنان در اولین تلاش خود برای مقاربت آن را تجربه می‌کنند و شریک جنسی آن‌ها قادر نیست آلت خود را وارد واژن کند. معمولا مردان با احساسی مانند «برخورد به دیواره دهانه واژن» این وضعیت را توصیف می‌کنند. در مواردی علاوه‌بر درد و اسپاسم عضلات کف لگنی، اسپاسم عضلانی عمومی و متوقف شدن موقتی تنفس نیز در زنان مشاهده می‌شود. با متوقف کردن رابطه جنسی معمولا این علائم برطرف می‌شوند.

واژینیسموس ثانویه

در واژینیسموس ثانویه زن قبلا تجربه رابطه‌های جنسی خوبی داشته است اما در حال حاضر بر اثر جراحی زنان، زایمان، ضربه یا یک واقعه آسیب‌زا، عفونت، یائسگی، مشکلات مربوط به روابط جنسی یا پرتودرمانی با اسپاسم غیر ارادی عضلات کف لگنی مواجه شده است. بنابراین ممکن است در هر مرحله‎ای از زندگی رخ دهد. معمولا پس از اصلاح عوامل این نوع واژینیسموس، باز هم کمی درد در هنگام رابطه جنسی احساس می‌شود.

واژینیسموس کلی

در این مورد، اختلال واژینیسموس همیشه وجود دارد و هر جسمی باعث تحریک آن می‌شود.

واژینیسموس موقعیتی

این نوع واژینیسموس فقط در شرایط خاص اتفاق می‌افتد. حال ممکن است عامل آن هر چیزی باشد از رابطه جنسی گرفته تا معاینات زنانه یا قرار دادن تامپون. بنابراین برخلاف موارد قبلی همیشه رخ نمی‌دهد.

برخی از زنان پس از یائسگی دچار واژنیسموس می‌شوند. وقتی سطح هورمون استروژن بدن کاهش می‌یابد، خشکی واژن و کاهش قابلیت ارتجاعی آن رابطه را دردناک، استرس‌زا یا غیر ممکن می‌کند. این مورد نیز می‌تواند یکی از انواع واژنیسموس در برخی از زنان محسوب شود.

دقت کنید که نباید اصطلاح پزشکی دیسپارونیا (Dyspareunia) که مربوط به رابطه جنسی دردناک است را با واژینیسموس اشتباه بگیرید چراکه اصولا دیسپارونیا فقط در اثر کیست تخمدان، بیماری التهابی لگن و آتروفی واژن رخ می‌دهد.

آیا امکان پیشگیری از واژینیسموس وجود دارد؟

مطمئنا واژینیسموس می‌تواند بر زندگی جنسی و روابط شما با شریک زندگی‌تان تأثیر بگذارد. در نتیجه بر سلامت روان شما نیز موثر است و می‌تواند منجر به افزایش اضطراب شود. حتی اگر می‌خواهید باردار شوید، ممکن است وجود این اختلال آن را با چالش بیشتری روبه‌رو کند. ازآنجایی‌که علت واژینیسموس می‌تواند ترکیبی از مشکلات جسمی و روحی باشد، شما تنها زمانی می‌توانید برای پیشگیری از بروز آن اقدام کنید که علت واقعی آن را بعد از مراجعه به پزشک تشخیص دهید. یادتان باشد که درمان موفقیت‌آمیز این اختلال به زمان نیاز دارد، بنابراین باید صبور باشید و اصول پیشگیری را رعایت کنید.

نحوه تشخیص اختلال واژینیسموس

روند تشخیص واژنیسموس معمولاً با توصیف علائم از طرف شما آغاز می‌شود. پزشک احتمالا ابتدا سوالاتی مانند، برای اولین بار چه زمانی متوجه این مشکل شده‌اید؟ معمولا چند بار اتفاق می‌افتد؟ به نظر شما چه چیزی باعث تحریک بروز آن می‌شود؟ از شما می‌پرسد. پس از آن ممکن است به سراغ سوالاتی درباره سابقه روابط جنسی شما برود، ابهاماتی مانند آیا تا به حال تجاوز یا سوءاستفاده جنسی را تجربه کرده‌اید؟

علاوه‌براین، تشخیص و درمان قطعی واژینیسموس نیاز به معاینه لگن دارد. معمولا در زنان مبتلا به این اختلال مشکلاتی مانند عصبی شدن یا ترس هنگام معاینه واژن و لگن مشاهده می‌شود.

اگر برای شما نیز این مسئله آزاردهنده است بهتر است با پزشک خود در مورد روش‌های دیگر معاینه لگن صحبت کنید. استفاده از آینه توسط پزشک هنگام معاینه می‌تواند تا حدودی از اضطراب شما بکاهد زیرا می‌توانید ببینید پزشک شما چه کاری انجام می‌دهد. معمولا وقتی پزشک به واژینیسموس مشکوک می‌شود، معاینه را تا آنجایی‌که می‌تواند با ملایمت انجام می‌دهد. می‌توانید از پزشک خود بخواهید که هر مرحله از معاینه را برای شما توضیح دهد. در طول معاینه اصولا پزشک شما به دنبال هر نشانه‌ای از عفونت یا زخم است چراکه اگر دلیل جسمی وجود نداشته باشد پزشک برای رفع مشکلات عاطفی شما را به روانپزشک یا روانشناس ارجاع می‌دهد.

مشاوره آنلاین روانشناسی

انواع راه‌های درمان واژینیسموس

واژینیسموس نوعی اختلال قابل درمان است و بسته به علت آن، روند درمانی ممکن است پزشکان متخصص مختلفی را درگیر کند. قبل از تمرکز روی درمان علل عاطفی واژنیسموس، لازم است هر علل زمینه‌ای احتمالی مانند عفونت درمان شود. هدف کلی در درمان این اختلال، کاهش انقباضات غیر ارادی عضلات و ترس از درد و مقابله با هر نوع ترس دیگری است که ممکن است مربوط به این مشکل باشد. به‌همین‌دلیل برنامه درمانی معمولاً شامل آموزش، مشاوره و تمرین یا ترکیبی از آن‎ها است. مواردی مانند:

• سکس‌ تراپی و مشاوره جنسی
  این روش درمانی معمولا با ارائه اطلاعات در مورد آناتومی جنسی و چرخه پاسخ‌ها و تحریکات جنسی می‌تواند به شما کمک کند تا فرآیندها و واکنش‌های بدن خود را حین رابطه جنسی درک کنید. همچنین در مورد عضلات درگیر در واژنیسموس اطلاعات بیشتری کسب خواهید کرد. در این زمینه کار با یک مشاور متخصص در زمینه اختلالات جنسی واقعا عالی و مفید است. در طی سکس تراپی معمولا از شما خواسته می‌شود تا هر روز ناحیه دهانه واژن خود را بدون ایجاد درد لمس کنید. سپس به مرور به سراغ لبه‌های واژن یا لابیا بروید و در آخر با قرار دادن انگشت نفوذ خود را بیشتر کنید. بدین شکل از نظر روانی برای رابطه جنسی نیز آماده می‌شوید.
• مشاوره روانی و عاطفی
  این روش درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا عوامل احساسی مانند اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) که ممکن است در انقباض غیرارادی واژن نقش داشته باشند را شناسایی، بیان و حل کنید. یادگیری تکنیک‌های آرام‌سازی و هیپنوتیزم که ممکن است باعث آرامش ذهن شوند، به شما کمک می‌کنند تا در هنگام رابطه راحت‌تر باشید. حتما در این زمینه با مشاور خود مشورت کنید.
• استفاده از گشادکننده‌های واژن
  هنگامی‌که بتوانید با آموزش‌های بالا بدون درد انگشت خود را داخل واژن کنید، می‌توانید در مرحله بعد برای نفوذ بیشتر از یک وسیله گشادکننده پلاستیکی به شکل مخروطی استفاده کنید. کافی است که فقط ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آن را در واژن بگذارید تا عضلات به فشار عادت کنند. می‌توانید در مراحل بعدی به سراغ وسیله‌ای با سایز بزرگتر بروید یا از شریک خود بخواهید در این زمینه به شما کمک کند. هنگامی‌که شما با این کار احساس راحتی کنید، می‌تواند به شریک زندگی خود اجازه دهید تا آلت تناسلی خود را نزدیک واژن قرار دهد، اما نه در داخل. نگران نباشید به مرور با این تکرار تمرینات می‌توانید یک رابطه جنسی موفق را تجربه کنید.
• تمرینات کنترل عضلات کف لگن
  این تمرینات واژینیسموس شامل انقباض عضلات و فعالیت‌های آرام‌سازی یا تمرینات کگل (Kegel exercises) برای بهبود کنترل عضلات کف لگن است.
  اگر امکان این را ندارید که از گشادکننده‌های واژن استفاده کنید، به‌جای آن‎ها یک متخصص طب فیزیکی با آموزش نحوه انجام این تمرینات می‌تواند به شما کمک کند.

• مصرف لیدوکائین یا کرم‌های ترکیبی موضعی
  ممکن است به تسکین درد مرتبط با این بیماری کمک کنند. اصولا مدت زمانی که برای درمان موفقیت‌آمیز واژینیسموس لازم است، به شخص بستگی دارد. در موارد نادری برای درمان واژینیسموس نیاز به جراحی است. علاوه‌براین مطلب، در مطلب واژینیسموس ماماسایت و واژینیسموس ویکی پدیا نیز به این نکات و روش‌های درمانی اشاره شده است.

درمان واژینیسموس با داروهای گیاهی

تجربه نشان داده است که استفاده از برخی از روان‌کننده‌های طبیعی واژن به اندازه لوبریکنت‌های شیمیایی در تسکین علائم واژینیسموس موثر است.

• از این مواد گیاهی و طبیعی می‌توان به روغن جوجوبا، روغن زیتون، روغن نارگیل و ژل آلوئه‌ورا اشاره کرد که مانند شیاف ویتامین E محرک تولید مخاط بیشتر واژن نیز هستند.
• مصرف پروبیوتیک‌ها که در ماست فراوان هستند به تسکین علائم آتروفی واژن به‌عنوان یکی از عوامل واژینیسموس کمک می‌کند.
• در هنگام رابطه جنسی از محلول آب و گلیسیرین به‌عنوان لوبریکنت استفاده کنید.
• دریافت استروژن خوراکی از طریق مصرف سویا در رژیم غذایی روزانه نیز بسیار موثر است. قابل ذکر است که برخی از گیاهان می‌توانند با کرم‌ها یا ژل‌های موضعی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند و یا باعث بروز عوارض جانبی ناخواسته شوند. پس حتما در این زمینه با پزشک متخصص یا یکی از کارشناسان طب سنتی مشورت کنید.
• نکته قابل توجه در مورد مصرف موضعی روغن‌های اساسی مانند روغت نارگیل این است که این روغن‌ها قبل از استفاده باید به درستی رقیق شوند زیرا برخی از افراد ممکن است به آن‌ها حساسیت داشته باشند. بنابراین حتما قبل از اولین بار استفاده در ناحیه حساس واژن آن‌ها را روی ناحیه کوچکی از پوست دست خود تست کنید.

درمان واژینیسموس در طب سنتی

از نظر طب سنتی عامل اصلی اختلال واژینیسموس شرایط عاطفی زن است.

پس باید به فکر رفع اضطراب وی در حین رابطه جنسی بود. آروماتراپی به کمک بوییدن چوب سدر، اسانس زنجبیل، عصاره شمعدانی و اسانس اسطوخودوس قبل و حین رابطه می‌تواند به بازیابی انرژی از دست رفته زن و حفظ آرامش او کمک کند و در نتیجه مانع از انقباض غیر ارادی واژن شود. استفاده از کرم‌های گیاهی که خاصیت شل‌کنندگی عضلات را دارند نیز در رفع انقباض واژن موثر هستند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اختلالات جنسی می‌توانند روابط زناشویی شما را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین معالجه به موقع می‌تواند به نجات یک ازدواج یا رابطه بسیار کمک کند. به یاد داشته باشید که هیچ‌چیز برای شرمندگی وجود ندارد و صحبت با همسرتان در مورد احساسات و ترس از رابطه جنسی می‌تواند به آرامش بیشتر شما کمک کند. پزشک یا درمانگر می‌تواند راه‌های غلبه بر واژنیسموس را به شما ارائه دهد. خوشبختانه بسیاری از بیماران بهبود می‌یابند و زندگی شاد جنسی را ادامه می‌دهند. پس اگر با علائمی مانند مقاربت دردناک همراه با سوزش یا خارش و قرمزی واژن بعد از روابط یا گذاشتن تامپون روبه‌رو شدید حتما برای برگزاری جلسات درمانی با یک متخصص زنان و زایمان و یک درمانگر اختلالات جنسی برنامه‌ریزی کنید. درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری ندارید، از صدها پزشک آنلاین متخصص زنان پذیرش ۲۴، مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید.

مشاوره آنلاین دکتر متخصص زنان