ورتیگو یا احساس چرخش اجسام چرا رخ میدهد؟

Vertigo بیماری‌‌ای است که منجر به احساس عدم تعادل می‌شود. اگر با یک بیمار ورتیگو در ارتباط باشید، ممکن است آن‌ها را در وضعیتی ببینید که احساس کنند در حال چرخش هستند یا دنیای اطراف آن‌ها در حال چرخش است.

اگر نمی‌دانید که vertigo چیست، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه‌ی این مقاله همراه ما باشید تا ضمن بررسی تفاوت سرگیجه و ورتیگو، درباره‌ی علل، علائم و روش‌های درمان ورتیگو، اطلاعات جامعی به‌دست آورید.

تفاوت سرگیجه و ورتیگو در چیست؟

در واقع ورتیگو نوعی سرگیجه است که به‌صورتی دورانی موجب اختلال در زندگی می‌شود. ورتیگو در نتیجه‌ی درگیری مابین سیستم‌های عصبی مسئول حفظ تعادل ایجاد می‌شود.

اما سرگیجه معمولاً به احساس سبکی سر اطلاق می‌شود. اگر چه در سرگیجه، احساس گیجی عجیب نیست اما در این حالت، حرکت اجسام اطراف یا دوران آن‌ها مشاهده نمی‌شود.

علت ورتیگو

علت ورتیگو اغلب به‌دلیل مشکل در گوش داخلی است، در حالی‌که علت سرگیجه ممکن است بسیار متفاوت باشد. برخی از شایع‌ترین علل دیگر شامل موارد زیر هستند:

BPPV از علل ورتیگو

BPPV مخفف عبارت سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش‌خیم (Benign paroxysmal positional vertigo) است. BPPV زمانی رخ می‌دهد که ذرات ریز کلسیم (کانالیت‌ها) از محل طبیعی خود خارج شده و در گوش داخلی جمع می‌شوند. گوش داخلی سیگنال‌هایی را در مورد حرکات سر و بدن نسبت به گرانش، به مغز ارسال می‌کند که همین امر موجب حفظ تعادل می‌شود. ورتیگو گوش می‌تواند بدون هیچ دلیل شناخته شده‌ای رخ دهد و ممکن است با سن مرتبط باشد.

بیماری منیر (Meniere’s disease) میتواند دلیل ورتیگو باشد

بیماری منیر یک اختلال گوش داخلی است که تصور می‌شود به دلیل تجمع مایع و تغییر فشار در گوش ایجاد می‌شود. این اختلال می‌تواند باعث ورتیگو همراه با صدای زنگ در گوش (وزوز گوش) و کاهش شنوایی شود.

نوریت دهلیزی یا لابیرنتیت (labyrinthitis) از دلایل ورتیگو

لابیرنتیت یک مشکل گوش داخلی است که معمولاً به عفونت (معمولاً ویروسی) مربوط می‌شود. عفونت معمولاً باعث التهاب در گوش داخلی اطراف اعصاب می‌شود که برای کمک به تعادل بدن مهم هستند.

سایر علل ورتیگو

در موارد کمتر ورتیگو ممکن است با موارد زیر همراه باشد:

• آسیب سر یا گردن
• مشکلات مغزی مانند سکته‌ی مغزی یا تومور
• داروهای خاصی که باعث آسیب به گوش می‌شوند
• سردرد‌های میگرنی

  

علائم ورتیگو

ورتیگو اغلب با تغییر در وضعیت سر ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به ورتیگو معمولاً علائم زیر را تجربه می‌کنند

• احساس چرخش
• کج شدن
• تاب خوردن
• عدم تعادل و کشیده شدن به یک طرف

علائم دیگری که ممکن است همراه با ورتیگو باشند عبارتند از:

• احساس تهوع
• استفراغ
• حرکات غیر طبیعی یا تکان‌دهنده در چشم (نیستاگموس Nystagmus)
• سردرد
• تعریق
• صدای زنگ در گوش یا کم‌شنوایی

علائم ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت یا بیشتر طول بکشند و ممکن است ظاهر شوند و از بین بروند.

درمان ورتیگو چیست؟ برای رفع احساس چرخش اجسام اطراف چه کنیم؟

درمان ورتیگو بستگی به علت ایجاد آن دارد. در بسیاری از موارد، ورتیگو بدون هیچ درمانی از بین می‌رود. این به این دلیل است که مغز قادر است با تکیه بر مکانیسم‌های دیگر برای حفظ تعادل تا حدودی با تغییرات گوش داخلی، سازگار شود.

البته برای برخی، درمان مورد نیاز است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

توان‌بخشی دهلیزی برای درمان ورتیگو

توان‌بخشی دهلیزی نوعی فیزیوتراپی با هدف کمک به تقویت سیستم دهلیزی است. عملکرد سیستم دهلیزی ارسال سیگنال به مغز در مورد حرکات سر و بدن نسبت به گرانش است. اگر در دوره‌های مکرر، ورتیگو را تجربه می‌کنید، ممکن است توان‌بخشی دهلیزی توصیه شود.

مانور‌های تغییر موقعیت کانال برای درمان ورتیگو

دستورالعمل‌های آکادمی نورولوژی آمریکا یک سری حرکات خاص سر و بدن را برای BPPV توصیه می‌کند. این حرکات برای انتقال رسوبات کلسیم به خارج از کانال (به داخل محفظه‌ی گوش داخلی) انجام می‌شود.

برای ارتباط با دکتر سرگیجه فقط کافی است با پذیرش ۲۴ تماس حاصل نمایید.

دارودرمانی ورتیگو

در برخی موارد، ممکن است پزشک متخصص برای تسکین علائمی مانند حالت تهوع یا بیماری حرکتی مرتبط با ورتیگو، دارو تجویز نماید.

اگر ورتیگو ناشی از عفونت یا التهاب باشد، آنتی‌بیوتیک‌ها یا استروئید‌ها ممکن است تورم را کاهش داده و عفونت را درمان کنند.

برای بیماری منیر، ممکن است دیورتیک‌ها (diuretics) برای کاهش فشار ناشی از تجمع مایعات تجویز شود.

درمان خانگی ورتیگو یا احساس چرخش اجسام اطراف

اگر ورتیگو را در خانه تجربه می‌کنید، چندین درمان خانگی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید:

مانور ایمپلی(Epley)

Epley اولین مانوری است که برای بسیاری از افرادی که ورتیگو را تجربه می‌کنند، موثر است و به‌نظر می‌رسد که این مانور برای افراد مبتلاء به BPPV بسیار موثرتر است. با انجام این روش ساده می ‌وانید مانور را در خانه انجام دهید:

• روی تخت بنشینید و پا‌های خود را به‌صورت صاف روی تخت قرار دهید.
• سر خود را ۴۵ درجه به راست بچرخانید و ۳۰ ثانیه صبر کنید.
• سپس به آرامی سر خود را به سمت چپ بچرخانید (۹۰ درجه‌ی کامل)، بدون اینکه گردن خود را بلند کنید.
• تمام بدن خود را درگیر کنید و آن را به سمت چپ بچرخانید.
• به آرامی به حالت اولیه خود بازگردید، به جلو نگاه کنید و صاف بنشینید.

مانور Semont-Toupet

مانور Semont-Toupet مجموعه‌ی مشابهی از حرکات است که می‌توانید در خانه برای درمان ورتیگو انجام دهید. این مانور کمتر شناخته شده است، اما برخی مطالعات منابع معتبر ادعا می کنند که موثر است.

• با نشستن عمودی روی یک سطح صاف، با یک بالش در پشت خود و با پاهای دراز شروع کنید.
• دراز بکشید، به سمت راست بچرخید و به سمت چپ و سپس به بالا نگاه کنید.
• به سرعت بنشینید و به سمت چپ بچرخید و سر خود را به سمت چپ نگه دارید.
• به آرامی به حالت اولیه‌ی خود بازگردید، به جلو نگاه کنید و صاف بنشینید.

  

تمرین برندت داروف (Brandt-Daroff)

انجام این تمرین معمولاً برای افراد مبتلا به ورتیگو در خانه توصیه می‌شود، زیرا انجام آن ساده است. البته شما نباید این تمرین را انجام دهید مگر اینکه در مکانی امن باشید و برای مدتی رانندگی نکنید، زیرا ممکن است برای مدت کوتاهی باعث افزایش ورتیگو شود.

• با نشستن روی یک سطح صاف شروع کنید و پاهای خود را مانند صندلی آویزان کنید.
• سر خود را تا جایی که می‌توانید به‌سمت چپ بچرخانید، سپس سر و نیم تنه را در سمت راست قرار دهید.
• پاهای شما نباید حرکت کند. حداقل ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید.
• سپس بنشینید و سر خود را به حالت مرکزی برگردانید.
• تمرین را در طرف مقابل تکرار کنید و سر خود را تا جایی که می‌توانید به‌سمت راست بچرخانید، سپس به‌سمت چپ دراز بکشید.
• می‌توانید این تمرین را در یک ست ۵‌تایی انجام دهید و آن را ۳ بار در روز و دو بار در هفته تکرار کنید.

مدیریت استرس

برخی از بیماری‌هایی که باعث ورتیگو می‌شوند (از جمله بیماری منیر) می‌توانند با استرس ایجاد شوند. به همین دلیل مدیریت استرس می ‌واند دوره‌های ورتیگو را کاهش دهد. تمرین مدیتیشن و تکنیک‌های تنفس عمیق، بسیار موثر هستند. خوبی برای شروع است.

یوگا و تای‌چی

یوگا و تای چی به کاهش استرس و افزایش انعطاف‌پذیری و تعادل معروف هستند. هنگامی که احساس ورتیگو می‌کنید، تمرین‌های ساده‌ی یوگا را امتحان کنید. در مورد هر چیزی که شامل خم شدن ناگهانی به جلو است، احتیاط کنید، زیرا ممکن است علائم شما را به‌طور موقت تشدید کند.

نوشیدن مقدار کافی آب

گاهی اوقات ورتیگو به دلیل کم آبی ایجاد می‌شود و کاهش مصرف سدیم ممکن است کمک کند. اما بهترین راه برای هیدراته ماندن، نوشیدن مقدار مناسبی از آب است.

میزان خواب کافی

احساس ورتیگو می‌تواند با کمبود خواب ایجاد شود. اگر برای اولین بار است که ورتیگو را تجربه می‌کنید، ممکن است ناشی از استرس یا کمبود خواب باشد.

مصرف رژیم غذایی سالم

یک مطالعه منبع معتبر نشان می‌دهد که کمبود ویتامین D می‌تواند علائم ورتیگو را تشدید کند. بنابراین از پزشک خود بخواهید سطح ویتامین‌های شما را بررسی کند.

اجتناب از مصرف الکل

الکل می‌تواند ترکیب مایع گوش داخلی را تغییر دهد و موجب کم‌آبی بدن می‌شود.

عمل جراحی ورتیگو

در موارد معدودی، ممکن است برای ورتیگو به جراحی نیاز باشد. اگر ورتیگو به‌دلیل یک مشکل زمینه‌ای جدی‌تر مانند تومور، آسیب به مغز یا گردن ایجاد شود، درمان آن مشکلات ممکن است به کاهش سرگیجه کمک کند.

چگونه در برابر ورتیگو از خود مراقبت کنیم؟

بسته به اینکه چه چیزی باعث ورتیگه می‌شود، ممکن است کارهایی وجود داشته باشد که می‌توانید برای کاهش علائم انجام دهیم. پزشک متخصص معمولاً موارد زیر را توصیه می‌کند:

• برای اصلاح علائم خود ورزش‌های ساده‌ای انجام دهید.
• در حالی که سر خود را کمی بالا روی دو یا چند بالش قرار داده‌اید، بخوابید.
• هنگام بلند شدن از رختخواب به آرامی بلند شوید و قبل از ایستادن یک دقیقه یا بیشتر روی لبه‌ی تخت بنشینید.
• برای برداشتن وسایل از خم شدن خودداری کنید.
• از کشیدن گردن خود به سمت بالا اجتناب کنید.
• در طول فعالیت‌های روزانه سر خود را با دقت و به آرامی حرکت دهید.
• تمریناتی را انجام دهید که ورتیگو را تحریک می‌کند. این کار موجب می‌شود که مغز شما به آن عادت کرده و علائم را کاهش می‌دهد.

برای دریافت نوبت از بهترین دکتر فوق تخصص مغز و اعصاب یا ویزیت آنلاین دکتر مغز و اعصاب کافی است اپلیکیشن پذیرش ۲۴ را دانلود کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی‌که علائم ذکر شده را مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول ورتیگو

ورتیگو شدن خلبان چیست؟

با توجه به معنی ورتیگو، چیز عجیبی نیست که در طول پرواز‌های سریع، مایع موجود در گوش داخلی جا‌به‌جا شود و خلبان تعادل خود را از دست بدهد. این امر می‌تواند بسیار خطرناک باشد چرا که خلبان در این زمان ممکن است قابلیت هدایت هواپیما را نداشته باشد.

True vertigo چیست؟

ورتیگو‌ی حقیقی از سرگیجه‌های معمول مجزا است و علائم متفاوتی هم دارد.