علت تاخیر در راه افتادن کودکان

تاخیر در راه افتادن کودکان

یک کودک نرمال در سال اول زندگی خود به توانمندی‌های بسیاری مانند یادگیری نحوه نگهداشتن بطری، غلت زدن، خزیدن، نشستن و در نهایت راه رفتن بدون کمک دیگران دست خواهد یافت.

اما دقیقا بچه از چند ماهگی راه میره؟ با وجود اینکه اکثر کودکان در ۱۱ تا ۱۶ ماهگی قابلیت راه رفتن پیدا می‌کنند، اما برخی از آن‌ها تا ۱۸ ماهگی قادر به ایستادن، حمایت از خود یا راه رفتن نیستند.

این گروه از بچه‌ها به‌دلیل ابتلا به اختلال تاخیر در راه افتادن کودکان باید هرچه سریع‌تر توسط پزشک متخصص اطفال معاینه شوند تا علت اصلی مشکل آن‌ها مشخص و براساس آن روند درمان شروع شود.

اگر کودک شما تا ۱۶ ماهگی راه نمی‌رود، نگرانی‌ شما قابل درک است. چراکه شما نمی‌خواهید فرزندتان از سایر کودکان هم سن و سال خود عقب بماند.

اما باید توجه کنید که اگر کودک شما در ۱۶ ماهگی قادر به راه رفتن نیست، ممکن است بتواند مهارت‌های حرکتی دیگری مانند ایستادن به تنهایی، بالا کشیدن خود روی مبلمان و بالا و پایین پریدن را بدون مشکل انجام دهد. این‌ها نشان می‌دهند که مهارت‌های حرکتی کودک شما در حال تکامل است. بنابراین، به‌زودی شاهد اولین قدم‌های او خواهید بود.

همچنین مهم است که بدانید برخی از نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند دیرتر از کودکان هم‌سن خود شروع به راه رفتن می‌کنند. اگر کودک شما نارس بود، فوراً از ناتوانی او در راه رفتن وحشت نکنید.

هنگام ردیابی مراحل مهم تکامل کودک، به سن تعدیل شده کودک خود توجه کنید که براساس تاریخ اصلی زایمان تعیین می‌شود.

به عنوان مثال، اگر یک کودک ۱۴ ماهه دارید و سه ماه زودتر زایمان کرده‌اید. سن تعدیل شده کودک شما ۱۱ ماهگی است. در این صورت، ممکن است دو تا سه ماه دیگر طول بکشد تا کودک شما تعادل و راه رفتن را یاد بگیرد.

بنابراین، اگرچه اکثر مشکلات راه رفتن کودکان نوپا که مربوط به نقص تکاملی هستند، خودبه‌خود حل می‌شوند اما چند بیماری رایج وجود دارد که یک متخصص اطفال ممکن است برای تعیین علت تاخیر در راه افتادن کودک ۱۸ ماهه و بزرگتر، آن‌ها را ارزیابی کند.

در نهایت مشورت با پزشک متخصص کودکان و نوزادان می‌تواند هرگونه ابهام و نگرانی شما در زمینه دیر راه رفتن فرزندتان را برطرف کند.

علائم تاخیر در راه افتادن کودکان

در ابتدا قصد داریم شما را با مراحل طبیعی تکامل جسمی راه رفتن نوزاد یا کودک آشنا کنیم. چراکه وجود نقص در هریک از این مراحل می‌‎تواند باعث راه نرفتن کودک دو ساله یا حتی سه ساله شود!

نوزادان با بزرگتر شدن و قویتر شدن ماهیچه‌های پایشان، به‌تدریج راه رفتن را یاد می‌گیرند. به‌همین‌دلیل است که پاهای نوزاد تازه متولد شده نمی‌تواند وزن خود را تحمل کند.

معمولا نوزادان در حدود سن ۷ ماهگی شروع به خزیدن یا حرکت می‌کنند. در حوالی این سن، آن‌ها درحالی‌که به کمک والدین در حالت ایستاده نگه داشته می‌شوند شروع به بالا و پایین پریدن می‌کنند. این عمل به تقویت ماهیچه‌های پای کودک شما در آمادگی برای برداشتن اولین قدم‌ها کمک زیادی می‌کند.

در حدود سن ۸ تا ۹ ماهگی، کودک شما ممکن است شروع به بالا کشیدن خود به کمک وسایلی مانند صندلی و میز کند. حتی برخی از نوزادان، درحالی‌که شیی را گرفته‌اند پاهای خود را بالا و پایین می‌برند. انگار می‌خواهند راه بروند.

شروع راه رفتن کودک نوپا معادل با حفظ تعادل و افزایش اعتماد‌به‌نفس وی است. در واقع، کودک شما نه تنها یاد می‌گیرد که چگونه به‌تنهایی بایستد، بلکه این چالش نیز برای او شکل می‌گیرد که چگونه گام‌ها را بدون افتادن روی زمین هماهنگ کند. به‌دلیل ترس کودک از راه رفتن، این مرحله از تکامل کودک کمی زمان می‌برد.

ازآنجایی‌که ماهیچه‌های پا در نوزادان مختلف در سنین متفاوتی قدرت پیدا می‌کنند، طبیعی است که برخی از نوزادان زودتر از بقیه راه بروند.

برخی از نوزادان اولین قدم‌های خود را در ۹ یا ۱۰ ماهگی بر می‌دارند، درحالی‌که برخی دیگر در ۱۲ ماهگی شروع به قدم برداشتن می‌کنند. بنابراین، از علائم تاخیر در راه افتادن کودک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کودک تا ۹ ماهگی نمی‌تواند بدون حمایت دیگران یا صندلی ویژه کودک بنشیند.
• کودک تا ۱۲ ماهگی بدون حمایت والدین نمی‌تواند بایستد.
• کودک در ۱۶ تا ۲۳ ماهگی به طور پیوسته راه نمی‌رود.
• کودک به طور مداوم روی انگشتان نوک پا راه می‌رود.

معمولا کودکان مبتلا به این اختلال، در دیگر مراحل مهم تکامل خود مانند سفت شدن ساختار گردن و بالا نگهداشتن سر، غلتیدن و نشستن نیز دارای نقص هستند و دیر پیشرفت می‌کنند.

اگر نوزادی در ۱۶ تا ۲۳ ماهگی راه نمی‌رود، باید یک معاینه پزشکی برای بررسی قدرت عضلانی، دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری مفاصل او انجام شود.

تاخیر در راه رفتن می‌تواند یک علامت هشدار اولیه برای فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا سایر شرایط ژنتیکی باشد. بررسی یک پزشک متخصص اطفال یا متخصص ارتوپد می‌تواند وجود برخی از اختلالات رایج ذکر شده را رد کند.

علت تاخیر در راه افتادن کودکان چیست؟

بنابراین، علت راه نرفتن کودک ۱۵ ماهه تا ۲۲ ماهه می‌تواند از مشکلات ماهیچه‌ای و مشکلات مغزی تا یک مشکل ساده مانند کمبود ویتامین D متغیر باشد. در ادامه به جزئیات بیشتر هرکدام اشاره خواهیم کرد.

دیستروفی عضلانی

این مورد یک بیماری عصبی-عضلانی ارثی است که ماهیتی پیشرونده دارد. اصولا یکی از شایع‌ترین علل تاخیر در راه رفتن کودکان محسوب می‌شود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. دیستروفی عضلانی معمولا باعث ضعف در عضلات می‌شود.

آتروفی عضلانی-نخاعی یکی دیگر از دلایل تاخیر در راه افتادن کودکان است. یک بیماری ژنتیکی که در آن اعصاب مورد حمله قرار می‌گیرند و در روند طبیعی کنترل بدن اختلال ایجاد می‌شود.

اختلالات عصبی

برخی از اختلالات عصبی مانند فلج مغزی یا حتی سندرم داون (مونگولیسم) ممکن است روند طبیعی راه رفتن کودک را به کلی به تاخیر بیندازند.

توجه به علائم و نشانه‌ها، مطمئنا به رفع یا کنترل این مشکلات اساسی و شروع زودهنگام درمان کمک می‌کند.

کمبود ویتامین D

در کنار کلسیم، وجود مقدار کافی از ویتامین D نقش مهمی در رشد استخوانی نوزادان دارد. به‌همین‌دلیل، فقدان آن می‌تواند دلیل احتمالی تاخیر در راه رفتن کودک شما باشد.

معمولا پزشک با تجویز یکی قطره یا شربت ویتامین D به‌راحتی مشکل را برطرف می‌کند.

راشیتیسم

اخیرا مطالعات ارتباط بین راشیتیسم و ​​ تاخیر در راه افتادن کودکان را گزارش کرده‌اند. با این حال، اگر این بیماری به مرحله پیشرفته نرسیده باشد، برگشت‌پذیر است و درمان به‌موقع آن می‌تواند به کودک در راه رفتن صحیح کمک کند.

در کودکان مبتلا به راشیتیسم به‌دلیل ساختار نرم استخوان‌ها، خمیدگی و رشد ناقص در استخوان‌های پا و افزایش ریسک شکستن آن‌ها مشاهده می‌شود. در واقع پا حالت پرانتزی یا نامتقارن پیدا می‌کند. مطمئنا این مسئله روند راه رفتن کودگ نوپا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

کم‌کاری تیروئید

مشخص شده است که وجود تیروئید کم‌کار، مراحل مهم تکامل کودک را به تاخیر می‌اندازد. عملکرد ضعیف تیروئید ممکن است منجر به ضعف عضلانی و تاخیر در راه رفتن شود.

مشورت با یک پزشک متخصص غدد کودکان می‌تواند روند درمان را سرعت بخشد.

تاخیر در بروز مهارت‌های حرکتی و راه رفتن

برخی از کودکان بروز مهارت‌های حرکتی خود را به تاخیر می‌اندازند که باعث می‌شود کمی دیرتر از بقیه راه بیافتند.

دلایل زیادی برای این نوع تاخیر وجود دارد که صرفاً به شخصیت کودک مربوط می‌شوند. ترس کودک از راه رفتن می‌تواند مانع از احساس اعتمادبه‌نفس کافی برای بروز مهارت‌های حرکتی شود.

هیپوتونیا وضعیتی است که در آن فرد کنترل کمتری بر بدن خود دارند. اصولا بچه‌ای که علائم هیپوتونی دارد با اختلال تاخیر در راه افتادن کودکان نیز مواجه می‌شود.

این وضعیت ممکن است در اثر آسیب مغزی ایجاد شود. همچنین ممکن است ناشی از اختلالات عضلانی، ناهنجاری اعصاب مربوط به ماهیچه‌ها یا عفونت باشد.

در سایر زمینه‌های مهارت حرکتی، برخی از کودکان دچار ناتوانی یادگیری هستند که باعث تاخیر در راه رفتن می‌شود.

اینجاست که یک فیزیوتراپیست برتر و عالی می‌تواند به آموزش این مهارت‌ها و ایجاد قدرت کافی برای شروع راه رفتن کودک کمک کند. بنابراین نمی‌توان تاثیر آموزش راه رفتن به کودک را نادیده گرفت!

تاخیر بلوغ خانوادگی

اگر یکی از والدین یا هر دو آن‌ها، در دوران اولیه کودکی سابقه تاخیر در راه رفتن داشته باشند، احتمال بروز این اختلال در یکی از فرزندانشان افزایش می‌یابد. در واقع، طبق تجربه نمی‌توان تأثیرات ژنتیکی یا خانوادگی را به‌عنوان فاکتور خطر نادیده گرفت.

نارس بودن نوزاد

انتظار می‌رود نوزادی که نارس به دنیا می‌آید، درجاتی از تاخیر تکاملی داشته باشد که میزان آن ممکن است به سطح نارس بودن بستگی داشته باشد.

بنابراین، تا زمانی‌که کودک شما پیشرفت کلی خوبی داشته باشد و سفتی یا وضعیت بدنی غیر طبیعی از خود نشان ندهد. ممکن است تاخیر ۲ تا ۳ ماهه در راه رفتن، قابل انتظار باشد.

سایر علل احتمالی

گاهی تاخیر در راه افتادن کودکان، به‌دلیل تونوس عضلانی بالا و وجود عضلات بسیار منقبض بروز می‌کند. در این شرایط، به‌دلیل سفت شدن اندام‌ها یا تعادل ضعیف، کودک امکان راه رفتن پیدا نمی‌کند.

از دلایل دیگر تاخیر در راه افتادن کودکان می‌توان به ناتوانی ذهنی خردسال در اثر هوش پایین یا ابتلا به عقب‌ماندگی ذهنی اشاره کرد. چنین کودکی مطمئنا در یادگیری مهارت‌های حرکتی با تاخیر مواجه می‌شود.

 اختلال تاخیر در راه افتادن کودکان

همانطورکه متوجه شده‌اید، علل مختلفی برای بروز این اختلال وجود دارد. معمولا در تاخیر حرکتی که در اثر مشکلات مغزی یا اعصاب بروز می‌کند، علائم شدت کمتری دارند.

اما در انواع تاخیر حرکتی در اثر مشکلات اسکلتی-عضلانی، ممکن است از ۶ ماهگی متوجه مشکلات کودک خود بشوید. به‌همین‌دلیل، اعلام سریع هرگونه علائم ناهنجاری به پزشک متخصص اطفال اهمیت ویژه‌ای دارد!

آیا امکان پبشگیری از بروز اختلال تاخیر در راه افتادن کودکان وجود دارد؟

به‌واقع، هیچ راه‌حل قطعی برای پیشگیری از همه علل تاخیر در راه افتادن کودکان وجود ندارد. البته شما به‌عنوان والدین، می‌توانید با پیگیری غربالگری در دروان حاملگی، هرچه سریع‌تر مشکلاتی مانند عقب‌ماندگی ذهنی، معلولیت یا مشکلات اسکلتی-عضلانی خاصی را به کمک پزشک تشخیص دهید.

دادن غذاهای مقوی راه افتادن کودک که معمولا شامل مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین D هستند، مطمئنا تاثیر زیادی دارد.

مشورت با یک فیزیوتراپیست یا کاردرمان و انجام تمرینات ویژه قبل از یک سالگی کودک، می‌تواند به تقویت پا برای راه رفتن کمک زیادی کند. از راه‌های زود راه رفتن کودک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کودک را درگیر فعالیت‌هایی کنید که به بالا و پایین رفتن زیادی نیاز دارند. تشویق به حرکت از راه دور برای برداشتن اشیاء روی زمین (به هر روشی، از خزیدن روی زمین گرفته تا چهار دست و پا رفتن)، راه‌ بسیار خوبی برای کمک به نوزاد در جهت تقویت قدرت پاها است.
• تا حد امکان، کودک را در خانه با پای برهنه به حرکت کردن وادارید. زیرا گاهی اوقات، کفش‌ها و جوراب‌ها می‌توانند در مراحل رشد ایده‌آل کودک اختلال ایجاد کنند. پابرهنه بودن می‌تواند به کودک کمک کند تا هوشیاری لامسه بیشتری داشته باشد و ممکن است کمک کند تا روی پاهای خود احساس ثبات بیشتری کند. کفش‌ها برای پیاده‌روی در فضای باز توصیه می‌شوند. بسیاری از نوزادان در اثر پابرهنه راه رفتن در خانه، سریع‌تر راه رفتن را یاد می‌گیرند.

نحوه صحیح تشخیص اختلال تاخیر در راه افتادن کودکان

شما به‌عنوان والدین، تنها وظیفه‌ای که دارید این است که وضعیت نشستن کودک خود را تا ۸ ماهگی و وضعیت راه رفتن او را تا ۱۸ ماهگی رصد کنید.

در صورت وجود تاخیر در بروز مهارت‌های حرکتی، ادامه مسیر با پزشک متخصص اطفال است. مطمئنا اگر لازم باشد به پزشک متخصص مغز و اعصاب یا پزشک متخصص ارتوپد ارجاع داده خواهید شد.

پزشک اطفال پس از معاینه کامل و بررسی سابقه خانوادگی، در صورت وجود فقط علائم تاخیر در راه رفتن، احتمالا انجام آزمایش خون برای بررسی سطح کراتینین فسفوکیناز (CPK) را توصیه می‌کند. نتیجه این آزمایش برای تشخیص دیستروفی عضلانی اهمیت دارد.

کودکانی که در معرض افزایش خطر ابتلا به فلج مغزی یا دارای ویژگی‌های غیرطبیعی هستند، باید برای ارزیابی فوری به متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده شوند.

در صورت وجود یک ناهنجاری اسکلتی-عضلانی، مطمئنا پزشک متخصص ارتوپد اگر تشخیص به جراحی دهد، این کار را انجام خواهد داد.

انواع روش‌های درمان تاخیر در راه افتادن کودکان

مطمئنا این سوال در ذهن شما شکل گرفته است که چگونه به راه رفتن کودک کمک کنیم؟
اگر کودک شما با سرعت کمتری تکامل حرکتی پیدا می‌کند، این مسئله به هیچ‌وجه نشان نمی‌دهد که او تا آخر عمر راه نخواهد رفت.

برخی از خردسالانی که تا ۱۴ ماهگی راه رفتن را شروع نمی‌کنند، به تمرین بیشتری نیاز دارند. برای کمک به کودکان در برداشتن اولین گام‌های خود، والدین و مراقبان می‌توانند درحالی‌که در حالت ایستاده هستند، دست‌های کودک را بگیرند و به‌آرامی کودک را روی زمین هدایت کنید.

این تمرین به کودک می‌آموزد که چگونه پاهای خود را بلند کرده و زمین بگذارد تا بتواند در اتاق حرکت کند. همچنین به کودک کمک می‌کند تا عضلات پاهای قوی‌تری داشته باشد و تعادل او را بهبود می‌بخشد.

به‌عنوان والدین، ممکن است تمایل طبیعی به نگهداشتن یا حمل نوزاد در خانه داشته باشید. اما هر چه کودک شما زمان بیشتری را برای بازی و جنب‌وجوش در فضای آزاد صرف کند، فرصت بیشتری برای تحرک و راه رفتن مستقل پیدا می‌کند. پس به کودکتان اجازه دهید تا در مکان‌های امنی مانند چمن پارک، غلت بزند، بخزد و بالا و پایین بپرد.

اگرچه واکرهای مخصوص کودکان به‌عنوان ابزار آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما انتخاب خیلی مطمئنی نیستند.

با کمال تعجب، تحقیقات نشان داده‌اند که این وسیله می‌تواند باعث تاخیر در راه افتادن کودکان شود. حتی ممکن است کودک در هنگام استفاده از آن مجروح شود.

پس همیشه باید وضعیت کودک خود را هنگام استفاده از انواع اسباب‌بازی‌ها کنترل کنید تا مطمئن شوید که واژگون نمی‌شوند. به نظر می‌رسد که روروک گزینه بهتری از واکر کودکان باشد.

برخی از والدین همچنین فکر می‌کنند که پوشاندن کفش به پای کودک می‌تواند به راه رفتن سریع‌تر او کمک کند. حقیقت این است که کفش‌ها اغلب برداشتن اولین قدم‌ها را برای نوزادان سخت‌تر می‌کنند.

همانطورکه به کودک خود کمک می کنید راه رفتن را یاد بگیرد، مطمئن شوید که در داخل خانه یک محیط امن ایجاد کرده‌اید.

این مسئله شامل برداشتن فرش‌ها یا مجسمه‌هایی است که ممکن است باعث آسیب شوند. همچنین می‌توانید دروازه‌های ایمنی را در نزدیکی راه‌پله‌ها نصب کنید و میزها یا قفسه‌هایی با لبه‌های تیز را بردارید.

هنگامی‌که کودک دیر راه می‌رود، احساس هیجان او اغلب با احساس اضطراب و ترس جایگزین می‌شود. بنابراین اگر پزشک اطفال یا متخصص ارتوپد دستور فیزیوتراپی داده است، حتما اقدام کنید. کار با یک فیزیوتراپیست یا کاردرمان می‌تواند به شما و کودکتان آرامش ویژه‌ای القا کند.

کمک به راه رفتن کودک با طب سنتی

خوشبختانه طب سنتی نیز پاسخ‌های مناسبی در مورد سوال برای راه رفتن کودک چه کنیم؟ دارد. از نظر کارشناسان، در کنار ماساژ روزانه پاهای کودک (به‌خصوص بخش‌های زانو و مچ پا) با روغن‌های اساسی مانند روغن زیتون و روغن کنجد، باید توجه ویژه‌ای به تغذیه کودک شود.

دادن غذاهای زیر به تقویت عضلات و استخوان‌های کودک کمک زیادی می‌کند:

• عصاره گوشت گوسفند یا بلدرچین
• تخم‌ مرغ عسلی
• نخودآب
• کباب گوشت بره
• شیربادام همراه با عسل
• حریره بادام

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودکتان تا ۱.۵ سالگی راه نمی‌رود یا قبل از آن مشکوک به مشکلات حرکتی دیگری در وی شده‌اید، صحبت با پزشک فکر خوبی است.

گفتگوی آنلاین با متخصص اطفال

اگر به نظر می‌رسد کودک شما می‌لنگد یا پاهای او ضعیف یا نامتقارن هستند، حتما با پزشک متخصص اطفال یا ارتوپد مشورت کنید.

به یاد داشته باشید که هیچ دو کودکی شبیه به هم نیستند. بنابراین روند پیشرفت کودک خود را با کودکان دیگر مقایسه نکنید یا اگر کودک شما تا ۱۴ ماهگی راه نمی‌رود، بیش‌ازحد مضطرب نشوید. وقتی صحبت از راه رفتن می‌شود، برخی از کودکان دیر یاد می‌گیرند اما معمولا خیلی عقب نمی‌مانند.

درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از صدها دکتر کودکان آنلاین پذیرش ۲۴ مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های بهترین دکتر آنلاین اطفال برای درمان استفاده کنید.