التهاب گوش چسبنده چیست؟ علائم، تشخیص و درمان گوش چسبنده

عفونت‌های گوش در کودکان با سن کم مشکل بسیار رایجی است. اکثر عفونت‌ها سریعا خوب می‌شوند و معمولا جدی نیستند. دو نوع عفونت گوش که اغلب در کودکان دیده می‌شوند عبارت هستند از عفونت‌های گوش میانی (otitis media) و عفونت‌های گوش خارجی (otitis externa). اکثر عفونت‌های گوش، گوش میانی را درگیر می‌کنند.

هر زمان که یک عفونت گوش میانی رخ می‌دهد، مایع پشت پرده گوش جمع می‌شود. این مایع معمولا به‌خودی خود به‌ آهستگی پاک می‌شود اما در کودکانی که دائما عفونت می‌کنند، این مایع ممکن است در پشت گوش بیشتر بماند.

چنین مشکلی را گوش چسبنده می‌نامند. در واقع گوش چسبنده (Glue Ear) که به‌عنوان اوتیت چسبنده (Adhesive Otitis) نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن قسمت میانی گوش فرد با مایع پر می‌شود. این قسمت از گوش در پشت پرده گوش قرار دارد و مایع می‌تواند مانند چسب غلیظ و چسبنده شود.

با گذشت زمان، گوش چسبنده احتمالا منجر به عفونت گوش میانی می‌شود. همچنین می‌تواند روی شنوایی فرد تاثیر بگذارد. چنین عوارضی می‌توانند به‌مرور جدی‌‌تر شوند، بنابراین شناسایی و درمان سریع گوش چسبنده بسیار مهم است.

در ادامه به بررسی دقیق بیماری گوش چسبنده، علائم، روش‌های پیشگیری و راه‌های درمان آن می‌پردازیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

علت چسبندگی گوش چیست ؟

گوش چسبنده زمانی اتفاق می‌افتد که مایع غلیظی در داخل گوش میانی شما جمع شود. مانند عفونت‌های عمومی گوش، گوش چسبنده در کودکان شایع‌تر است.

این اتفاق به ‌این دلیل رخ می‌دهد که لوله‌های شیپور استاش در عمق گوش کودک، باریکتر از یک بزرگسال بوده و بیشتر مستعد گرفتگی هستند. این لوله‌ها وظیفه کمک به گوش را در حفظ فضای سالم و عاری از مایعات اضافی دارند.

به‌طور معمول، فضای پشت گوش میانی تنها با هوا پر می‌شود. اما گاهی ممکن است در اثر یک بیماری مانند سرماخوردگی یا ویروس، مایع در آن فضا جمع شود.

آلرژی‌های شدید نیز ممکن است باعث ایجاد چنین مشکلاتی در داخل گوش میانی شوند. در چنین مواردی، شیپور استاش می‌تواند متورم و منقبض شود که نتیجه آن تجمع مایع است. سایر عوامل خطر ابتلا به گوش چسبنده عبارت هستند از:

• سن، به‌ویژه زیر ۲ سال
• از شیشه شیر تغذیه شدن
• مهد کودک‌ها، به‌ دلیل خطر بالای قرار گرفتن در معرض میکروب
• آلرژی فصلی
• کیفیت‌ هوای بد
• قرار گرفتن در معرض دود تنباکو

علائم گوش چسبیده

مشکل شنوایی شایع‌ترین علامت در کودکان است. در واقع کودکی که گوش چسبنده دارد، ممکن است اصلا شکایتی نداشته باشد. شما باید توجه کنید که اگر هر یک از این علائم را دیدید، به دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. چند مورد از علائم گوش چسبنده را در فهرست زیر آورده‌ایم:

• کودکتان بلندتر از همیشه صحبت می‌کند.
• در شنیدن صحبت‌های دیگران با صدای معمولی مشکل دارد.
• صدا‌ها را از دور نمی‌شنود.
• از مردم می‌خواهد صحبت‌هایشان را تکرار کنند.
• صدای دستگاه‌های الکترونیکی را افزایش می‎دهد.
• از صدای زنگ یا وزوز گوش شکایت دارد.

به‌طور کلی، بزرگسالان مبتلا به گوش چسبنده ممکن است علائم مشابه با کودکان را داشته باشند. با این‌حال، شما همچنین ممکن است فشار شدیدی در گوش خود حس کنید و از این امر، خسته شوید. گوش چسبنده گاهی می‌تواند باعث درد نیز بشود.

گوش چسبنده‌ای که بیش از چند ماه باقی بماند، می‌تواند به قدرت شنوایی فرد آسیب دائمی بزند. کودکان خردسال مبتلا به گوش چسبنده مزمن نیز در معرض خطر تاخیر در گفتار و زبان هستند. توصیه می‌کنیم برای افزایش آگاهی خود و همچنین جلوگیری از مشکلات احتمالی، اگر هر کدام از علائم زیر را دیدید فورا با متخصص گوش و حلق و بینی آنلاین مشورت کنید.

تفاوت گوش چسبنده با عفونت گوش در چیست؟

از دست دادن شنوایی نیز می‌تواند از علائم عفونت گوش باشد. با این‌حال، عفونت گوش و گوش چسبنده یکسان نیستند. برخلاف گوش چسبنده،‌ عفونت گوش بسیار دردناک است و ممکن است با تب و ترشح مایع همراه باشد. عفونت گوش برای جلوگیری از کاهش شنوایی و آسیب به پرده گوش، نیاز به درمان پزشکی دارد.

تشخیص گوش چسبنده چگونه است؟

گوش چسبنده با معاینه گوش در مطب پزشک تشخیص داده می‌شود. آن‌ها از یک دوربین بزرگنمایی شده به همراه نور برای نگاه کردن به داخل گوش شما استفاده خواهند کرد. این دستگاه می‌تواند به آن‌‌ها کمک کند تا بفهمند مکان تجمع مایع کجا است.

اگر گوش چسبنده مدام عود می‌کند یا بیش از سه ماه طول کشید، ممکن است لازم باشد به جراح گوش مراجعه کنید. پس از معاینه، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که گوش چسبنده شما به عفونت تبدیل شده است یا خیر.

آیا گوش چسبنده درمان دارد؟

در بیشتر موارد گوش چسبنده خود به خود از بین می‌رود. با این‌حال، گوش چسبیده که به عفونت گوش میانی تبدیل شده است، ممکن است با آنتی بیوتیک درمان شود. چند مورد از راه‌های درمان چسبندگی گوش را در بخش بعد توضیح می‌دهیم.

روش کم تهاجم درمان گوش چسبیده: تورم خودکار (Autoinflation)

یک درمان خانگی چسبندگی گوش که می‌توانید با استفاده از این روش کم تهاجمی تجمع مایعات گوش را در خانه کاهش دهید. در این روش، یک وسیله بالون مانند را با هر سوراخ بینی باید باد کنید. برای گرفتن بهترین نتیجه، این روش را چندین بار در روز انجام دهید.

لازم به ذکر است که استفاده از این روش برای کودکان زیر ۳ سال توصیه نمی‌شود.

سمعک و گفتار درمانی گوش چسبنده

در موارد شدید یا مزمن گوش چسبنده ممکن است نیاز به درمان توسط یک متخصص مانند دکتر جراح زیبایی گوش داشته باشید.

هنگامی که مایع در گوش میانی وجود دارد، ممکن است از سمعک‌های موقت برای کمک به بهبود مهارت‌های شنوایی استفاده شود. اگر کم شنوایی بر مراحل رشد کودک شما تاثیر گذاشته است، پزشک احتمال دارد گفتار درمانی را نیز توصیه کند.

عمل چسبندگی گوش

گوش چسبنده مزمن گاهی با نوعی جراحی به نام آدنوئیدکتومی (Adenoidectomy) درمان می‌شود. در طول این روش، پزشک غدد آدنوئید شما را از پشت بینی که ممکن است به تجمع مایع در گوش شما کمک کند، بر می‌دارد.

این غدد به پایه شیپور استاش متصل هستند. هنگامی که آدنوئید‌ها تحریک و ملتهب می‌شوند، شیپور استاش می‌تواند از این روش پیروی کند و در نتیجه منجر به تجمع مایعات و عفونت‌های احتمالی گوش شود.

در حین و پس از جراحی، باید از لوله‌های کوچکی در گوش خود استفاده کنید که گرومت (Grommet) نام دارند و معمولا به آن‌ها لوله‌های گوش یا لوله‌های اکولایزر فشار گفته می‌شود. این لوله‌‌ها پرده گوش شما را باز نگه می‌دارند و اجازه می‌دهند مایع از پشت آن خارج شود. گرومت‌ها موقتی هستند و معمولا در عرض یک سال بدون نیاز به دخالت از بین می‌روند.

عوارض جراحی گوش چسنبده چیست؟

اکثر کودکان پس از جراحی هیچ مشکلی ندارند. ترشح و عفونت شایع‌ترین عوارض هستند. به‌ندرت وضعیتی به نام تمپانواسکلروز (Tympanosclerosis) رخ می‌دهد که در آن نوعی ماده گچی رنگ در پرده گوش ایجاد می‌شود. هنوز مشخص نیست که این اتفاق باعث ایجاد مشکلات طولانی مدت می‌شود یا خیر.

یک سوراخ کوچک در پرده گوش گاهی پس از بیرون آمدن گرومت باقی می‌ماند. این مشکل معمولا بدون درمان بهبود می‌یابد اما گاهی برای رفع آن نیاز به یک عمل جراحی کوچک است. ممکن است یک آسیب جزئی و اسکار در پرده گوش رخ دهد اما بعید است که مشکل جدی و خطرناکی را برای فرد ایجاد کند.

همه بیهوشی‌های عمومی عوارض و خطرات خاص خود را دارند اما مقدار آن برای این عمل بسیار کم است و متخصص بیهوشی آن را کاملا برای شما توضیح خواهد داد.

گوش چسبنده چقدر شایع است؟

گوش چسبنده به‌ویژه در کودکان بین ۱ تا ۶ سال بسیار رایج است، اگرچه افراد در هر سنی احتمال دارد به آن مبتلا شوند. از هر پنج کودک، یک کودک در سال اول دبستان به گوش چسبنده مبتلا می‌شود و ۸۰ درصد کودکان تا سن ۱۰ سالگی حداقل یک بار آن را تجربه می‌کنند.

کودکان می‌توانند گوش چسبیده را در یک یا هر دو گوش داشته باشند. ۴۰ درصد از کودکانی که گوش چسبنده دارند، آن را در هر دو گوش خواهند داشت. گوش چسبنده در پسران به اندازه دختران رایج است.

در ماه‌های فصل زمستان که سرفه‌ها و سرماخوردگی‌های زیادی وجود دارد، این بیماری بیشتر دیده می‌شود. گوش چسبنده در کودکانی که شرایط زیر را دارند، بیشتر شایع است:

• به مهد کودک می‌روند.
• خواهر یا برادر بزرگتر دارند.
• در خانه‌ای که در آن افراد سیگاری هستند، زندگی می‌کنند.
• کام شکاف دار دارند، که می‌تواند بر عملکرد شیپور استاش تاثیر بگذارد.
• سندرم داون دارند.
• رینیت آلرژیک داشته باشند. به‌عنوان مثال به تب یونجه مبتلا باشند.

آیا می‌توانید از ابتلا به گوش چسبنده پیشگیری کنید؟

جلوگیری از چسبندگی گوش به‌خصوص در کودکان خردسال ممکن است دشوار باشد. یکی از راه‌های کمک به جلوگیری از چسبندگی مزمن گوش این است که سعی کنید سالم بمانید و سیستم ایمنی بدن خود یا فرزندتان را در حین رشد تقویت کنید.

همچنین، آلرژی‌ها را شناسایی و درمان کرده و از قرار گرفتن در معرض دود و مواد محرک استنشاقی مشابه اجتناب کنید.

گوش چسبنده چگونه پیشرفت می‌کند؟

چشم انداز این بیماری معمولا خوب است. بسیاری از کودکان فقط برای مدت کوتاهی علائم دارند. مایع پشت گوش غلب به تدریج تخلیه می‌شود و با بازگشت هوا، شنوایی به حالت عادی بر می‌گردد.

• شنوایی در حدود ۵ مورد از ۱۰ مورد ظرف سه ماه به حالت عادی باز می‌گردد.
• شنوایی در بیش از ۹ مورد از ۱۰ مورد ظرف یک سال به حالت عادی باز می‌گردد.
• گوش چسبنده در تعداد کمی از موارد یک سال یا بیشتر باقی می‌ماند.

برخی از کودکان چندین دوره چسبندگی گوش دارند که باعث کاهش قدرت شنوایی کوتاه مدت اما مکرر آن‌ها می‌شود. کل زمان کاهش شنوایی در دوران کودکی ممکن است به چندین ماه برسد.

چند توصیه‌ برای کودکانی که گرومت دارند

بچه‌هایی که گرومت دارند می‌توانند شنا کنند اما باید از غواصی خودداری کنند. کلاه شنا و گوش گیر ضروری نیست و باید از فرو بردن سر کودک در آب و صابون خودداری کنید.

لازم نیست کودکانی که گرومت دارند از پرواز با هواپیما اجتناب کنند. آن‌ها هنگام برخواستن و فرود آمدن هواپیما درد کمتری خواهند داشت، زیرا فشار بین گوش میانی و بیرونی برابر‌تر شده است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از علائم ذکر شده در این مقاله را داشتید یا به عفونت گوش مبتلا بودید، به دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. پزشک با بررسی و معاینه شما، بیماریتان را تشخیص می‌دهد و شما را از نگرانی در می‌آورد.

سوالات متداول گوش چسبنده

در ادامه سوالات رایج کاربران را پاسخ می‌دهیم.

آیا گوش چسبنده یک معلولیت است؟

شواهد کافی برای نشان دادن ارتباط علمی بین گوش چسبنده و ناتوانی قابل توجه وجود ندارد.

آیا روغن زیتون به درمان گوش چسبنده کمک می‌کند؟

روغن زیتون باعث حل شدن وکس گوش سفت شده در کانال گوش می‌شود. مردم معمولا از روغن زیتون گرم برای باز کردن راه گوش و حل کردن وکس گیر کرده در کانال گوش استفاده می‌کنند.

چرا گوش من گرفته است اما هیچ وکسی ندارد؟

این اتفاق می‌تواند ناشی از تجمع مایعات، صدا‌های بلند، اجسام خارجی در گوش، ضربه شدید به سر، تغییرات شدید فشار هوا و عفونت گوش باشد.

سخن نهایی

درحالی که گوش چسبنده می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، این بیماری رایج دوران کودکی در بسیاری از موارد به خودی خود برطرف می‌شود. ممکن است تا سه ماه طول بکشد تا به‌طور کامل بهبود یابید. همان‌طور که مایع از گوش خارج می‌شود، شنوایی شما نیز بهبود می‌آید.

گوش چسبنده بیشتر در کودکان رخ می‌دهد اما بزرگسالان نیز به آن مبتلا می‌شوند. درمان آن را باید جدی بگیرید تا از آسیب دائمی به شنواییتان جلوگیری کنید. با پیشرفت علم و تکنولوژی، بهترین درمان‌ها برای بیشتر بیماری‌ها از جمله گوش چسبنده ارائه شده است. پس بدون نگرانی و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

پذیرش۲۴ شرایطی را فراهم کرده است که اگر توانایی دسترسی به پزشک را نداشتید، بتوانید با ثبت نوبت با متخصص گوش و حلق و بینی آنلاین صحبت کنید و سوالاتتان را از او بپرسید. این سامانه این امکان را به شما می‌دهد تا با بهترین پزشکان از راه اینترنت در ارتباط باشید.