علت حالت تهوع و سرگیجه بعد از ورزش چیست؟

در این مقاله قصد داریم در مورد ضعف و سرگیجه بعد از ورزش صحبت کنیم. ضعف و سرگیجه بعد از ورزش برای لاغری اتفاقی رایج و کاملاً مرسوم است که برای همه ما اتفاق می‌افتد؛ بنابراین باید با علائم آن آشنا شویم و بدانیم که علت سرگیجه بعد از ورزش چیست. ضعف و سرگیجه بعد از ورزش در بیشتر موارد جدی نیست و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد؛ اما این بیماری تحت شرایطی می‌تواند مشکل‌ساز و خطرآفرین باشد. اگر شما هم در مورد ضعف و سرگیجه بعد ورزش سؤالاتی در ذهن خود داشته و به کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان سرگیجه بعد از ورزش تمایل دارید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید و تا انتها با ما همراه باشید.

احساس سرگیجه بعد از ورزش

سرگیجه به حالتی گفته می‌شود که فرد بیمار در حالت سکون است؛ اما احساس حرکت می‌کند و این حس را دارد که جهان اطراف در حال چرخیدن به دور سر او هستند. علت سرگیجه بعد از ورزش سنگین در بسیاری از موارد نامشخص است و این مورد، یکی از شایع‌ترین اختلالات و بیماری‌های پزشکی است.

در حالت کلی، سرگیجه (dizziness) بعد از ورزش معمولاً پس از دراز کشیدن یا نشستن به مدت طولانی و سپس سرپا شدن و شروع به حرکت اتفاق می‌افتد. ضعف و احساس سرگیجه بعد از ورزش بدنسازی همچنین یکی از نشانه‌های جدی کم‌آبی بدن و دهیدراته شدن (dehydration) آن است.

سرگیجه می‌تواند محرک‌های زمینه‌ای دیگری نیز داشته باشد؛ اما در طول ورزش و پس از ورزش، تغییر سریع وضعیت بدن، دشواری انجام حرکات ورزشی، فشار آوردن بیش از حد به بدن یا توقف‌های ناگهانی ممکن است منجر به کاهش فشار خون شده و باعث سرگیجه شود.

علائم سرگیجه و حالت تهوع بعد از ورزش

ضعف و سرگیجه بعد از ورزش برای لاغری، علائم مشخصی دارد. یکی از علائم شایع این اختلال، نشانه‌های کم‌آبی بدن است. علائمی مانند تب، استفراغ یا اسهال شدید حاکی از کم آبی بدن است که می‌تواند باعث سرگیجه شود. همچنین برخی از شرایط پزشکی می‌توانند مانع از واکنش سریع بدن شما برای پمپاژ خون بیشتر در هنگام ایستادن شده و منجر به ایجاد حس سرگیجه شوند. شرایطی مانند:

• ضربان قلب بسیار پایین (برادی کاردی)
• مشکلات دریچه قلب
• حمله قلبی یا نارسایی قلبی

در کنار این عوامل، چندین اختلال سیستم عصبی وجود دارد که می‌تواند سیستم تنظیم فشار خون طبیعی بدن شما را مختل کرده و شما را دچار سرگیجه کند، اختلالاتی مانند:

• بیماری پارکینسون
• آتروفی سیستم چندگانه
• مشکلات غدد درون ریز که می‌تواند باعث سرگیجه شود
• قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
• دیابت (که می‌تواند به اعصاب تنظیم کننده فشار خون آسیب برساند)
• بیماری تیروئید
• نارسایی آدرنال (بیماری آدیسون)

چه عواملی باعث سرگیجه بعد از تمرینات ورزشی می شود؟

عوامل مختلفی وجود دارند که در ایجاد حس سرگیجه در شما بعد از انجام حرکات ورزشی تأثیرگذار هستند. در ادامه به طور مفصل با این عوامل آشنا خواهیم شد.

نفس کشیدن را فراموش نکنید

شاید باورش کمی دور از منطق باشد که یکی از دلایل اصلی ضعف و سرگیجه بعد از ورزش بدنسازی، فراموش کردن نفس کشیدن است. فراموش کردن نفس کشیدن در واقع رایج‌ترین دلیل سرگیجه بعد از ورزش است. زمانی که در حال ورزش هستید، ماهیچه‌های شما اکسیژن بیشری نسبت به حالت نرمال مصرف می‌کنند. اگر تعداد تنفس خود را با شرایط تمرینی سازگار نکنید، دچار کمبود اکسیژن شده و ممکن است قلب شما خون کافی پمپاژ نکند. نتیجه عدم پمپاژ کافی خون، ایجاد حس ضعف و سرگیجه بعد ورزش است.

چگونه از سرگیجه ناشی از فراموشی نفس کشیدن آن جلوگیری کنیم؟

انجام تمرینات قلبی به قدرت مغز نیاز دارد؛ اما برای جلوگیری از سرگیجه ناشی از فراموشی نفس کشیدن، مهم است که از مقداری از این قدرت مغز برای تمرکز روی نفس خود استفاده کنید. نفس خود را حبس نکنید، به طور مرتب مکث کنید تا در صورت نیاز نفس بکشید. به اندازه کافی دم و بازدم عمیق داشته باشید تا اکسیژن مورد نیاز را به ریه‌های خود برسانید.

سرگیجه بعد از ورزش به دلیل کم آبی بدن (dehydration)

اگر اهل ورزش به خصوص ورزش‌های سنگین هستید، به احتمال بسیار زیاد می‌دانید که تمم افراد حاضر در محیط‌های ورزشی، یک وسیله ساده را همیشه با خود به همراه دارند، یک بطری آب. انجام حرکات ورزشی باعث تعریق شما می‌شود و این بسیار مهم است که به طور مداوم آبی را که از دست می‌دهید، به سرعت جایگزین کنید. ورزش کردن دمای بدن را افزایش داده و منجر به از دست رفتن آب بدن می‌شود. نتیجه کم آبی بدن، ایجاد حس ضعف و سرگیجه بعد از ورزش برای لاغری خواهد بود. برخی از نشانه‌های کمبود آب در بدن، عبارتند از:

• سرگیجه
• خشکی دهان
• تشنگی بیش از حد
• احساس سبکی سر یا احساس غش کردن
• کاهش دفعات ادرار
• خستگی
• ضعف

چگونه از کم آبی بدن بعد از ورزش جلوگیری کنیم؟

به سادگی می‌توانید از سرگیجه ناشی از کم آبی بدن با هیدراته کردن بدن خود، جلوگیری کنید. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که افزودن الکترولیت‌ها به آب مفید خواهد بود، چرا که به شما در احیای الکترولیت‌هایی که در اثر تعریق از دست می‌دهید، کمک می‌کند. از نظر کمیت، نوشیدن ۱۰۰ تا ۱۷۰ گرم آب در ازای هر ۱۰ تا ۱۲ دقیقه تمرین، می‌تواند کم‌آبی بدن را جبران کرده و از سرگیجه جلوگیری کند. هیدراته ماندن در طول تمرین بسیار مهم است.

سرگیجه بعد از ورزش به دلیل قند خون پایین (low blood sugar)

هیپوگلایسمی (hypoglycemia) یا قند خون پایین یکی دیگر از عوامل مهم و تأثیرگذار در ایجاد حس ضعف و احساس سرگیجه بعد از ورزش کردن است. بدون شک انجام تمرینات ورزشی با معده پر ایده خوبی نیست؛ اما معده خالی نیز برای شما مشکل‌ساز خواهد بود.

بدن شما در حین انجام حرکات ورزشی، همان قدر که به آب نیاز دارد، به مواد مغذی و قندی نیز نیاز دارد، چرا که اگر سوخت کافی به سلول‌های بدن نرسد، قند خون افت کرده و خودش را در قالب ضعف و سرگیجه بعد از ورزش و حین ورزش به ما نشان خواهد داد.

ورزش کردن قند خون را کاهش می‌دهد و قند خون پایین مساوی است با ایجاد حس سرگیجه. بنابراین قبل از تمرین تغذیه مناسبی داشته باشید و گلوکز مورد نیاز بدن را در حین تمرین با میان‌وعده‌ها و مکمل‌های مختلف تأمین کنید. برخی از علائم هیپوگلایسمی به شرح زیر است:

• سرگیجه
• احساس اضطراب
• بی دقتی
• خستگی
• گرسنگی
• تحریک پذیری
• لرزش بدن
• تعریق

چگونه از کاهش قند خون بعد از ورزش و سرگیجه جلوگیری کنیم؟

قند خون مانند سوخت اتومبیل است. اتومبیلی که سوخت نداشته باشد قادر به حرکت نیست و بدن انسان نیز اگر دچار کاهش قند خون شود، سست و بی‌رمق خواهد شد. تغذیه سالم و اصولی قبل از ورزش که شامل مقدار مناسبی کربوهیدرات است، به همراه استفاده از مواد غذایی شیرین در حین تمرین مانند عسل، می‌تواند مانع از کاهش قند خون و ایجاد حس سرگیجه شود.

تعرق بیش از حد، یکی از علل ایجاد حس ضعف و سرگیجه بعد ورزش

تعریق بیش از حد، ممکن است پس از فعالیت بدنی احساس سبکی سر و سرگیجه را در فرد القاء کند. تعریق بیش از حد زمانی که فرد طی تمرینات ورزشی خود را تحت فشار زیادی قرار می‌دهد، رخ خواهد داد. نشانه‌های تعریق بیش از حد معمولا با علائم زیر همراه است:

• سرگیجه
• احساس عدم هوشیاری یا غش کردن
• احساس سبکی سر
• حالت تهوع
• تنگی نفس
• تشنگی
• استفراغ

طبق تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۵ تحت نظر منابع معتبر، آسیب‌های مرتبط با تعریق بیش از حد ۳۶.۲% از کل آسیب‌هایی را که در باشگاه‌های ورزشی و تناسب اندام رخ می‌دهد، دربر می‌گیرد.

استفاده مداوم از برخی دستگاه‌های ورزشی

برخی از دستگاه‌های ورزشی اگر به صورت مداوم مورد استفاده قرار بگیرند، می‌توانند منجر به کاهش قند خون، تعریق بیش از حد و افت فشار خون شده و منجر به ایجاد حس ضعف و سرگیجه بعد از ورزش بدنسازی شوند. برای مثال استفاده مداوم از تردمیل و دوچرخه می‌تواند باعث ایجاد حس سبکی سر و سرگیجه شود.

فشار خون پایین و سرگیجه بعد از ورزش

فشار خون پایین یکی دیگر از عوامل مهم و تأثیرگذار در ایجاد حس ضعف و سرگیجه بعد از ورزش برای لاغری و حین ورزش است. از دیگر علائم کاهش فشار خون حین ورزش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاری دید
• غش کردن
• خستگی
• از دست دادن تمرکز فرد
• تهوع

اگر هر یک علائم زیر را داشتید، سریعاً ورزش کردن را متوقف کنید. اگر هیچ کدام از علل فوق دلیل سرگیجه بعد از ورزش شما نباشند، می‌توانید در سیستم قلبی خود به دنبال مشکل بگردید. برای مثال مشکلات قلبی زیر می‌توانند منجر به ضعف و سرگیجه بعد از ورزش و حین ورزش شوند:

• بیماری دریچه قلب
• بیماری عروق کرونر قلب
• بیماری پریکارد
• فیبریلاسیون دهلیزی

راه‌های جلوگیری از سرگیجه بعد از ورزش

نکات زیر می‌توانند خطر ضعف و سرگیجه بعد از ورزش برای لاغری را کاهش دهند:

• شدت تمرینات خودرا به صورت تدریجی افزایش دهید.
• بیش از حد به بدن خود فشار نیاورید. در پاسخ به سؤال علت سرگیجه بعد از ورزش سنگین چیست، باید بگوییم که علت سرگیجه بعد از ورزش بدنسازی می‌تواند فشار آوردن بیش از حد به بدن باشد.
• تنفس منظم و عمیق حین انجام حرکات ورزشی را فراموش نکنید. ورزش‌هایی مانند پیلاتس یا یوگا می‌توانند در تنظیم کردن تنفس به شما کمک کنند.
• قبل از تمرین و ورزش، غذای مناسب و کافی بخورید.
• قبل، حین و بعد از تمرین مایعات زیادی بنوشید.
• الکل، دود و سیگار را ترک کنید.
• درمان سرگیجه بعد از ورزش بدنسازی

درمان احساس سرگیجه بعد از تمرین

متوجه شدیم که سرگیجه پس از فعالیت بدنی می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد. در ادامه با برخی از راه‌های درمان و کم اثر کردن ضعف و سرگیجه بعد از ورزش آشنا خواهیم شد. راه‌های زیر در درمان و پیشگیری از بروز ضعف و سرگیجه بعد از ورزش برای لاغری مؤثر هستند:

• استراحت منظم و تنفس عمیق و منظم حین ورزش
• هیدراته ماندن حین تمرین. هیدراته نگه داشتن بدن در طول تمرین به خصوص در کاهش سرگیجه بعد از ورزش بدنسازی بسیار مؤثر است.
• خوردن میان وعده و وعده‌های تقویتی در حین ورزش برای حفظ قند خون و فشار خون در حالت نرمال
• داروهایی مانند قرص آمیلوراید (قرص آب)، قرص دیورتیک (ادرار آور)، آنتی هیستامین‌ها و آنتی کولینرژیک‌ها می‌توانند در دران و کم‌اثر کردن ضعف و سرگیجه بعد از ورزش مؤثر باشند.
• طب سوزنی
• فیزیو تراپی
• جلوگیری از سرگیجه بعد از ورزش بدنسازی با روش‌های خانگی مانند مصرف زنجبیل، ترکیب کردن لیمو با شکر یا لیمو با پودر فلفل سیاه و نمک، ترکیب عسل با سرکیه سیب یا عسل با دارچین، جینکو (کهن دار)، ترکیب بابونه گاوی (درخت مریم) با برگ‌های خشک‌شده فلفل و برگ نعناع، ویتامین C، ماساژ سر، ویتامین E و آهن

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علی‌رغم انجام اقداماتی که برای توقف احساس سرگیجه پس از ورزش ذکر شد، همچنان دچار سرگیجه بودید، باید به دکتر سرگیجه مراجعه کنید. دکتر سرگیجه می‌تواند دلایل زمینه‌ای زیر را برای سرگیجه بررسی کند:

• دیابت
• مشکلات قلبی، از جمله آریتمی
• بارداری
• کم آبی شدید
• هیپوگلیسمی شدید

همچنین اگر علائم زیر را داشتید، حتماً در اسرع وقت به دکتر سرگیجه مراجعه کنید:

• سردرگمی و سردرگمی
• خستگی مفرط
• ناتوانی بدن در حفظ مایعات و تعریق بیش از حد
• میگرن یا سردرد مداوم
• عدم توانایی در حفظ تعادل بدن هنگام راه رفتن
• استفراغ و حالت تهوع ادامه‌دار
• از دست رفتن هوشیاری
• اختلالات بینایی و شنوایی
• تنگی نفس
• سفت شدن گردن
• تشنج

در صورتی که سرگیجه‌های شما شدید است و علائم ذکر شده را مشاهده کردید، بهتر است به دکتر سرگیجه مراجعه که برای دریافت نوبت متخصص گوش و حلق و بینی می‌توانید از پذیرش ۲۴ کمک بگیرید. در پذیرش ۲۴ می‌توانید پزشک مورد نظر خود را پیدا کرده و نوبت خود را رزرو کنید. همچنین می‌توانید از مشاوره با دکتر آنلاین گوش حلق بینی بهره ببرید تا به شما بگوید که بهتر است به صورت حضوری به پزشک مراجعه کنید یا خیر. پذیرش ۲۴ همواره همراه شما خواهد بود و می‌توانید در هر ساعتی از شبانه روز نوبت پزشک خود را رزرو کنید و همچنین از مشاوره تلفنی بهره‌مند شوید.

سؤالات متداول درباره سرگیجه بعد از ورزش

آیا سرگیجه بعد از ورزش یک بیماری است؟

سرگیجه بیشتر یه نشانه است که به شما می‌گوید مشکل دیگری در بدن وجود دارد. با این حال، در برخی شرایط مشکل جدی وجود ندارد و می‌توان با راهکارهای خانگی آن را درمان کرد؛ اما در برخی مواقع سرگیجه آن چنان شید است که باید به پزشک مراجعه شود.

آیا درمان سرگیجه بعد از ورزش زمان بر است؟

خیر. معمولاً سرگیجه پس از ورزش طی یک هفته الی یک ماه درمان می‌شود و در صورت ادامه سرگیجه، باید به دنبال مشکل اصلی گشت.

آیا سرگیجه را می‌توان در منزل درمان کرد؟

اگر سرگیجه خیلی شدید نباشد و علائم دیگری نداشته باشد، می‌توان با استفاده از راهکارهای خانگی آن را درمان کرد.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد ضعف و سرگیجه بعد از ورزش برای لاغری و حین ورزش صحبت کردیم. اگر شما هم با این مشکل روبرو هستید، با مدنظر قرار دادن راه حل‌های ذکرشده، می‌توانید ضعف و سرگیجه بعد از ورزش را درمان یا کم‌اثر کنید. در صورت ادامه مشکل با پزشک مشورت کنید.