نوروفیدبک یا نوروفیدبک تراپی چیست؟

به احتمال زیاد تابه‌حال بارها اصطلاح نوروفیدبک یا نوروفیدبک تراپی (Neurofeedback) را شنیده‌اید، اما آیا می‌دانید نوروفیدبک تراپی یا نوروفیدبک درمانی چیست یا شیوه درمان نوروفیدبک چگونه است؟ در رابطه با درمان نوروفیدبک باید گفت که یکی از بهترین و موثرترین روش‌های درمان روانشناختی است که بدون تهاجم و بدون نیاز به هیچ دارویی به مغز و عملکرد آن کمک می‌کند. حال اگر به دنبال کسب اطلاعات در رابطه با این درمان هستید، در ادامه همراه ما باشید تا با صفر تا صد آن آشنا شوید.

نوروفیدبک چیست؟

پیش از آنکه به بررسی این روش درمانی و تاثیرات فوق العاده‌ی آن بپردازیم باید به سوال نوروفیدبک چیست پاسخ دهیم. در پاسخ به این سوال باید گفت درمان نوروفیدبک یک روش غیر تهاجمی به شمار می‌آید که امواج مغزی بیمار را در ابتدا اندازه‌گیری می‌کند و بر اساس نتیجه‌ی آن به بیمار بازخوردی درباره‌ی نحوه عملکرد مغز ارائه می‌دهد. این درمان نوعی بیوفیدبک است و یکی از تکنیک‌های ذهنی-بدنی به شمار می‌آید که هدف آن کمک به بیماران برای کنترل داوطلبانه برخی از عملکردهای غیر ارادی بدن (ضربان قلب، افسردگی، انقباض‌های عضلانی و …) است.

طبق بررسی و تحقیقات صورت گرفته محققان اعلام کرده‌اند که کارکرد مغز به دلیل امواج مغزی که طبیعی یا غیرطبیعی هستند رخ خواهد داد، از همین رو اگر الگوهای امواج مغزی به‌درستی کار نکنند، مغز نمی‌تواند بهترین عملکرد خود را داشته باشد و دچار اختلالات مغزی خواهد شد.

درمان نوروفیدبک به‌ویژه برای کمک به آموزش خودکنترلی عملکردهای مغزی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که افراد پس از انجام نوروفیدبک یاد می‌گیرند که تشخیص دهند مغز خودشان را در وضعیت خاصی قرار دهند و آن را بازسازی کنند. فراموش نکنید که مغز دارای یک سیستم پیچیده است و توانایی خود تنظیمی و بهینه کردن عملکردهای خود را دارد، البته به شرط آنکه بتواند از خودش به‌خوبی آگاهی پیدا کند.

امواج مغزی چیست؟

سلول‌های مغزی از طریق امواج الکتریکی که به آن‌ها امواج مغزی گفته می‌شود بایکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و هر موج مغزی دو ویژگی دارد:

• فرکانس که همان سرعت حرکت موج است.
• دامنه که ارتفاع موج هنگام بالا و پایین رفتن را نشان می‌دهد.

حال در رابطه با امواج مغز انسان باید گفت که به‌طورکلی چهار نوع موج در مغز انسان جریان دارد که این چهارتا شامل موارد زیر می‌شوند.

• امواج دلتا که با خواب عمیق رابطه دارند.
• امواج تتا که هنگام خواب‌آلودگی تولید می‌شوند.
• امواج آلفا که مربوط به آرامش هستند.
• امواج بتا که در زمان بیداری و کار کردن تولید می‌شوند.

حال اگر هرکدام از این امواج افزایش یا کاهش پیدا کند، اختلالاتی در حالت‌های عاطفی و شناختی انسان ایجاد می‌شود. برای مثال افرادی که دچار افسردگی هستند، نیمکره راست مغزشان بیش از حد امواج بتا تولید می‌کند و در نیمکره چپ نیز امواج آلفا بیش از حد خواهد بود. در نتیجه نوروفیدبک باعث می‌شود که تولید این امواج درهر نیمکره کاهش پیدا کند.

نحوه عملکرد نوروفیدبک چگونه است؟

درمان نوروفیدبک به بیمار کمک می‌کند که بتواند امواج مغزی خود را به‌صورت آگاهانه تحت کنترل در بیاورد. برای انجام این کار نیاز است که امواج مغزی خاص بسته به موضوعی که قرار است درمان در رابطه با آن صورت گیرد اندازه‌گیری شوند. برای مثال امواج آلفا با آرامش، مدیتیشن و آمادگی مرتبط هستند، این در حالی است که امواج بتا روی تمرکز، توجه پایدار، هوشیاری، هیجان و تنش متمرکز شده‌اند.

نوروفیدبک درمانی فعالیت امواج مغزی شما را زیر نظر می‌گیرد و بلافاصله بازخورد خود را از طریق نشانه‌های دیداری یا صوتی به شما ارائه می‌دهد. برای مثال برخی از مواقع دکتر نوروفیدبک از شما می‌خواهد که در زمان اندازه‌گیری امواج بتا چیزی را از روی صفحه‌ی مانیتور تماشا کنید. سپس اگر شما بتوانید امواج بتا را آشکار سازید صفحه در پاسخ به این امواج مغزی روشن خواهد شد، اما اگر امواج بتا مهار شوند صفحه کم نورتر می‌شود.

هدف از انجام این کار این است که شما بتوانید به‌صورت ارادی امواج مغزی خود را کنترل کنید و امواج بتا را در برخی از مواقع به‌شکل خودکنترل افزایش دهید، یعنی شما باید به مهارتی برسید که صفحه نمایش را در زمان‌های لازم روشن‌تر کنید. گاهی‌اوقات درمان نوروفیدبک چند ماه طول می‌کشد و نمی‌توان هیچ زمان دقیقی در رابطه با تعداد جلسات موردنیاز این درمان را اعلام کرد، همچنین مشخص نیست که اثرات نوروفیدبک تراپی بدون درمان مداوم چقدر طول می‌کشد.

نوروفیدبک تراپی برای درمان چه مشکلاتی است؟

حال شاید برای شما سوال پیش آید که نوروفیدبک تراپی برای چی خوبه و کاربرد آن چیست؟ در رابطه با این موضوع باید گفت که این درمان می‌تواند در معالجه بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات تاثیر داشته باشد، از همین رو در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم تا شما به‌خوبی با کاربرد نوروفیدبک تراپی آشنا شوید.

درمان اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی

اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) زمانی رخ می‌دهد که عملکرد لوب فرونتال راست مغز دچار مشکل شود. این مشکل درمان‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها را می‌توان نوروفیدبک تراپی درنظر گرفت. تا به امروز از داروهایی چون ریتالین، کنسرتا و دککسدرین برای درمان ADHD استفاده می‌کنند، اما این داروها خود عوارض مختلفی چون اضطراب، کاهش اشتها، درد شکم، سردرد و بی‌خوابی را به همراه دارند. از همین رو بهتر است از روشی با تهاجم و عوارض کمتر استفاده کرد.

افرادی که دچار اختلال ADHD هستند، امواج تتا در مغزشان حرکت آهسته‌ای دارد و امواج بتا به‌مقدار کم تولید می‌شود. درمان نوروفیدبک بر امواج مغز تاثیر می‌گذارد و این موارد را برطرف می‌کند. طبق بررسی‌های انجام شده، کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی بوده‌اند، پس از انجام نوروفیدبک تراپی با والدین خود رفتار بهتری داشته‌اند و از لحاظ تمرکز و نمرات دروس نیز شرایط بهتری پیدا کرده‌اند.

لاغری با نوروفیدبک

مسلما می‌دانید چاقی و اضافه وزن از جمله مشکلاتی هستند که می‌توانند سلامت جسم و روان را تحت تاثیر قرار دهند و از آنجایی که لاغری برای بسیاری از افراد سخت است، هیچ اقدامی را در این جهت انجام نمی‌دهند. در رابطه با این موضوع باید گفت نوروفیدبک تراپی برای لاغری نیز بسیار کارآمد است و می‌توان از طریق این روش به‌راحتی لاغر شد.

همان‌طورکه می‌دانید بسیاری از افراد به دلیل الگوبرداری‌های غلط، اعتماد به نفس پایین و مشکلاتی که در مغزشان دارند دچار پرخوری می‌شوند و این پرخوری چاقی و اضافه وزن را برای فرد به همراه خواهد داشت. از همین رو نوروفیدبک تراپی می‌تواند با تغییر الگوهای مغز کمک کند که فرد وزن خود را به‌طور مناسب کاهش دهد.

شما می‌توانید با مطالعه بخش مربوط به نوروفیدبک تراپی برای لاغری نی نی سایت از تجربه افرادی که از این روش برای کاهش وزن خود استفاده کرده‌اند مطلع شوید و بهترین تصمیم را در این باره بگیرید. البته شما می‌توانید با یک دکتر مغز و اعصاب آنلاین نیز مشورت کنید و شرایط خود را بگویید تا بهترین توصیه در جهت انجام نوروفیدبک به شما گفته شود.

تاثیرات نوروفیدبک تراپی بر پوست

نوروفیدبک تراپی برای رفع چین و چروک، پاکسازی پوست و رفع جوش نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا نوروفیدبک تراپی می‌تواند روی مغز تاثیر بگذارد و استرس و اضطراب که می‌توانند باعث چین و چروک و ایجاد جوش روی پوست شوند را کنترل کند. بنابراین اگر تصمیم به انجام نوروفیدبک تراپی پاکسازی پوست یا نوروفیدبک تراپی جوش دارید، لازم است که در ابتدا با یک دکتر مغز و اعصاب آنلاین مشورت کنید و مطمئن شوید که مشکلات مربوط به پوستتان به‌دلیل امواج مغزتان است.

حالا اگر شما تصمیم به انجام مشاوره با یک دکتر آنلاین یا گرفتن نوبت از یک متخصص مغز و اعصاب دارید، می‌توانید با مجموعه پذیرش ۲۴ در ارتباط باشید. این مجموعه شرایطی را برای شما فراهم کرده که می‌توانید مشکل خود را بازگو کنید و سپس با توجه به آن از بهترین دکتر در بهترین بیمارستان نوبت بگیرید.

نوروفیدبک تراپی و درمان استرس و اضطراب

استرس و اضطراب طولانی‌مدت می‌تواند سیستم فیزیولوژیک بدن را تحت تاثیر قرار دهد و به آن آسیب برساند و بدن را دچار مشکلاتی چون میگرن، مشکلات مربوط به خواب، روده تحریک‌پذیر، مشکلات گوارشی، خستگی، خشم، فرسودگی و … کند.

از همین رو لازم است که استرس و اضطراب را از بدن دور کرد. حال اگر شما از دسته افرادی هستید که مدت‌طولانی در معرض این مشکل بوده‌اید، باید بدانید درمان استرس و اضطراب با روش‌های قدیم کارساز نخواهد داد. شما می‌توانید از نوروفیدبک تراپی برای کاهش استرس و اضطراب خود استفاده کنید و بدنی سالم‌تر داشته باشید.

نوروفیدبک تراپی دندان

دندان قروچه از جمله مشکلاتی است که بسیاری از افراد با آن درگیر هستند و از آنجایی که می‌تواند پیامدهای بدی را به همراه داشته باشد، باید به فکر درمان آن بود. علل ابتلا به این مشکل را می‌توان استرس، تنش‌های عصبی و خشم درنظر گرفت. حال نوروفیدبک باعث می‌شود که فرد بتواند استرس و خشم خود را کنترل کند تا انقباض‌های عضلانی فک کنترل شوند. بنابراین اگر به مشکل دندان‌ قروچه مبتلا هستید، از نوروفیدبک تراپی دندان غافل نشوید.

انواع نوروفیدبک تراپی

نوروفیدبک تراپی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و باید گفت همه‌ی روش‌های آن موثر هستند، اما ممکن است سرعت دستیابی به نتیجه هرکدام متفاوت باشد. سیستم‌های نوروفیدبک تراپی از ماشین و دستگاه‌های ساده تا کامل تشکیل شده‌اند و می‌توانند تصویربرداری عمیقی از مغز انجام دهند. به‌طورکلی سیستم‌های مورداستفاده برای نوروفیدبک تراپی در سه دسته قرار می‌گیرند که این سه دسته عبارتند از:

نوروفیدبک سنتی یا EEG تراپی

منظور از سیستم EEG همان نوروفیدبک تراپی سنتی است که توانسته برای سالیان سال مورداستفاده قرار گیرد و اثربخش باشد. این روش اگر توسط یک دکتر نوروفیدبک ماهر انجام شود، می‌تواند برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و اختلالات موثر باشد. البته باید گفت درمان نوروفیدبک سنتی به تخصص بیشتری نیاز دارد و شما باید حتما انتخاب درستی داشته باشید تا بهترین نتیجه از درمان حاصل شود.

لورتا نوروفیدبک

لورتا نوروفیدبک یا نوروفیدبک سه بعدی با استفاده از نوآوری‌ها و فناوری‌های جدید می‌تواند نسل جدیدی از تصویربرداری‌های سه‌بعدی را انجام دهد. این نوع از نوروفیدبک به‌قدری قوی و تاثیرگذار است که اگر یک متخصص ماهر از آن استفاده کند می‌تواند یک ابزار موثر برای آموزش مغز باشد‌. برای انجام این روش از یک کلاه حاوی ۱۹ حسگر کامل استفاده می‌شود و متخصص می‌تواند با استفاده از آن هر نقطه از مغز را تحت آموزش قرار دهد؛ این نکته برخلاف نوع اول نوروفیدبک است، زیرا در آن روش تنها دو حسگر وجود دارد.

دستگاه نوروفیدبک ILF

ILF که مخفف Infra-Low frequency است، انجام نوروفیدبک تراپی را در فرکانس‌های پایین نشان می‌دهد، اما نوروفیدبک ILF چه مزایایی دارد؟ باید گفت که امروزه این دستگاه جدیدترین دستگاه برای انجام نوروفیدبک است و از آنجایی که نسبت به دیگر دستگاه‌ها قدرت بیشتری دارد، دوره درمان کوتاه‌تری را به همراه خواهد داشت و ماندگاری نتیجه‌ی آن نیز بیشتر خواهد بود. همین موارد باعث شده‌اند که این دستگاه به یکی از بهترین دستگاه‌های نوروفیدبک تراپی تبدیل شود.

آیا نوروفیدبک تاثیر دارد؟

سوال آیا نوروفیدبک تاثیر دارد شبیه این است که بپرسید آیا همه‌ی داروها تاثیرگذار هستند یا خیر؟! پاسخ به این سوال پیچیده‌تر از یک بله یا نه ساده است، زیرا نتایج این درمان به عوامل زیادی بستگی دارد. برای مثال مشکل بیمار یا حتی متخصصی که نوروفیدبک را انجام می‌دهد، همگی می‌توانند در نتیجه و اثرگذاری این روش تاثیر داشته باشند. همچنین نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که دوره‌ی درمانی نوروفیدبک باید کامل شود، زیرا اگر این دوره ناقص شود یا به اتمام نرسد، نشانه‌ها و علائم آن دوباره برخواهند گشت.

فواید نوروفیدبک چیست؟

تابه‌اینجا به سوال نوروفیدبک تراپی چیست پاسخ دادیم، اما شاید بخواهید بدانید که فواید نوروفیدبک تراپی چیست که در رابطه با این موضوع باید گفت این درمان می‌تواند فواید زیادی داشته باشد و به حل شدن بسیاری از اختلال‌ها کمک کند. حال در ادامه به برخی از این فواید اشاره خواهیم کرد تا با آن‌ها آشنا شوید.

کاهش علائم اضطراب: همان‌طورکه اشاره شد، اضطراب و استرس می‌توانند مشکلات زیادی را برای سلامتی به همراه داشته باشند، از همین رو کنترل و درمان این مشکل بسیار اهمیت دارد. نوروفیدبک به مغز کمک می‌کند که بتواند در مواقع استرس و اضطراب خود را آرام کند تا فرد احساس بهتر و آرامش داشته باشد.

کاهش دوره‌ی افسردگی: افسردگی احساسی است که نباید با ناراحتی یا غمگینی اشتباه گرفته شود، از همین رو توصیه می‌شود در ابتدا با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید، سپس اگر پزشک تشخیص افسردگی داد، می‌توانید از طریق نوروفیدبک تراپی این اختلال را برطرف کنید. درمان نوروفیدبک یک درمان غیرتهاجمی است و می‌توانید به‌خوبی علائم افسردگی را کاهش دهد.

بهبود توجه و تمرکز: نوروفیدبک می‌تواند در مناطق مختلف مغز تاثیر بگذارد و باعث بهبود توجه و تمرکز فرد شود. بنابراین اگر فرزند شما در مدرسه عملکرد خوبی در یادگیری ندارد، می‌توانید با انجام این روش اختلال کمبود توجه و تمرکز را برطرف کنید.

تثبیت احساسات: بسیاری از افراد در طول زندگی خود اتفاقاتی را تجربه می‌کنند که بر زندگی حرفه‌ای و شخصی آن‌ها تاثیر می‌گذارد. این افراد معمولا احساسات مختلفی را تجربه می‌کنند، به‌طوری‌که گاهی‌اوقات افکار منفی و استرس به‌سراغ آن‌ها خواهد آمد. نوروفیدبک با تغییراتی که در امواج مغز ایجاد می‌کند، می‌تواند الگوی عملکردی مغز را تغییر دهد و کمک کند که فرد خلق و خوی بهتر و ثابتی داشته باشد.

عدم عوارض جانبی: علاوه‌بر فوایدی که به آن‌ها اشاره شد، عوارض نوروفیدبک تراپی نیز باید موردبررسی قرار گیرد، اما در رابطه با این موضوع باید گفت تابه‌حال هیچ عوارض جانبی برای این روش درمان گفته نشده است و اکثر محققان و پزشکان معتقد هستند که این روش در مقایسه با مصرف دارو بهتر است و عوارض نوروفیدبک کمتر است.

اثرات درمانی پایدارتر: نتیجه‌ای که از این روش حاصل می‌شود نسبتا پایدار است، اما این به‌شرطی است که بیمار دوره‌ی درمان را کامل کند.

مناسب‌ترین سن برای نوروفیدبک

نوروفیدبک کودکان مسلما تاثیرگذاری بهتر و پایدارتری دارد، به‌طوری‌که توصیه می‌شود اگر فرزند شما دچار مشکلی است که می‌دانید با نوروفیدبک درمان می‌شود، توصیه می‌کنیم در سن ۵ الی ۶ سالگی فرزند خود را برای انجام این درمان به پزشک ببرید. همچنین باید متذکر شد که بزرگسالان نیز می‌توانند از این روش استفاده و بهترین نتیجه‌ را مشاهده کنند.

آیا نوروفیدبک بی‌خطر است؟

همان‌طور که در طول متن گفته شد، نوروفیدبک یک درمان غیرتهاجمی است و یک ورزش برای مغز به شمار می‌آید، بنابراین می‌توان آن را یک روش ایمن و بدون عوارض جانبی در نظر گرفت. البته لازم است بدانید که اگر عوارض جانبی نیز رخ دهند، معمولا کوتاه‌مدت هستند و پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شوند.

از شایع‌ترین عوارض جانبی این درمان می‌توان به خواب‌آلودگی، سردردهای خفیف، عدم تمرکز و اضطراب اشاره کرد. البته طبق نتایج به‌دست آمده این عوارض جانبی برای ۱ تا ۳ درصد از بیماران رخ می‌دهند و نباید نگرانی از بابت آن‌ها داشت. توصیه می‌شود اگر با هریک از این عوارض پس از انجام نوروفیدبک مواجه شدید به پزشک خود گزارش دهید تا بتواند درمان را اصلاح و تنظیمات مناسب را اعمال کند.

قیمت نوروفیدبک

قیمت نوروفیدبک به تعداد جلسات و مدت‌زمان هرجلسه که لازم است بستگی دارد. همچنین پزشکان مختلف هرکدام برای هرجلسه قیمت مختلفی را در نظر می‌گیرند و این ممکن است در هرمنطقه جغرافیایی در کشور متفاوت باشد. البته برخی از بیمارستان‌ها نوروفیدبک دولتی را نیز قبول دارند و ممکن است هزینه این روش درمان با برخی از بیمه‌ها قابل پرداخت باشد.

بنابراین شما می‌توانید کلینیک موردنظر خود را برای انجام این روش انتخاب کنید و سپس در رابطه با این موضوعات اطلاعات لازم را به دست آورید. همچنین شما می‌توانید با یک دکتر مغز و اعصاب آنلاین نیز مشورت کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.

جمع‌بندی

همان‌طورکه مطالعه کردید، در این مقاله به سوالاتی چون نوروفیدبک چیست؟ آیا نوروفیدبک تاثیر دارد و فواید نوروفیدبک چیست پاسخ دادیم. همچنین به توضیح کاربردهای این روش درمان نیز پرداختیم. اکنون شما اطلاعات لازم در رابطه با این روش درمان را دارید و می‌توانید بهترین تصمیم را درباره‌ی انجام آن بگیرید. از طرفی می‌توانید با مطالعه بخش نوروفیدبک نی نی سایت از تجربیات دیگر افراد نیز بهره‌مند شوید.

سوالات متداول

آیا نوروفیدبک برای کودکان اوتیسم نیز موثر است؟

برای پاسخ به این سوال نمی‌توان جواب قطعی داشت، زیرا پزشک باید شرایط بیماری را بررسی کند و تست‌های لازم را انجام دهد تا بتواند اعلام کند که آیا این روش موثر است یا خیر!

تعداد جلسات لازم برای نوروفیدبک چقدر است؟

معمولا پزشکان انجام این درمان را دو تا سه جلسه در هفته درنظر می‌گیرند، اما در رابطه با تعداد جلسات کلی نمی‌توان نظر داد، زیرا این موضوع به شرایط بیمار بستگی دارد.

آیا دستگاه نوروفیدبک با عوارض همراه است؟

خیر، این دستگاه تنها امواج و علائم را ثبت می‌کند و هیچ عوارضی را برای فرد به‏ همراه نخواهد داشت.