التهاب استخوان ماستوئید چیست؟ بررسی، تشخیص و درمان

برخلاف چیزی که ممکن است به نظر برسد، گوش و سیستم شنوایی ما از بخش‌های متعددی تشکیل شده است. از دست دادن قدرت شنوایی می‌تواند زمانی رخ دهد که هر کدام از بخش‌های گوش یا سیستم شنوایی به حالت همیشگی و معمولی خود عمل نکنند.

به‌طور کلی گوش از سه بخش اصلی گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تشکیل شده است که هرکدام بخش‌های خاص خود را دارند. یکی از مهم‌ترین ساختارهای گوش داخلی، استخوان ماستوئید است.

اگرچه به آن استخوان می‌گویند اما ماستوئید ساختار معمولی شبیه به سایر استخوان‌های بدن انسان را ندارد. یعنی مانند بیشتر استخوان‌ها سفت و محکم نیست و از کیسه‌های هوا ساخته شده است و ساختار آن را باید بیشتر شبیه به اسفنج بدانیم.

ماستوئید باید هوا را از سایر قسمت‌های گوش از جمله شیپور استاش دریافت کند تا به‌درستی عمل کند. شیپور استاش گوش میانی شما را به پشت گلو متصل می‎کند. اگر عفونت در گوش میانی ایجاد شود و شیپور استاش مسدود شود، ممکن است منجر به مشکلی به اسم التهاب استخوان ماستوئید شود. عکس استخوان ماستوئید را می‌توانید در زیر مشاهده کنید:

التهاب استخوان ماستوئید به انگلیسی «Mastoiditis» نام دارد. این عفونت خطرناک به‌عنوان عفونت استخوان ماستوئید جمجمه یا ماستوئیدیت نیز شناخته می‌شود. تا انتها همراه ما باشید تا در ادامه به بررسی دقیق التهاب استخوان ماستوئید بپردازیم و علائم و راه‌های درمان آن را نیز بیان کنیم.

چه چیزی باعث ابتلا به التهاب استخوان ماستوئید می‌شود؟

شایع‌ترین علت التهاب استخوان ماستوئید، عفونت گوش میانی است که تحت درمان قرار نگرفته باشد و در نهایت می‌تواند به گوش داخلی شما سرایت کند و به کیسه‌های استخوان ماستوئید حمله کند. این اتفاق باعث می‌شود که استخوان ماستوئید شروع به متلاشی شدن کند. اگرچه این بیماری در کودکان رایج است اما بزرگسالان نیز ممکن است آن را تجربه کنند.

علائم عفونت استخوان پشت گوش

علائم التهاب استخوان ماستوئید مشابه نشانه‌های عفونت گوش است و از جمله مهم‌ترین آن‌ها باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• ترشح زیاد از گوش
• گوش درد
• تب
• سردرد
• کاهش شنوایی در گوش آسیب دیده
• قرمزی، تورم و حساسیت پشت گوش آسیب دیده

در بعضی از موارد، التهاب استخوان ماستوئید ممکن است منجر به ایجاد مشکلات دیگری از جمله آبسه مغزی یا سایر عوارض مربوط به جمجمه شود. علائم این شرایط شامل سردرد شدید و تورم پشت چشم است. این تورم را به‌عنوان ادم پاپی (Papilledema) می‌شناسند.

علائم التهاب استخوان ماستوئید در کودکان

نشانه‌های زیر رایج‌ترین علائم التهاب استخوان ماستوئید در کودکان هستند. هرچند باید در نظر داشته باشید که این علائم از کودکی به کودک دیگر تفاوت دارند. چند مورد از آن‌ها را در فهرست زیر نام بردیم:

• درد پشت گوش
• تورم نرمه گوش
• عفونت گوش
• تب
• بی‌قراری
• قرمزی یا تورم استخوان پشت گوش
• ترشح به ‌علت عفونت گوش
• سردرد
• از دست دادن شنوایی

علائم التهاب استخوان ماستوئید ممکن است شبیه سایر بیماری‌ها باشد. برای تشخیص نهایی حتما با پزشک اطفال مشورت کنید.

چقدر طول می‌کشد تا التهاب استخوان ماستوئید پیشرفت کند؟

معمولا، علائم این بیماری طی چند روز تا چند هفته پدیدار می‌شوند، زیرا عفونت درحال گسترش، بخش داخلی استخوان ماستوئید را از بین می‌برد و ممکن است مجموعه‌ای از چرک (آبسه) در استخوان تشکیل شود.

تشخیص التهاب استخوان ماستوئید

اگر علائم عفونت گوش را داشته باشید، دکتر التهاب گوش، گوش‌ها و سر شما را معاینه می‌کند تا تشخیص دهد آیا عفونت به استخوان ماستوئید شما سرایت کرده است یا خیر.

اگر برایتان سوال باشد که استخوان ماستوئید کجاست ، باید در پاسخ بگوییم که استخوان ماستوئید در گوش داخلی شما قرار دارد و ممکن است به ‌دلیل عفونت قابل مشاهده نباشد. پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای تایید تشخیص انجام دهد. از جمله:

• شمارش گلبول‌های سفید خون برای تایید وجود عفونت
• سی تی اسکن گوش و سر بیمار
• اسکن ام آر آی (MRI) از گوش و سر بیمار
• یک عکس اشعه ایکس از جمجمه فرد

اگر آزمایش‌ها التهاب استخوان ماستوئید را تایید کرد، پزشک ممکن است عملی به اسم پونکسیون کمری (Lumbar Puncture) یا ضربه زدن به ستون فقرات را نیز انجام دهد. این آزمایش به متخصص گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن این امکان را می‌دهد که تشخیص دهد آیا عفونت در ستون فقرات شما وجود دارد یا خیر.

درمان عفونت استخوان پشت گوش

التهاب استخوان ماستوئید یک بیماری خطرناک است که جانتان را به خطر می‌اندازد. درمان اولیه برای عفونت شدید ممکن است شامل بستری شدن در بیمارستان باشد. در طول این مدت بیمار دارو‌های آنتی بیوتیک را از طریق ورید بازوی خود یا در سرم دریافت خواهد کرد.

او چند روز پس از مرخص شدن از بیمارستان باید آنتی بیوتیک‌های خوراکی را در خانه مصرف کند. اگر عفونت پس از درمان با آنتی بیوتیک برطرف نشد، ممکن است جراحی لازم باشد.

جراحی ممکن است شامل برداشتن بخشی از استخوان ماستوئید برای تخلیه عفونت باشد. همچنین ممکن است متخصص گوش و حلق و بینی برای موفقیت در درمان التهاب استخوان ماستوئید، مجبور به تخلیه مایع عفونی گوش میانی بیمار شود.

دقت کنید امکان درمان التهاب استخوان ماستوئید در خانه وجود ندارد. این بیماری باید مورد درمان پزشکی قرار بگیرد، چون عفونت می‌تواند پخش شود و عوارض جدی را به‌وجود آورد. هدف اکثر درمان‌های خانگی کمک به کاهش علائم یک عفونت گوش است که رایج‌ترین دلیل التهاب استخوان ماستوئید محسوب می‌شود.

عوارض عمل ماستوئید

درمان التهاب استخوان ماستوئید می‌تواند دشوار باشد، زیرا استخوان ماستوئید در عمق گوش قرار دارد. اگر درمان موثر نباشد یا اگر عفونت قبل از آسیب رساندن به ماستوئید درمان نشود، ممکن است مشکلات جدی برای سلامتی فرد ایجاد کند. چند مورد از عوارض این بیماری را در زیر آورده‌ایم:

• سرگیجه
• فلج صورت
• مننژیت یا عفونت باکتریایی غشاهای پوشاننده مغز و نخاع
• آبسه اپیدورال یا تشکیل مجموعه‌ای از چرک در قسمت بیرونی مغز و نخاع
• سپسیس(Sepsis) یا انتشار عفونت در سراسر بدن

آیا التهاب استخوان ماستوئید در هر دو گوش رخ می‌دهد؟

این بیماری می‌تواند یک گوش یا هر دو را درگیر کند. اگر علت ابتلا به آن مشکل جسمی باشد، احتمال درگیری هر دو گوش بسیار بیشتر می‌شود. اما باید در نظر داشت که ممکن است فقط یک گوش علائم التهاب استخوان ماستوئید را نشان دهد و نیاز به درمان داشته باشد.

در درمان جراحی این بیماری، معمولا یک گوش تحت عمل قرار می‌گیرد و با گذشت زمان گوش دیگر نیز درمان می‌شود. اگر شرایط اضطراری باشد، ممکن است هر دو گوش نیاز به عمل جراحی داشته باشند.

پیشگیری از ابتلا به التهاب استخوان ماستوئید

شما می‌توانید با درمان موثر تمام عفونت‌های گوش از التهاب استخوان ماستوئید پیشگیری کنید. در صورت بروز عفونت گوش، فورا به پزشک مراجعه کرده و توصیه‌های پزشک خود را دنبال کنید. ممکن است پزشک شما برای مدت ۷ الی ۱۰ روز مصرف آنتی بیوتیک خوراکی را تجویز کند که باید آن‌ها را در ساعت مشخص مصرف کنید.

عوامل خطر ابتلا به التهاب استخوان ماستوئید

باید دقت داشت که از انجام هر فعالیتی که باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن شود، پرهیز کنید. زیرا این کار‌ها خطر ابتلا به این بیماری یا عود کردن آن را بیشتر می‌کنند. مصرف دخانیات و مشروبات الکلی می‌تواند باعث افزایش حساسیت بافت مخاطی و سیستم تنفسی شود و آن را در مقابل عفونت بی‌دفاع کند.

اگر به عفونت گوش مبتلا شدید، حتما دوره درمان و مصرف آنتی بیوتیک‌هایتان را جدی بگیرید. زیرا کامل نکردن دوره درمان برای بعضی عفونت‌های اولیه مانند اوتیت، می‌تواند منجر به عود کردن التهاب استخوان ماستوئید شود.

مراجعه دیرهنگام به پزشک و جدی نگرفتن درمان سایر عفونت‌های بدن، از دیگر عوامل خطر این بیماری هستند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم عفونت گوش را دارید، به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. هر نوع درد گوش همراه با تب یا تورم و قرمزی باید توسط دکتر بررسی شود. پزشک با انجام آزمایش‌های لازم به تشخیص نهایی می‌رسد و شما را در جریان می‌گذارد. سپس براساس آن نوع درمان مناسب انتخاب خواهد شد و دوره درمان را طی می‌کنید.

سوالات متداول التهاب استخوان ماستوئید

در ادامه به سوالات رایج کاربران پاسخ می‌دهیم.

علت اصلی ابتلا به التهاب استخوان ماستوئید چیست؟

رایج‌ترین علت ابتلا به این بیماری، عفونت گوش میانی است که ممکن از آن‌جا به بخش‌های دیگر از جمله استخوان ماستوئید سرایت پیدا کند.

آیا التهاب استخوان ماستوئید به‌خودی خود از بین می‌رود؟

اگر این بیماری درمان نشود، خطرات جدی را برای فراد به‌وجود خواهد آورد و ممکن است حتی جان او را به‌خطر بیاندازد. پس درمان آن را جدی بگیرید و به‌سرعت به دکتر التهاب گوش مراجعه کنید.

در صورت ابتلا به التهاب استخوان ماستوئید، باید به اورژانس مراجعه کنم؟

هرکسی که به این بیماری مبتلا است یا عفونت گوش دارد و علائمی مانند، احساس گیجی، تب بالا، ضعف بدنی یا تورم اطراف سر را تجربه می‌کند، باید به اورژانس مراجعه کند.

سخن نهایی

مداخله زودهنگام برای جلوگیری از آسیب دائمی در صورت ایجاد التهاب استخوان ماستوئید امری ضروری است. حتی اگر درمان موفقیت آمیز باشد، عفونت ممکن است عود کند. پزشکان باید کسانی را که به این بیماری مبتلا می‌شوند، تحت نظر داشته باشند و مطمئن شوند که عفونتشان دوباره باز نگردد یا گسترش نیابد.

پذیرش۲۴ شرایطی را فراهم کرده است که اگر به پزشک دسترسی نداشتید، بتوانید با ثبت نوبت، از قابلیت ویزیت آنلاین دکتر گوش و حلق و بینی استفاده کنید و سوالاتتان را با او درمیان بگذارید.