درد دنبالچه چیست و چطور می‌توان آن را درمان کرد؟

دنبالچه به دلیل محل ساختار و آناتومی انعطاف‌پذیر و غضروف مانندی که دارد معمولاً دچار مشکل، درد و التهاب می‌شود؛ اما به‌دلیل محل قرارگیری اگر به مشکل بربخورد، ما را از انجام امور ساده و بدوی روزانه مانند نشستن، برخواستن، راه رفتن، دویدن و بالا پایین رفتن از پله بازخواهد داشت. به‌خصوص درد دنبالچه هنگام نشستن پشت فرمان و سر سفره غذا بسیار آزاردهنده خواهد بود. در این مقاله می‌خواهیم در مورد درد استخوان دنبالچه و مراجعه به دکتر مفاصل صحبت کنیم، اگر شما هم دچار این درد هستید و می‌خواهید بدانید علت درد دنبالچه چیست؟ آیا درد دنبالچه خطرناک است؟ و دنبال راهی برای تسکین درد دنبالچه هستید تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید.

درد دنبالچه به چه علت است ؟

استخوان دنبالچه یکی از اجزای بدن ما است که آخرین بخش ستون فقرات را تشکیل می‌دهد. این استخوان دقیقاً زیر استخوان خاجی قرار داشته و از ۳ تا ۵ استخوان به‌هم جوش‌خورده تشکیل می‌شود. مصداق بارز فلفل نبین چه ریزه بشکن ببین چه تیزه، استخوان دنبالچه است که برخلاف ظاهر ساده، بی‌اهمیت و کوچک خود، وظیفه مهمی را در اندام‌های حرکتی برعهده داشته و عملکردهای بسیاری را در بدن انجام می‌دهد.

یک دنبالچه سالم و بدون مشکل، در حفظ حالت قرارگیری صحیح ستون فقرات، برقراری ثبات در کمر و ساختار‌های مرتبط با آن، تقویت تاندون‌ها و لیگامنت‌ها، توزیع فشار در لگن و غیره بسیار مؤثر است. این استخوان مثلثی‌شکل که در میانه باسن و لگن قرار دارد، در صورت آسیب دیدن، موجب درد و التهاب در قسمت تحتانی کمر و لگن شده و به بیماری درددنبالچه، درد دنباله چه یا کوکسیدنی (coccydynia) شناخته می‌شود.

بخش جلوی دنبالچه کمی انحنا داشته و عقب آن دارای فرورفتگی است. این ناحیه ماهیچه سرینی بزرگ، عضلات دنبالچه و نیز عضلات مقعد را به یکدیگر متصل می‌کند. در صورتی‌که انحنای طبیعی دنبالچه در اثر فشار، بیش از اندازه شده و حالت غیرطبیعی پیدا کند، عود کرده و نیاز به مراجعه به دکتر استخوان درمان خواهد داشت. درددنبالچه معمولاً به‌دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری و نشستن‌های طولانی ایجاد می‌شود.

این بیماری سن و سال نمی‌شناسد و در هر سنی ممکن است گریبان شما را بگیرد. اغلب افرادی که با نشستن سروکار زیادی دارند، از درد شدید در هنگام نشستن، دوچرخه‌سواری یا رانندگی شکایت دارند. درددنبالچه کمر اغلب پس از سن ۴۰ سالگی رخ داده و احتمال بروز آن در زنان، به‌دلیل انجام عمل زایمان ۵ برابر بیشتر از مردان است.

علائم درد دنبالچه چیست؟

همان‌طور که اشاره شد، علت این درد ستون فقرات، فشار بیش از حد به این ناحیه و خارج‌شدن استخوان دنبالچه از انحنای طبیعی خود است. درد در دنبالچه علائمی دارد که به شرح زیر هستند:

• احساس درد هنگام لم‌دادن
• احساس درد هنگام به پشت خوابیدن
• احساس درد هنگام نشستن بر روی سطوح سفت
• دردی که در حالت نشسته یا ایستاده تشدید ‌می‌‌شود
• درد و ناراحتی هنگام حرکات روده یا رابطه‌ی جنسی
• درد دنبالچه که در موقع لمس شدن یا هنگامی‌که فشاری روی آن قرار می‌گیرد بدتر می‌شود
• دردی که با یبوست بدتر شده و پس از دفع مدفوع بهتر می‌شود
• درد دنبالچه در اثر ضربه
• درد دنبالچه و سیاتیک
• درد دنبالچه هنگام نشستن
• عفونت رحم و درد دنبالچه

درد دنبالچه به چه علت است؟

درد انتهای ستون فقرات دنبالچه در اثر عوامل داخلی و خارجی زیادی می‌تواند فرد را زمین‌گیر کند. در پاسخ به این سؤال که درد دنبالچه چقدر طول میکشد؟ و درد دنبالچه چگونه است؟ باید گفت که این درد معمولاً دائمی و خفیف است و تنها زمانی که به استخوان دنبالچه فشار وارد شود، تشدید خواهد شد. این درد تا زمان رفع مشکل و جایگیری صحیح این استخوان بهبود پیدا نخواهد کرد که باید به دکتر کمر درد مراجعه کنید.

برخی از عواملی که باعث بروز درد در دنبالچه شده و آن را تشدید می‌کنند از قرار زیر هستند:

• افتادن از ارتفاع: افتادن از ارتفاع بر روی پشت و کمر اتفاق دردناکی که نباید رخ دهد؛ اما تقریباً همه ما در سنین مختلف بارها و بارها آن را تجربه می‌کنیم. اگر برآیند نیروهای وارده در هنگام برخورد با زمین از شدت و قدرت کافی برخوردار باشد، می‌تواند منجر به شکستگی، زخم یا جابجایی استخوان دنبالچه شود.
• ضربه فیزیکی ناشی از تصادف و حرکات ورزشی: ورزش‌های مانند دوچرخه سواری، اتومبیل‌رانی، وزنه‌برداری، بدنسازی، فوتبال، شنا، بسکتبال، والیبال و اسب‌سواری که دارای حرکات کششی، پرتابی و ناگهانی هستند، در صورت ادامه‌دار بودن فشار نهایی خود را بر استخوان دنبالچه گذاشته و بعث دفرمه شدن و آسیب دیدن این استخوان خواهند شد. همچنین شغل رانندگی نیز به‌واسطه تصادفات احتمالی و نشستن‌های طولانی‌مدت تکرارشونده، می‌تواند با بروز بیماری‌هایی نظیر مو برگشتی و سینوس دنبالچه، باعث آسیب دیدن و تغییر فرم استخوان دنبالچه و بافت‌های اطراف دنبالچه شود.
• آسیب‌های داخلی مانند وضع حمل: در دوران سه‌ماهه سوم بارداری و در پی ترشح هورمون‌هایی برای نرم شدن استخوان خاجی و دنبالچه، استخوان دنبالچه دارای آزادی عمل بیشتری شده و بیشتر از قبل در معرض آسیب قرار می‌گیرد.
• نشستن طولانی‌مدت بر روی سطوح نازک و سفت: تا جای ممکن روی سطوح نرم و گرم بنشینید. پس از مدتی نشستن حتماً برخواسته و به‌مدت یکی دو دقیقه حرکات کششی و پیاده‌روی انجام دهید.
• عفونت‌ها
• تومورهای سرطانی: شکل‌گیری تومور و غدد سرطانی بر روی سون مهره شایع است. یکی از دلایل درددنبالچه تشکیل تومور در قسمت انتهایی ستون مهره و ایجاد فشار بر استخوان دنبالچه است.
• ورم
• چاقی: فشار نهایی اضافه وزن مستقیماً روی ستون فقرات و استخوان دنبالچه است. با رعایت یک رژیم غذایی مناسب و تحرک کافی، این بار اضافی را از دوش ستون مهره و استخوان دنبالچه خود بردارید.
• لاغری مفرط: درست به‌مانند چاقی، لاغری بیش از حد نیز باعث آسیب دیدن استخوان دنبالچه شما خواهد شد. یکی از پاسخ‌های سؤال علت درد گرفتن دنبالچه چیست؟ لاغری مفرط و عدم وجود چربی کافی در نشیمن‌گاه برای جلوگیری از اصطکاک بین استخوان دنبالچه با عضلات، رباط‌ها و تاندون‌های مجاور است.
• نیمه دررفتگی و شکستگی دنبالچه: علت اصلی درد دنبالچه مربوط به نیمه دررفتگی‌های استخوان دنبالچه به سمت جلو و عقب است. استفاده از بادکش برای درد دنبالچه در این مورد بسیار مورد توصیه است.
• مشکل در نقاط ماشه‌ای یا تریگر پوینت: اسپاسم عضله بالابرنده مقعد و نقاط ماشه‌ای (TriggrPoint) نیز منجر به ایجاد فشار و شروع درد در دنبالچه است.

انواع راه های درمان درد در دنبالچه

روش‌های درمانی دنبالچه با توجه به‌شدت و علت آن به ۲ روش کلی تهاجمی و غیرتهاجمی تقسیم‌شده و شامل موارد زیر است:

درمان خانگی درد دنبالچه

برای درمان خانگی دنبالچه موارد زیر را دنبال کنید:

• از نشستن به مدت طولانی خودداری کرده و برای نشستن از بالشتک‌های مخصوص استفاده کنید
• از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید: پس از آسیب‌دیدگی دنبالچه، برای کاهش درد از کمپرس سرد و گرم استفاده کنید. روزانه چند مرتبه و هر بار به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه کمپرس را روی موضع درد قرار دهید
• از بروز یبوست جلوگیری کنید: به اندازه کافی مایعات و غذاهای فیبردار بخورید

ورزش برای درد دنبالچه

کشیدن آرام رباط‌های متصل به دنبالچه برای کاهش درد بسیار مفید خواهد بود. برای انجام این کار می‌توان از متخصص درمان دستی و فیزیوتراپیست‌ها کمک گرفت. انجام حرکاتی مانند راه رفتن در آب، ورزش‌های هوازی، آویزان شدن، بارفیکس، ژیمناستیک و یوگا برای برگرداندن شکل صحیح به استخوان دنبالچه بسیار مؤثر هستند.

روش‌های درمانی غیرتهاجمی:

روش‌های غیرتهاجمی‌ ‌‌التهاب و درد را به‌خوبی کاهش می‌دهند. این روش‌ها به‌شرح زیر هستند:

• داروهای ضدالتهاب، قرص برای درد دنبالچه، پماد برای درد دنبالچه
• استفاده از چسب کمر
• تعدیل فعالیت‌های فیزیکی
• استفاده از پک‌های آب سرد یا آب گرم برای تسکین درد
• تغییر برنامه‌ی غذایی در جهت تسهیل حرکت دستگاه گوارش و رفع یبوست
• استفاده از بالش‌های مخصوص دنبالچه برای نشستن‌های سرکار، سر میز غذاخوری و پشت فرمان
• تزریق کورتیکواستروئیدها و بی‌حس‌کننده‌ها برای کاهش درد و التهاب. با توجه به عوارض این داروها در کنار تأثیر موقت آن‌ها، دکتر ارتوپدی از این روش بیش از ۲ یا نهایتاً ۳ بار استفاده نمی‌کند. بی‌حس‌کننده‌ها عوارض جانبی چندانی ندارند. برای بیمارانی که نمی‌توانند از تزریق‌های استروئیدی و لیدوکائین استفاده کنند، تزریق پلاسمای غنی‌شده (PRP) مفید خواهد بود.
• ماساژ درمانی
• استفاده از شوک الکتریکی با شدت پایین بر روی بافت‌های منقبض یا ناراحت به‌منظور افزایش چرخه خون‌رسانی
• طب سوزنی

دارودرمانی برای درد دنبالچه

در دارودرمانی از داروهای مسکن، داروهای ضدافسردگی و داروهای ضدصرع مانند ناپروکسن، لیدوکائین و ایبوپروفن استفاده می‌کنند.

فیزیوتراپی درد دنبالچه

فیزیوتراپی به شما در انجام حرکاتی مانند نفس کشیدن عمیق و ریلکس کردن کامل عضلات کف لگن در هنگام ادرار و مدفوع کمک می‌کند. همچنین فیزیوتراپی با امواج مافوت صوت نیز در درمان درددنبالچه مؤثر است.

تخریب بلوک عصبی برای درمان درد دنبالچه

در روش تخریب بلوک عصبی از فنول و رادیوگرافی آندوسکوپی برای سوزاندن و از بین بردن بافت دنبالچه استفاده می‌شود. این روش درد را برای مدت طولانی‌تری در فرد بیمار از بین خواهد برد.

عمل جراحی برای درمان درد دنبالچه

عمل جراحی با درصد موفقیت بالای ۶۰ درصد، تنها در صورتی انجام می‌شود که روش‌های دیگر برای درمان پاسخگو نبوده و وضعیت حرکتی و سلامت بیمار سیار حاد باشد. عمل جراحی دنبالچه با برداشتن کامل این استخوان یا بخشی از آن انجام‌شده و برای افرادی مثمرثمر است که با از بین رفتن پیشرفته دنبالچه و ناپایداری شدید آن مواجه هستند.

سخن پایانی

دنبالچه یکی از ستخوان‌های سربه‌زیر بدن انسان است که تا بروز آسیب نهایی، کمتر شکایتی از فشارهای زیاد و عادات ناصحیح ما می‌کند. این استخوان به دلیل محل قرارگیری و نقطه اتصال چندین استخوان، مفصل، تاندون و رباط، یکی از نقاط استراتژیک و حساس بدن ما است. درد دنبالچه در اثر فشار و بنابر علل ذکرشده می‌تواند شما را از انجام کارهای روزمره بازبدارد. اگر دچار چنین دردی شدید، می‌توانید با دکتر ارتوپد آنلاین در میان بگذارید و در صورت نیاز به صورت حضوری به پزشک مراجعه کنید.