عفونت مغزی مننژیت چیست؟ ۱۰ علائم مننژیت + درمان

بیماری مننژیت یکی از بیماری­هایی است که امکان بروز آن در همه افراد، از نوزاد گرفته تا سالمندان وجود دارد. این بیماری علائم متفاوت، منشاء گوناگون و روش­های تشخیص و درمان مشخصی دارد. در این مقاله از پذیرش ۲۴ به معرفی کامل این بیماری، منشاء و روش­های درمان آن می­پردازیم:

بیماری مننژیت چیست و چه علائمی دارد؟

نام علمی بیماری مننژیت که در ایران آن را به سرسام نیز می­شناسند، Meningitis است. علت بروز این بیماری التهاب پرده ­های محافظ یا مننژ است که اطراف مغز و نخاع قرار گرفته­اند. نزدیک بودن التهاب به نخاع و مغز در بسیاری از موارد باعث به­خطر افتادن جان بیمار می­شود. در تکمیل اطلاعات مربوط به این بیماری باید بگوییم در برخی از اوقات این بیماری واگیردار است و ممکن است از راه مدفوع و ترشحات دهان منتقل شود.

علاوه بر بزرگسالان، احتمال ابتلاء نوزادان و کودکان به این بیماری از ۲ یا ۳ ماهگی نیز وجود دارد. مننژیت کودکان یا مننژیت نوزادی می­تواند باعث مرگ، ناشنوایی و ناتوانی مغزی شود.

منشاء مننژیت در کودکان متفاوت است و نمی­توان به ­طور دقیق گفت کدام کودک به این بیماری مبتلا می شود و کدام کودک از ابتلا به آن جان سالم به ­در می­برد.

اما به­طور کلی می­توان گفت کودکانی که سیستم ایمنی غیر طبیعی دارند، کودکان مبتلا به بیماری سلول داسی شکل یا کودکانی که صدمات جدی به سرشان وارد شده در معرض بیماری مننژیت هستند. علائم مننژیت در کودکان تقریبا مشابه علائم این بیماری در بزرگسالان است.

علائم مننژیت چیست؟

مننژیت گلو و مغز نشانه ­های بسیار مشخص و شایعی دارد. باید دقت کنید که بروز هر کدام از نشانه­هایی که در ادامه در مورد آن­ها صحبت می­کنیم، صد در صد وجود این بیماری را تایید نمی­کنند. بنابراین بهترین کار این است که پیش از اینکه با دیدن هر علامتی خودتان را به­دست بیماری بسپارید، به دکتر متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

شایع­ترین علائم مننژیت در بزرگسالان، مننژیت مغزی در سالمندان و کودکان عبارت است از:

1. سردرد
2. تب
3. اسهال و استفراغ
4. کاهش اشتها
5. تحریک پذیری به خصوص در برابر نور و صدا
6. کهیر پوستی
7. گرفتگی گردن
8. خواب آلودگی و عدم هوشیاری
9. نفس تنگی
10. تشنج موضعی

منشاء بیماری مننژیت چیست؟ ۵ نوع مننژیت

سوال بسیار مهم که برای بسیاری از افراد پیش می آید این است که منشاء مننژیت مغزی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم عفونت موجود در این بیماری به دلایل مختلفی ایجاد می­شود. در ادامه با برخی از مهمترین آن­ها آشنا می­شویم:

۱. بیماری مننژیت ویروسی

یکی از مهمترین عامل و منشاء بروز بیماری مننژیت، ویروس‌­ها هستند. آنتروویروس‌­ها (Enterovirus  )، ویروس­های هرپس سیمپلکس ۱ و ۲ (Herpes simplex virus  )، ویروس زونا، ویروس اوریون ( Oreillons ) و ویروس اچ آی وی ( Human Immunodeficiency Virus ) از جمله این ویروس­ها هستند. بروز مننژیت ویروسی در تابستان و پاییز بسیار رایج است.

۲. مننژیت باکتریایی

کشنده­ترین نوع مننژیت، مننژیتی است که منشاء آن باکتری است. آمارها نشان می­دهد ۵ تا ۴۰ درصد کودکان و تا ۲۰ تا ۵۰ درصد از بزرگسالان به این نوع دچار می­شوند. نوع باکتری عامل نیز بر اساس گروه سنی متفاوت است. اگر می­پرسید که علت عود مننژیت باکتریایی چیست باید بگوییم شدت و میزان عود بیماری در کسانی که نقص سیستم ایمنی یا بیماری زمینه­ای و مشکلاتی مانند شکستگی جمجمه دارند بیشتر است. لازم به­ذکر است این نوع مننژیت مسری است و اگر درمان نشود خطر مرگ را در پیش دارد.

۳. مننژیت قارچی

یکی از عوامل نادر بیماری مننژیت، قارچ است. آلوده شدن بدن انسان به انواع خاصی از قارچ­ها، و راهیابی آن­ها از طریق جریان خود به مغز علت مننژیت قارچی است. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض این نوع مننژیت هستند.

۴. مننژیت انگلی

احتمال بروز مننژیت انگلی نیز مانند مننژیت قارچی بسیار کم است. انگل­هایی که در خاک، مدفوع، و بدن برخی از حیوانات مانند حلزون، مرغ و ماهی وجود دارند عامل بروز این بیماری هستند.

۵. مننژیت غیر عفونی

در بروز بیماری مننژیت به غیر از انگل، قارچ، ویروس و باکتری، عوامل دیگری نیز نقش دارند. مهمترین آن­ها ابتلا به برخی از سرطان ها، حساسیت به برخی از داروها، بیماری سارکوئیدوز ( Sarcoidosis )، لوپوس منتشر ( SLE )، بیماری راه ابریشم و حتی میگرن است.

روش‌­های تشخیص و درمان مننژیت

فرد مشکوک به بیماری مننژیت باید هر چه زودتر و با مشاهده علائم به یک متخصص عفونی مراجعه کند.

در اکثر مواقع با انجام آزمایش­های مختلف می­توان از پیشروی آن جلوگیری کرد. یکی از رایج­ترین روش­های تشخیص، پونکسیون یا بذل نخاع است. در این روش با استفاده از یک سوزن، مایع مغزی- نخاعی برداشته شده و برای آنالیز به آزمایشگاه فرستاده می‌­شود.

پس از تشخیص باید به سرعت درمان آغاز شود.

داروهای رایج برای درمان مننژیت معمولا دسته­ای از آنتی بیوتیک­ها مانند بنزیل پنیسیلین و کورتیکواستروئیدها مانند دگزامتازون است. البته این کاملا بسته به نظر پزشک متخصص بیماریهای مغز و اعصاب است و بر اساس شرایط عمومی بیمار میزان و نوع این داروها تغییر می­کند.

آیا مننژیت واکسن دارد و عوارض واکسن مننژیت چیست؟

در پاسخ به این سوال که واکسن مننژیت واقعا تولید شده و اثر دارد یا نه باید بگوییم بله.

این واکسن که به‌ ­آن Meningococcal Vaccine می­گویند در برابر منشاء این بیماری تولید پادتن می­کند و تاثیر آن به اندازه­ای است که تزریق واکسن مننژیت سربازی در پادگان­ها ضروری محسوب می­شود. در حال حاضر واکسن­های تولید شده در برابر گونه‌­های Y، A، C و W135 این بیماری ایمنی ایجاد می­کنند.

عامل ایجاد این ۴ گونه، باکتری­ای به نام نایسریا مننژیتیدیس است. این واکسن­ها حدود ۸۵ تا ۱۰۰ درصد در برابر بروز این بیماری ایمنی ایجاد می­کنند و از عوارض شایع آن­ها نیز درد در ناحیه تزریق و تب است.

درمان خانگی مننژیت با طب سنتی

برخی از افراد در کنار انجام دستورات پزشکی، علاقه دارند در خانه درمان مننژیت در طب سنتی را نیز تجربه کنند.

به­طور کلی در طب سنتی برای درمان مننژیت به خوردن غذاهایی با طبع گرم، مصرف عرق بومادران، آب انگور، آب لیمو، روغن بادام شیرین، سیاهدانه و عسل و انجام حجامت توصیه می­شود.

به افرادی که به انجام دستورات طب سنتی علاقه دارند توصیه می­شود، هرگز درمان خود را که تحت نظر پزشک متخصص انجام می­شود کنار نگذارند و به انجام این دستورات بسنده نکنند.

برای درمان مننژیت باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

بهترین پزشک و دکتر مننژیت، باید تخصص مغز و اعصاب داشته یا متخصص بیماری­های عفونی باشد. تجربه پزشکی که انتخاب می­کنید و مهارت آن در مهار این بیماری می­تواند باعث سرعت بخشیدن به روند بهبودی شما شود. برای پیدا کردن بهترین دکتر آنلاین مغز و اعصاب یا گرفتن نوبت حضوری می­توانید به پذیرش ۲۴ مراجعه کنید. در این شرایط می­توانید از بین مراجعه حضوری، ویزیت آنلاین یا تلفنی، یکی از بهترین روش­ها را برای درمان انتخاب کنید.

پاسخ به سوالات متداول در مورد بیماری مننژیت

۳ سوالی که در ادامه آورده شده است، رایج­ترین سوالات در مورد بیماری مننژیت است. با خواندن پاسخ این سوالات می­توانید اطلاعات کامل­تری نسبت به این بیماری به­دست بیاورید.

آیا مننژیت واگیر دارد؟

همه انواع مننژیت واگیردار نیستند و در میان آ‌ن‌ها فقط مننژیت باکتریایی و ویروسی واگیردار هستند و ممکن است از راه مدفوع و ترشحات دهان به دیگران منتقل شوند.

تفاوت مننژیت با سینوزیت چیست؟

یکی از سوالات رایج افراد، سوال در مورد تفاوت مننژیت و سینوزیت است؛ چراکه برخی از علائم این دو بیماری شبیه هم هستند و این مساله باعث ترس برخی از بیماران می­شود. سینوزیت ( Sinusitis ) در برابر مننژیت یک بیماری ساده است؛ اما اگر جدی گرفته نشده و درمان نشود، در برخی از مواقع می­تواند منشاء بیماری مننژیت باکتریایی باشد.

علائمی مانند سردرد، سرگیجه، تب و گاهی حالت تهوع بین مننژیت و سینوزیت مشترک است. اما بیماری سینوزیت با علائمی مانند کهیر پوستی، گرفتگی گردن، تشنج و عدم هوشیاری همراه نیست و به­جای آن با گرفتگی بینی، سرفه، خروج عفونت از گلو و بینی و گلودرد همراه است.

تفاوت انسفالیت با مننژیت در چیست؟

سوال دیگر در مورد تفاوت مننژیت و انسفالیت است. چراکه این دو بیماری از برخی جهات شبیه هم بوده و همین شباهت باعث اشتباه بیمار در روند درمان می­شود. اما باید بدانید تفاوت بین مننژیت و آنسفالیت ( Encephalitis ) زیاد است. منشاء هر دوی این بیماری­ها می­تواند ویروسی، باکتریایی و عفونی باشد و هر دوی آن­ها روی مغز تاثیر می­گذارند. اما تفاوت بین انسفالیت و مننژیت در کودکان و بزرگسالان این است که انسفالیت با تاری دید، فلج، مفاصل دردناک، لکنت زبان همراه است. علاوه بر این شدت علائم بیماری مننژیت ناگهانی است و پیشرفت آن سرعت بیشتری دارد.