شاخک بینی چیست؟

توربین یا شاخک‌های بینی به برآمدگی و برجستگی‌های موجود در داخل بینی گفته می‌شود. شاخک‌های بینی نقش بسزایی در ایجاد رطوبت و گرمای هوایی که تنفس و وارد شش‌ها ریه‌ها می‌شود، دارند. عوامل مختلفی ممکن است موجب بزرگی شاخک‌های بینی و در نتیجه انسداد راه تنفس و دیگر مشکلات تنفسی شود. مشکلات تنفسی از جمله بیماری‌های شایع در بین تمامی گروه‌های سنی است و تمامی افراد اعم از زن و مرد می‌توانند گرفتار آن شوند. این مشکلات با در نظر گرفتن حیاتی بودن تنفس و دریافت اکسیژن کافی در طول شبانه روز، می‌تواند خیلی حاد هم باشد. به طور طبیعی ما انسان‌ها در هر لحظه از شبانه روز، فعالیت یکسانی نداریم و نیاز داریم تا در طول روز، بعضاً کمتر و یا بیشتر نیز تنفس کنیم. التهاب شاخک‌ های بینی می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی شود که در نهایت برایتان دردسرهای جدی ایجاد کند.مهم‌ترین عاملی که ممکن است مشکلات تنفسی شما از آن باشد شاخک‌های بینی است پس بهتر است ابتدا در مورد شاخک‌های بینی یا توربین بینی و وظایف آنان و همچنین نحوه‌ی عملکرد و مشکلاتی که ممکن است در آن‌ها ایجاد شود اطلاعاتی کسب کنیم. پس در ادامه این مقاله همراه ما باشید.

توربین یا شاخک بینی چیست؟

به برجستگی‌های استخوان مانند که در دیواره‌ی بینی قرار دارند و روی آن‌ها مخاط قرار می‌گیرد شاخک یا توربین‌های بینی گفته می‌شود. شاخک‌های بینی به دو بخش در داخل بینی یعنی چپ و راست تقسیم می‌شوند. دیواره‌ی این شاخک‌ها به‌وسیله تیغه‌ی بینی که استخوانی نازک است جدا می‌گردد در واقع می‌توان گفت دیواری نازک و استخوانی میان شاخک‌ها قرار گرفته است. اناتومی شاخک ‌های بینی به این صورت است که در هر دو سمت یعنی چپ و راست سه شاخک مرتبط به هم وجود دارد که کارکردشان شبیه به هم بوده اما از شاخک‌های طرف دیگر مستقل هستند. به همین علت است که هنگام بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی یا آلرژی ممکن است گرفتگی و مشکلات ایجاد شده ناشی از شاخک‌ها فقط در یک سمت از بینی شما باشد. این سه شاخک مستقل به نام‌های فوقانی، میانی و تحتانی شناخته می‌شوند و به صورت قفس شکل در هر حفره قرار دارند. شاخک فوقانی همان‌طور که از نامش مشخص است بالاتر از بقیه قرار دارد و اندازه‌اش نیز کوچک‌تر است. در واقع شاخک‌های اصلی همان شاخک‌های میانی و پایینی هستند. شاخک ‌های تحتانی بینی زیر شاخک دیگر، شاخک‌های میانی نیز ما بین شاخک‌های فوقانی و تحتانی قرار دارند. همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم شاخک‌ها موجب رطوبت و گرمای داخل بینی می‌شوند؛ اما تورم شاخک‌ های تحتانی بینی باعث مشکلات جدی در تنفس می­شوند.

وظیفه‌ی شاخک‌های بینی

با نگاه کردن به شکل شماتیک شاخک‌های بینی تا حدودی می‌توان به وظایف آن‌ها پی برد. از اصلی‌ترین و مهم‌ترین وظایف شاخک‌ها گرم کردن و مرطوب کردن هوای وارد شده به بینی پیش از رسیدن به شش‌ها و ریه‌ها است. روی شاخک‌های بینی تعداد بسیار زیادی مژک قرار دارد. وجود این مژک‌های ریز با تعداد بسیار زیاد یا بهتر است بگوییم میلیونی روی مخاط بینی و مسیر ابتدایی شاخک‌ها موجب می‌شود تا با جریان داشتن و گردش خون گلبول‌های سفید موجود در بدن وظایف خود را که رفع آلودگی و آلرژی است به بهترین نحو ممکن انجام دهند. در نتیجه این مژک‌ها بدن فرد را در برابر آلودگی، آلرژی و عفونت‌هایی که از طریق تنفس وارد می‌شوند ایمن نگه می‌دارد و هوای نسبتاً پاک و گرمی به شش‌ها می‌رسد. جنس شاخک‌ها استخوانی و نرم است و باید توجه شود که هنگام جراحی به‌صورت ناگهانی و بی دلیل حذف نشوند. زمانی که دچار بیماری‌های تنفسی مانند آلرژی یا سرما خوردگی می‌شوید و شاخک‌های بینی شما بزرگ می‌شود ورود خون نیز همراه با آن بیشتر می‌شود تا هوای وارد شده تمیز و پاک گردد و سپس وارد شش‌ها و ریه‌ها شود.

مشکلات و بیماری‌های شاخک‌های بینی

بیماری‌های مرتبط با شاخک بینی انواع مختلفی دارد. این مشکلات تحت اثر علائمی همچون التهاب شاخک ‌های بینی، بزرگ شدن شاخک‌ های بینی، ورم شاخک‌ های بینی، کج شدن تیغه‌ی مابین شاخک‌های بینی و… ایجاد شود. هر یک از مشکلات گفته شده را می‌توان با روش‌های مخصوص خود درمان کرد. برخی از آن‌ها با مصرف دارو و برخی دیگر نیز با جراحی‌های بسیار کم خطر و اثربخش به طور کامل بهبود می‌یابند.

در حالت کلی، رایج‌ترین مشکلی که افراد در رابطه با شاخک بینی به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه می‌کنند بزرگ شدن شاخک بینی است که دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد. به‌عنوان‌مثال، حساسیت‌های فصلی یا ورود بعضی ویروس‌ها مانند ویروس آنفولانزا یا سرماخوردگی به بدن باعث می‌شود تا مجاری تنفس فرد گرفته و بسته شود همان‌طور که پیش‌تر شرح دادیم علت این مسئله، واردشدن بیشترین جریان خون جهت رفع آلودگی‌های احتمالی هوای تنفس شده است. در این حالت، کیپ و بسته بودن مجاری تنفسی، پس از اینکه فرد بهبود یافت و بیماری و ویروس از بدنش خارج شد، رفع می‌شود. باید توجه داشت که در صورتی که کیپ بودن مجاری تنفسی و سخت بودن نفس کشیدن زمان زیادی مثل ۱ الی ۲ هفته طول کشید فرد بهتر است سریعاً نزد متخصص رفته و علت این مسئله را جویا شود.

علاوه بر بیماری یا حساسیت، فرد ممکن است در موقعیت‌های خاصی نیز دچار گرفتگی، کیپ شدن و بزرگ‌تر شدن شاخک‌های بینی شود. از این موقعیت‌های ویژه می‌توان به داشتن فعالیت و تحرک بدنی مثل انواع ورزش‌ها و یا حتی خواب، اشاره کرد. در این موارد نیز فرد باید نزد پزشک مراجعه و پیگیر مشکل ایجاد شده شود. تقریباً اکثر این مشکلات با اصلاحات رفتاری و یا مصرف دارو قابل درمان است اما بهتر است مصرف دارویتان سرخود نبوده و فقط با تجویز پزشک باشد. اما خود درمانی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

رگ‌های خونی بسیار زیادی در قسمت مخاطی شاخک‌ها وجود دارد چنانچه گردش و خون رسانی در این بخش افزایش یابد شاخک‌های بینی نیز بزرگ‌تر می‌شوند. این بزرگی موجب افزایش سطح تماس مژه‌ها با هوای داخل بینی شده و در نتیجه پروسه‌ی تصفیه هوا به بهترین شکل صورت می‌گیرد.

به طور طبیعی در اغلب افراد به‌صورت دوره‌های سه الی چهار ساعته شاخک‌های یک حفره بزرگ و متورم می‌شود و در همین حین شاخک‌های حفره‌ی دیگر در حالت جمع و بسته شده قرار می‌گیرد. این موضوع نقش بسزایی در بهبود و تغییر جهت در خواب و همچنین جلوگیری از زخم بستر دارد.

برخی زمان‌ها این دوره‌ها از حالت نرمال خارج گشته و سبب بزرگی و گرفتگی بیش از حد شاخک‌ها می‌شود.

از علائم بزرگی شاخک‌ های بینی می‌توان به مواد زیر اشاره کرد:

– داشتن آلرژی

– پولیپ بینی

– سرماخوردگی

این عوامل می‌تواند موجب بزرگ شد غیرمعمول شاخک‌های بینی شوند. اغلب افرادی که تیغه میانی بینی‌شان دارای انحراف است دچار مشکل بزرگی شاخک بینی می‌شوند که گاهی ممکن است با مشکلات تنفسی و یا خون دماغ بینی متورم، ملتهب و بزرگ تراز حد معمول شود که این مسئله موجب ناراحتی و آزار افراد می‌شود. همچنین شما می‌توانید از طریق مراجعه حضوری به یک پزشک و یا ویزیت متخصص گوش و حلق و بینی آنلاین از مبتلا شدن به این بیماری اطمینان حاصل کنید.

علائم بزرگی شاخک ‌های بینی

هنگامی که شاخک‌های بینی بیش از اندازه بزرگ شوند به ویژه اگر فرد دارای مشکلات تنفسی یا بیماری‌هایی از این قبیل باشد ممکن است راه تنفس بسته شود. مسدود شدن راه تنفس علاوه بر مشکلاتی که در تنفس ایجاد می‌کند باعث می‌شود تخلیه‌ی ترشحات نیز به سختی صورت بگیرد که عفونت سینوس یا سینوزیت را به دنبال دارد. از دیگر علائم بزرگ شدن شاخک‌های بینی می‌توان به عفونتی‌های سینوسی به طور مکرر، ایجاد اختلالاتی در هنگام تنفس از راه بینی، خرخر کردن و خون دماغ شدن‌های غیر طبیعی نیز اشاره کرد.

تشخیص بزرگی شاخک‌های بینی

معمولاً تشخیص بزرگی شاخک‌های بینی با علائم بیمار و معاینه‌ی بالینی توسط دکتر جراحی بینی صورت می‌گیرد. برخی زمان‌های برای تشخیص قطعی پزشک مربوطه از اندوسکوپ استفاده می‌کند و در مواقع خیلی نادر سیتی اسکن را تجویز می‌کند.

گاهی بیمار با علائمی که در خود دیده است با عنوان انحراف بینی به پزشک مراجعه می‌کند در حالی که پس از معاینه معلوم می‌شود که علائم مشاهده شده به دلیل بزرگ شدن شاخک‌های بینی فرد بوده است.

درمان و کوچک کردن شاخک های بینی

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفتیم ممکن است بزرگی شاخک‌های بینی تحت عوامل خاصی ایجاد شده و پس از گذشت یک مدت مشخص، به حالت طبیعی برگردند. اما در برخی از مواقع این مشکل با گذشت زمان، خود به خود حل نشده و حتماً لازم است تا از طریق روش‌های مختلف به درمان آن پرداخت. باآنکه برای درمان بزرگی شاخک بینی راه حل‌های مختلفی وجود دارد؛ اما با این همه حال عمل جراحی بینی یکی از بهترین روش‌ها شناخته می‌شود. اما در حالت کلی تشخیص و انتخاب روش درمان بر عهده پزشک متخصص است.

چنانچه بزرگی شاخک‌های بینی خفیف باشد این مشکل معمولاً با مصرف داروهای ضد حساسیت و یا داروهای حاوی کورتون برطرف می‌شود و با مصرف منظم شاخک‌های به اندازه طبیعی خود باز می‌گردند. اما در صورت حاد بودن مشکل بزرگی شاخک‌ها، ممکن است فقط عمل جراحی پاسخگو باشد.

عمل شاخک بینی

به عملی که روی شاخک‌های بینی و در جهت اصلاح شاخک‌ های بینی صورت می‌گیرد توربینوپلاستی می‌گویند. عمل توربینوپلاستی به دو روش صورت می‌گیرد.

روش اول: در این روش بخش کوچکی از شاخک سوزانده یا برداشته می‌شود. البته اگر در انجام این عمل دقت نشود و بخش زیادی از مژه‌های روی شاخک‌ها نیز برداشته شود، عملکرد شاخک دچار اختلال می‌شود.

روش دوم: این روش از عمل به این صورت انجام می‌شود که ابتدا برشی در قسمت مخاطی شاخک برای دسترسی به استخوان ایجاد می‌شود. سپس استخوان اضافی برای ایجاد فاصله‌ی مناسب میان شاخک و تیغه‌ی بینی برداشته می‌شود. باید توجه داشت که در این روش چون هیچ عمل و دست‌کاری خاصی روی لایه مخاطی صورت نمی‌گیرد هیچ اختلالی در عملکرد شاخک‌های بینی ایجاد نمی‌شود.

لازم به ذکر است تمامی جراحی‌های جهت رفع مشکلات شاخک بینی انجام می‌شود به صورت سرپایی است و نیاز به بیهوشی کامل و بستری شدن در بیمارستان ندارد.

شایان ذکر است که عمل کوچک کردن شاخک های بینی می‌تواند هم‌زمان با عمل زیبایی نیز صورت بگیرد. همان‌طور که می‌دانید جراحی زیبایی بینی یک نوع جراحی پلاستیک است. این عمل می‌تواند توسط جراح پلاستیک و یا متخصص حلق و گوش و بینی انجام شود. اگر لازم باشد که در کنار عمل زیبایی و اصلاح فرم بینی مشکلات تنفسی از جمله اصلاح شاخک بینی انجام شود این عمل باید توسط متخصص گوش و حلق و بینی صورت بگیرد.

عوارض عمل شاخک بینی

برداشتن شاخک ‌های بینی از طریق انجام جراحی می‌تواند مضراتی نیز داشته باشد. چنانچه در طول عمل شاخک بینی مقدار زیادی از لایه مخاط بینی جدا و برداشته شود، شاخک‌های بینی عملکرد طبیعی خود را از دست داده و نمی‌توانند وظیفه‌ی خود که گرم و مرطوب کردن هوای تنفس شده است را به خوبی انجام دهند. این عملکرد ضعیف شاخک‌ها موجب پوسته‌پوسته و خشک شدن حفره‌های بینی شده و در نتیجه بیمار پس از عمل احساس سوزش مانندی در بینی خود خواهد داشت.

هزینه‌های جراحی شاخک بینی

با در نظر گرفتن اینکه عمل‌های مربوط به مشکلات تنفسی و شاخک بینی در جهت سلامت فرد صورت می‌گیرد در نتیجه هزینه‌های مربوط به این جراحی توسط شرکت‌های بیمه پرداخت می‌شود و جای هیچ گونه نگرانی نیست.

مراقبت‌های لازم پس از عمل شاخک بینی

یکی از نکات مهمی که باید بعد از تمامی جراحی‌ها برای رسیدن به نتیجه مطلوب به آن توجه شود مراقبت‌های پس از انجام عمل جراحی است. فراموش نکنید که از پزشک خود در مورد مراقبت‌های بعد از عمل سؤال‌های مربوطه را بپرسید و به تمامی توصیه‌های پزشکتان با دقت عمل کنید تا دوره‌ی بهبودی بعد از عمل را بدون هیچ مشکلی طی کرده و نتیجه‌ی مطلوب را بگیرید.

بعد از جراحی‌های بینی و مشکلات تنفسی آن، ترشحات خونابه مانند و همچنین گرفتگی بینی امری طبیعی است. تورم ایجاد شده در داخل بینی به دلیل جراحی باعث کیپ شدن و گرفتگی بینی می‌شود. این تورم معمولاً بعد از یک هفته بهبود می‌یابد. پس از عمل وجود درد طبیعی است اما این درد به گونه‌ای قابل تحمل است و با داروهای مسکن برطرف خواهد شد و پس از مدتی کوتاه به طور کلی رفع می‌شود.

ممکن است پس از جراحی پزشک جراح یا سایر افراد در بیمارستان از شما بخواهند که بینی‌تان را با سرم نمکی یا سالین به طور مرتب و منظم شستشو دهید. این کار به این دلیل پیشنهاد می‌شود که سرم نمکی یا سالین موجب و بهبود عملکرد شاخک‌های بینی می‌شود. چراکه شست‌وشو نقش آبرسانی به بینی را دارد و از خشکی و سوزش محیط بینی نیز جلوگیری می‌کند. علاوه بر آن این آبرسانی مخاط سفت و غلیظ شاخک‌ها را نیز از بین می‌برد و باعث می‌شود مژه‌ها با سرعت لازمه و طبیعی خودشان حرکت کنند. همچنین این عمل موجب بازگشت جریان خون طبیعی به شاخک‌های بینی‌تان می‌شود.

سخن پایانی

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم در صورتی که مشکلات تنفسی از قبیل سخت نفس کشیدن، کیپ شدن بینی برخی زمان‌ها یا همه‌ی مواقع و برطرف نشدن گرفتگی و یا خون دماغ شدن‌های غیر طبیعی دارید می‌توانید به مسئله‌ی بزرگ شدن شاخک‌های بینی شک کنید که در این صورت بدون هیچ نگرانی می‌توانید نزد پزشک متخصص مراجعه نموده و برای رفع این مشکل اقدامات لازم را انجام دهید قبلاً هم اشاره کردیم ممکن مشکل تنفس و شاخک‌های بینی شما بسیار خفیف بوده باشد و با قرص‌ها شاخک‌ها به اندازه طبیعی خود بازگردند. البته عمل جراحی نیز بسیار کم خطر است و جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. چنانچه استخوان شاخک بینی‌تان بزرگ‌تر از حد معمول شده باشد یا تیغه‌ی جدا کننده‌ی شاخک دارای انحراف باشد، به سرعت می‌توانید روش‌های درمانی را آغاز کرده و سلامت خود را به دست آورید.

بهتر است بدانید عمل‌های شاخک بینی، از رایج‌ترین عمل‌ها در حوزه‌ی بیماری‌های تنفسی است. افرادی که دچار مشکلات بینی و تنفسی هستند، اغلب از اینکه می‌توانند با عمل‌های کم خطر و کم ریسک، سلامت تنفس خود را به دست آورند اطلاعی ندارند. در صورت داشتن علائم می‌توانید با مراجعه کردن به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی، مورد بررسی و معاینه شوید تا اگر مشکلی جدی یا حادی دارید از روش‌های درمانی دارویی و یا جراحی برای بهبودی شما استفاده شود. همچنین توجه کنید که حتی اگر مشکل بسیار خفیفی در تنفس داشتید بازهم با پیشنهاد اطرافیان و بدون اطلاع و نسخه‌ی پزشک هیچ درمان و دارویی مصرف نکنید. بهتر است به دکتر جراح بینی مراجعه کنید.

سؤالات متداول

شاخک ‌های بینی کجاست؟

شاخک‌های بینی در داخل حفره بینی قرار دارند.

عمل جراحی شاخک ‌های بینی چه نوع عملی می ‌باشد؟

این عمل از نوع سرپایی بوده و هیچ نیازی به بیهوشی و بی حسی ندارد. شایان ذکر است که این عمل را می‌توان در کنار جراحی زیبایی نیز انجام داد.

آیا عمل جراحی شاخک‌های بینی خطرناک است؟

خیر – این جراحی خطر جسمی و جانی نداشته و عوارض بعد از عمل آن نیز به صورت کوتاه مدت هستند که پس از گذشت یک الی چند هفته به طور کامل از بین می‌روند.

هزینه جراحی شاخک‌های بینی چقدر است؟

هزینه انجام این جراحی بسته به نوع پزشک، کلینیک، شدت مشکل و… متفاوت است. اما با این همه حال جز دسته عمل‌های ارزان و کم هزینه قرار می‌گیرد.

خطرات بزرگ شدن شاخک‌های بینی چیست؟

این عامل ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در تنفس افراد شود. از این رو پزشکان توصیه می‌کنند که افراد در کوتاه‌ترین مدت ممکن نسبت به مداوای آن اقدام کنند.