زخم دهانه رحم به چه معناست؟ انواع درمان زخم دهانه رحم

زخم دهانه رحم

زخم دهانه رحم بیماری رایجی در بین خانم‌هاست. اما مفهوم، علائم، عوامل خطر، نحوه جلوگیری، دلایل وقوع این بیماری و راه‌های درمان آن چیست و آیا می‌توان به‌طور طبیعی آن را درمان کرد؟ در این مقاله به بررسی جزئی تمام این موارد می‌پردازیم.

دهانه رحم کجاست؟

برای درک بیماری زخم دهانه رحم بهتر است ابتدا بدانید که دهانه رحم دقیقاً چیست و در کجای بدن خانم‌ها قرار گرفته است. دهانه رحم یک مجرای باریک به شکل دونات است که رحم و واژن را به هم متصل می‌کند و درواقع پایین‌ترین نقطه انتهایی رحم است.

خون قاعدگی شما هر ماه از طریق دهانه رحم، از رحم خارج می‌شود و به داخل واژن می‌رود. همچنین هنگامی که شما باردار می‌شوید، دهانه رحم منبسط و باز می‌شود و اجازه می‌دهد که نوزاد به داخل کانال تولد حرکت کرده و از آن خارج شود.

زخم دهانه رحم چیست؟

اگر چیزی دهانه رحم را تحریک کرده و باعث التهاب آن شود، دهانه رحم دچار بیماری به نام «زخم دهانه رحم» می‌شود که نام انگلیسی و پزشکی آن نیز Cervicitis (سرویسیت) است. Cervisits به معنی التهاب دهانه رحم (inflammation of the cervix) است.

بنابراین التهاب دهانه رحم در اثر تحریک، عفونت و آسیب سلول‌هایی که دهانه رحم را پوشانده‌اند، ایجاد می‌شود و باعث بیماری زخم دهانه رحم می‌شود. این بافت‌های تحریک‌شده یا آلوده دهانه رحم ممکن است قرمز و متورم شده و مخاط و چرک از آن‌ها خارج شود. همچنین در صورت لمس دهانه رحم ممکن است به راحتی خونریزی کنند.

چه کسانی به زخم دهانه رحم مبتلا می‌شوند؟

زخم دهانه رحم بیماری بسیار شایعی در زنان است. پیش‌بینی شده است که بیش از نیمی از زنان بزرگسال در مقطعی از زندگی خود به دهانه رحم مبتلا می‌شوند. زنانی که رفتارهای پرخطر جنسی انجام می‌دهند و چندین شریک زندگی دارند در معرض خطر بیشتری برای این بیماری قرار دارند. زنانی که به بیماری‌های مقاربتی مبتلا شده‌اند و یا شریک جنسی دارند که به بیماری‌های مقاربتی مبتلاست نیز بسیار در معرض خطر زخم دهانه رحم هستند. اما اعمال جنسی تنها دلیل ابتلا به این بیماری نیستند و عوامل دیگری نیز باعث آن می‌شوند که در ادامه بررسی می‌کنیم.

علت زخم دهانه رحم چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، علت زخم دهانه رحم غالباً عفونت‌های مقاربتی هستند اما دلایل غیرعفونی نیز می‌توانند باعث بروز این بیماری شوند. به‌طورکلی دلایل ابتلا به زخم دهانه رحم به شرح زیرند:

• بیماری‌ها و عفونت‌های مقاربتی: عفونت‌های باکتریایی و ویروسی که باعث ایجاد زخم دهانه رحم می‌شوند، اغلب اوقات از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. بیماری‌های مقاربتی (STDs) که می‌توانند سبب ابتلا به التهاب دهانه رحم شوند شامل سوزاک، کلامیدیا، تریکومونیازیس، تبخال دستگاه تناسلی، مایکوپلاسما و اوره پلاسما هستند.
• واکنش‌های آلرژیک: آلرژی یا حساسیت نسبت به محصولات جنسی (مانند اسپرم‌کش‌های ضدبارداری، لاتکس در کاندوم‌ها و…) و محصولات بهداشتی زنانه (مانند خوشبوکننده‌های زنانه، تامپون، شیاف مهبل، دستگاه دیافراگم ضدبارداری و…) ممکن است منجر به تحریک دهانه رحم و ابتلا به زخم دهانه رحم شوند.
• رشد بیش از حد باکتری‌ها: رشد بیش از حد برخی از باکتری‌هایی که به‌طور طبیعی در واژن وجود دارند (واژینوز باکتریایی) می‌تواند منجر به زخم دهانه رحم شود. واژینوز باکتری به معنی عدم تعادل باکتری‌های طبیعی و سالم با باکتری‌های ناسالم یا مضر موجود در واژن است.
• عدم تعادل هورمونی: داشتن استروژن نسبتاً کم یا پروژسترون بالا ممکن است در توانایی بدن برای حفظ سلامت دهانه رحم تداخل ایجاد کند. این عدم تعادل هورمونی گاهی در هنگام بارداری اتفاق می‌افتد و می‌تواند منجر به زخم رحم شود.
• مبتلا بودن سرطان یا طی مراحل درمانی سرطان: به ندرت در برخی موارد، پرتودرمانی یا مبتلابون به سرطان ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در دهانه رحم و التهاب رحم شوند.

علائم زخم دهانه رحم چیست؟

در بیشتر مواقع، زخم رحم هیچ علائم و نشانه‌ای ندارد و شما معمولاً پس از آزمایشات و یا معاینات لگنی که توسط پزشک انجام شده است ممکن است پی ببرید که به این بیماری مبتلا هستید. اما نشانه‌ها و علائم زخم دهانه رحم در صورت وجود، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مقادیر زیادی ترشحات غیرمعمول خاکستری یا زرد کم‌رنگ در واژن که ممکن است بوی نامطبوعی نیز داشته باشند
• ترشحات ضخیم، زرد یا سبز واژن که شبیه چرک است (در موارد ابتلای شدید به زخم دهانه رحم)
• دفع ادرار مشکل، دردناک یا مکرر
• خارش واژن یا تحریک واژن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• خونریزی غیرطبیعی از واژن یا لکه‌بینی واژینال، مانند خونریزی بعد از رابطه جنسی یا بین دوره‌های پریود
• احساس فشار یا درد در لگن یا شکم
• درد در حین معاینات دهانه رحم
• تب (در برخی موارد نادر)

توجه داشته باشید که زخم دهانه رحم می تواند به تمام رحم، لوله‌های رحمی یا تخمدان‌ها گسترش یابد و منجر به بیماری التهابی لگن (pelvic inflammatory disease- PID) شود. همچنین از آنجا که زخم دهانه رحم غالباً هیچ علائمی ندارد، شما باید به‌طور منظم با یک پزشک زنان و زایمان ملاقات کنید و آزمایش‌ها و چکاپ‌های دوره‌ای مختلفی را انجام دهید.

برای مشاوره تلفنی و متنی و نیز رزرو نوبت می‌توانید پزشک موردنظر خود را از فهرست بهترین پزشکان زنان و زایمان پذیرش۲۴ انتخاب کنید.

دریافت مشاوره آنلاین با متخصص زنان و زایمان

نحوه تشخیص زخم دهانه رحم

اگر هرکدام از علائم زخم رحم را دارید یا درگیر اقدامات جنسی پرخطر هستید، باید برای معاینه کامل لگن به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. پزشک احتمالاً ابتدا در مورد سابقه جنسی شما سؤالاتی از قبیل موارد زیر را خواهد پرسید:

• تعداد شرکای جنسی که در گذشته داشته‌اید
• داشتن یا نداشتن رابطه جنسی بدون کاندوم
• نوعی محصولاتی که برای پیشگیری از بارداری استفاده کرده‌اید

در مرحله بعد، پزشک شما یک معاینه دستی کامل لگن را انجام می‌دهد تا وجود یا عدم وجود علائم زیر را بررسی کند:

• هرگونه قرمزی در دهانه رحم
• ترشحات واژن
• خون روی واژن یا دهانه رحم
• التهاب دیواره‌های واژن

برای این آزمایشات، روی میز معاینه دراز خواهید کشید و پاهای خود را در رکاب قرار خواهید داد.

پزشک سپس ممکن است آزمایشاتی از جمله تست پاپ اسمیر را روی شما انجام دهد. در این آزمایش از یک سوآب (ابزاری ساده شبیه گوش‌پاک‌کن معمولی که برای نمونه‌گیری استفاده می‌شود) برای جمع‌آوری سلول‌ها از رحم و دهانه رحم به‌منظور بررسی ناهنجاری استفاده می‌شود.

پزشک همچنین از هرگونه ترشحات واژن نیز برای آزمایش باکتری‌های موجود در رحم نیز نمونه‌برداری می‌کند تا با بررسی میکروسکوپی آن‌ها، ابتلا به واژینوز باکتریایی را تشخیص دهد. آزمایشاتی برای بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا نیز روی شما انجام خواهد شد تا به تشخیص کاملی از بیماری رسید.

نحوه درمان زخم دهانه رحم

اگر پزشک شما تشخیص دهد که به زخم رحم مبتلا هستید، معمولاً برای درمان هرگونه عفونت باکتریایی که باعث ایجاد این بیماری شده است، برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. زنان زیر ۲۵ سال یا افرادی که رفتارهای جنسی پرخطر دارند، حتی اگر وجود باکتری نیز در آزمایشات آن‌ها تشخیص داده نشود هم ممکن است با آنتی‌بیوتیک درمان شوند. تشخیص برخی از باکتری‌ها دشوار، اما ممکن است.

اگر دلیل ایجاد زخم دهانه رحم، عفونت‌های مقاربتی نباشند، ممکن است نیازی به درمان زخم رحم نداشته باشید. اما در صورت مشکوک شدن به وجود عفونت، هدف اصلی درمان شما از بین بردن عفونت و جلوگیری از انتشار آن به رحم و لوله‌های رحمی و یا انتقال آن به جنین در صورت بارداری است. بنابراین بسته به نوع ارگانیسم ایجاد کننده عفونت، پزشک شما ممکن است هر یک از داروهای زیر را به‌عنوان داروی زخم دهانه رحم تجویز کند:

• آنتی‌بیوتیک‌ها
• داروهای ضد قارچ
• داروهای ضد ویروسی

آنتی‌بیوتیک‌ها در اکثر موارد زخم دهانه رحم را  با موفقیت درمان می‌کنند اما اگر این درمان کافی یا موفقیت‌آمیز نباشد، ممکن است نیاز به لیزردرمانی یا جراحی باشد. با این اوصاف، پزشک متخصص زنان و زایمان می‌تواند بهترین روش درمانی برای شما را بر اساس سن، عادت‌ها، آزمایش‌های تشخیصی و طول مدت بیماری تعیین کند.

زخم دهانه رحم و نزدیکی

پزشک می‌تواند برای اطمینان از اینکه مجدداً آلوده به بیماری زخم رحم نشوید، معالجه همسرتان را نیز توصیه کند. توجه داشته باشید که تا زمان اتمام درمان زخم دهانه رحم خود باید از نزدیکی کردن خودداری کنید.

زخم دهانه رحم و ویروس ایدز (HIV)

نکته بعد این است که در صورت مبتلا بودن به HIV، درمان زخم دهانه رحم از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است. به این دلیل که زخم دهانه رحم، مقدار ویروسی که از دهانه رحم خارج می‌شود را افزایش می‌دهد و این می‌تواند احتمال ابتلای شریک جنسی شما به HIV را نیز افزایش دهد. همچنین در صورتی که شما تنها به زخم دهانه مبتلا باشید ولی با یک فرد مبتلا به HIV رابطه جنسی داشته باشید، احتمال ابتلای شما به HIV نیز بسیار بالاتر خواهد رفت.

درمان خانگی زخم دهانه رحم

زخم دهانه‌ی رحم حادی که به علت عفونت ایجاد شده است، با درمان پزشکی به بهترین نحو رفع می‌شود، زیرا ضروری است که عفونت از بین برود. اما اگر دچار زخم دهانه رحم با علائم ملایم شده باشید، ممکن است بخواهید که از برخی درمان خانگی زخم دهانه رحم برای رفع علائم استفاده کند. اما توجه داشته باشید که همواره باید از درمان خانگی در کنار درمان پزشکی استفاده کنید، زیرا این دو روش قرار نیست جایگزین هم باشند.

درمان‌های خانگی که ممکن است برای درمان زخم دهانه رحم مؤثر باشند عبارت‌اند از:

• داروهای سنتی چینی: درمان‌های طب سنتی چینی، شامل گیاهان دارویی چینی، ممکن است برای درمان زخم دهانه رحم مؤثر باشند. گیاهان دارویی خاصیت ضدالتهابی دارند.
• خوردن ماست یا مکمل‌های پروبیوتیک: ماست دارای باکتری‌های مفیدی به نام پروبیوتیک است. پروبیوتیک‌ها همچنین به صورت مکمل در دسترس هستند. پروبیوتیک‌ها ممکن است برای درمان واژینوز باکتریایی که یکی از عوامل ایجاد زخم دهانه رحم است، مؤثر باشند.
• خوردن سیر یا مکمل‌های حاوی آن: سیر خواص آنتی‌باکتریال بسیار قوی‌ای دارد. خوردن مکمل‌های حاوی سیر می‌تواند به درمان واژینوز باکتریایی کمک کند.

بهترین کار این است که قبل از شروع یک دوره درمان، ابتدا نظر پزشک خود را جویا شوید. این درمان‌های جایگزین احتیاج به مطالعات بیشتری دارند و در حال حاضر به‌عنوان اولین راهکار برای درمان زخم دهانه رحم یا واژینوز باکتریایی در نظر گرفته نمی‌شوند.

درمان گیاهی زخم دهانه رحم که به سلامت واژن و دهانه رحم کمک کرده و در جلوگیری از ایجاد زخم دهانه رحم مؤثرند نیز به شرح زیرند:

• نوشیدن چای سبز: چای سبز نقشی حفاظتی در کاهش ریسک ابتلا به سرطان تخمدان و مخاط رحم دارد.
• پرهیز از حساسیت‌زاها: استفاده نکردن از تامپون و صابون‌های معطر، ریسک ایحجاد حساسیت در دهانه رحم را کاهش می‌دهد.
• پوشین لباس زیر نخی: لباس زیری که قابلیت تنفس داشته باشد، ایجاد رطوبت و باکتری که منجر به عفونت می‌شود را کاهش می‌دهد.
• استفاده از کاندوم در هنگام آمیزش جنسی: این کار ابتلا به بیماری‌های آمیزشی را که یکی از عوامل ایجاد زخم دهانه رحم است، کاهش می‌دهد.

عوارض زخم دهانه رحم

دهانه رحم به عنوان مانعی برای بیرون نگه‌ داشتن باکتری و ویروس‌ها از رحم شما عمل می کند. زمانی که دهانه‌ی رحم عفونی شود، ریسک این که عفونت به رحم سرایت کند بالا می‌رود.

زخم دهانه‌ی رحم که توسط سوزاک یا کلامیدیا ایجاد شده، می‌تواند در لوله‌ها و پوشش رحم پخش شود، که به بیماری التهابی لگن منجر خواهد شد. ایجاد عفونت در اندام‌های تولید مثل زنانه در صورت عدم درمان ممکن است باعث مشکلات بارداری شود. بنابراین عوارض زخم دهانه رحم در صورت عدم درمان به شکل زیر دسته‌بندی می‌شود:

• بیماری التهابی لگن
• ناباروری
• حاملگی خارج‌رحمی، که در آن یک تخمک بارور شده در خارج از رحم جای می‌گیرد
• درد مزمن لگن

پیشگیری از زخم دهانه رحم

برای کاهش ریسک ابتلا به زخم دهانه رحم که در اثر عفونت‌های مقاربتی ایجاد شده است، لازم است اقدامات زیر را انجام دهید، زیرا حضور در یک رابطه طولانی مدت که هم شما و هم شریک جنسی‌تان عاری از عفونت هستید، به طور قابل توجهی ریسک ابتلا به عفونت‌های مقاربتی و زخم رحم را کاهش می‌دهد:

• همواره شریک جنسی خود را به استفاده از کاندوم ترغیب کنید.
• تعداد افرادی که با آن‌ها رابطه جنسی دارید را محدود کنید.
• با فردی که زخم دستگاه تناسلی یا ترشحات غیرمعمول از آلت تناسلی خود دارد، نزدیکی نکنید.
• اگر برای بیماری مقاربتی تحت درمان هستید، از دکتر خود بپرسید که آیا شریک جنسی شما نیز احتیاج به درمان دارد یا خیر.
• تا جای ممکن از محصولات بهداشتی زنانه مانند تامپون و… استفاده نکنید، چرا که این محصولات ممکن است منجر به التهاب واژن و دهانه رحم شود.
• اگر دچار دیابت هستید، قند خون خود را به خوبی کنترل کنید.

عوامل خطر در زخم دهانه رحم

شما با ریسک بالاتری در ابتلا به زخم دهانه رحم مواجه هستید اگر:

• رفتار پرخطر جنسی داشته باشید، با افراد متعددی آمیزش جنسی داشته باشید یا اینکه با شخصی که رفتار پرخطر جنسی دارد، رابطه جنسی برقرار کنید.
• داشتن رابطه جنسی را از سنین پایین شروع کرده باشید.
• سابقه‌ای از ابتلا به عفونت‌های آمیزشی داشته باشید.

سوالات متدوال در باره زخم دهانه رحم

آیا زخم دهانه رحم خطرناک است؟

اگر مزمن شده باشد و درمان نشود بله.
زخم دهانه رحم اگر درمان نشود خطر تغییرات سلولی در دهانه رحم دارد و می‌تواند زمینه ای باشد برای کانسر دهانه رحم.

درمان خانگی زخم دهانه رحم چیست؟

درمان خانگی از عسل و یخ در انتهای واژن می‌توان استفاده کرد.

لیزر زخم دهانه رحم مورد تایید است؟

از هرگونه فریز یا کوتر برای زخم دهانه رحم باید جلوگیری کرد چون بافت آنرا بگونه ای تغییر میدهد که جواب پاپ اسمیر ها رو کاذب نشان می‌دهد و اگر تغییر بافت ایجاد شده باشد قابل تشخیص نخواهد بودو

پماد برای زخم دهانه رحم

برای درمان آن از برخی آنتی بیوتیکها و کرم های واژینال استفاده می‌شود.که باید با توجه به تست پاپ اسمیر خودتان برای مصرف پماد ها از پزشک متخصص مشورت بگیرید.

قرص برای زخم دهانه رحم

بهتر است سیستم ایمنی بدن را قوی تر کنید و برای مصرف قرص با پزشک متخصص مشورت کنید.

زمان مراجعه به دکتر در زخم دهانه رحم

در صورت داشتن هر یک از علائم زیر باید به دکتر مراجعه کنید:

• ترشحات مداوم و غیرمعمول از واژن خود دارید.
• ترشح خون غیرقاعدگی دارید.
• هنگام آمیزش جنسی درد دارید.

زخم دهانه رحم به طور کلی بیماری قابل درمانی است. اما درنظر داشته باشید که درمان‌های خانگی و راهکارهای پیش‌گیری باید در کنار هم‌دیگر استفاده شوند، نه به جای درمان‌های پزشکی؛ زیرا بهترین راه درمان زخم دهانه‌ی رحم برای جلوگیری از دچار شدن به عواقب آن، استفاده از درمان پزشکی است. اگر فکر می‌کنید که دچار زخم دهانه رحم شده‌اید، در صورتی که شرایط مراجعه حضوری ندارید، می‌توانید با یک از صدها پزشک آنلاین متخصص زنان و زایمان در پذیرش۲۴ به صورت آنلاین متنی و تلفنی مشورت کنید و مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های ایشان استفاده کنید؛ همچنین در صورت نیاز می‌توانید به متخصص انکولوژی زنان مراجعه کرده و راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.

مشاوره آنلاین متخصص زنان و زایمان