بررسی علت خشکی پوست و نحوه پیشگیری و درمان آن
فهرست مطالب
خشکی پوست وضعیتی ناراحت‌کننده است که با پوسته پوسته شدن، خارش و ترک خوردن آن مشخص می‌شود و دلایل مختلفی دارد.
شاید به‌صورت ذاتی پوست خشکی داشته باشید اما حتی اگر پوستتان چرب باشد، هر از گاهی خشکی را در پوست خود احساس می‌کنید. پوست خشک می‌تواند هر قسمت از بدنتان را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه معمولا دست‌ها، بازوها و پاها را درگیر خود می‌کند.
در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی و استفاده از آبرسان و مرطوب‌کننده مناسب تنها چیزهایی هستند که برای درمان خشکی پوست خود به آن‌ها نیاز دارید. بدون شک اگر تاثیری نداشتند، باید به دکتر پوست مراجعه کنید.
شستن مکرر دست‌ها و استفاده از ضدعفونی‌کننده دست نیز می‌تواند باعث خشکی دست‌ها شود. همچنین استفاده از مرطوب‌کننده بعد از هر بار شستن دست‌ها می‌تواند برای رفع این مشکل مفید باشد. با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا به شرح بیشتر علل و نحوه پیشگیری و درمان خشکی پوست بپردازیم.
خشکی پوست چیست
پوست برای سالم ماندن و عمل به وظایف خود، به آب و روغن‌های طبیعی نیاز دارد تا نرم، لطیف و کشسان بماند. بدون رطوبت و روغن، احتمال خشک شدن پوست بسیار زیاد می‌شود.
از طرفی پوست اولین خط دفاعی بدن است و از ورود میکروارگانیسم‌های مضر مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها به بدن جلوگیری می‌کند. همچنین از افراد در برابر آلودگی‌های محیط محافظت می‌کنند. علائم خشکی پوست شدت‌های مختلفی دارند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- لکه در سطح پوست همراه با خارش
- پوسته پوسته شدن پوست
- خشن شدن بافت پوست
- ترک پوست
- سوزش و قرمزی پوست
- شل و چروکیده شدن پوست
موارد خفیف خشکی در پوست بسیار شایع ستند و معمولا جای نگرانی ندارند. اما گاهی برای درمان مشکلات جدی‌تر پوست باید به پیش یک دکتر آسیب شناسی پوست مراجعه کنید.
به گفته انجمن پوست امریکا یا AAD، برخی از افرادی که بیشتر در معرض خشکی پوست هستند، در فهرست زیر قرار می‌گیرند:
- افراد بالای ۴۰ سال، زیرا با افزایش سن پوست چربی کمتری تولید می‌کند.
- افرادی که پوست سبزه، تیره و خیلی سفید دارند.
- افراد با مشاغلی که دستانشان همیشه در معرض آب است، مانند پرستاران و آرایشگران.
- افرادی که در مناطق با آب‌وهوای سرد زندگی می‌کنند.
- کسانی که سیگار می‌کشند.
علل خشکی پوست
عوامل مختلفی برای خشک شدن پوست، به‌خصوص خشکی پوست صورت وجود دارند، از جمله شرایط محیطی و مشکلاتی در سلامت افراد. علل محیطی خشکی پوست عبارت هستند از:
- استفاده از دئودورانت و محصولات پوستی خشن و آسیب‌زا
- گرفتن دوش یا حمام‌های طولانی با آب داغ
- زندگی در محیط بسیار سرد و خشک
- استفاده از منابع حرارتی مانند سیستم گرمایش مرکزی یا اجاقهای هیزمی که هوا را خشک می‌کنند.
گاهی خشکی پوست می‌تواند حاصل شرایط بهداشتی زمینه‌ای باشد که در زیر به بعضی از این موارد می‌پردازیم:
خشکی پوست به علت کم آبی بدن
بدن برای انجام بسیاری از فرآیندها و عملکردهای ضروری خود از آب استفاده می‌کند. اگر استفاده از این آب بیشتر از میزان دریافت آن باشد، به کم آبی دچار می‌شویم که روی تمام بدن تاثیرگذار است و می‌تواند منجر به خشکی شدید پوست شود. پس با نوشیدن آب کافی در هر روز می‌توانیم به‌سادگی از چنین پدیده‌ای جلوگیری کنیم.
اگزما و خشکی پوست
اگزما و خشکی پوست با یکدیگر گره خورده‌اند. در تعریف اگزما به بیماری‌هایی در پوست می‌گویند که باعث خارش، التهاب و خشکی می‌شوند. این بیماری‌ها عبارت هستند از: درماتیت آتوپیک، درماتیت تماسی، اگزمای دیسیدروتیک، اگزمای نومولار، درماتیت سبورئیک و درماتیت استاز. توجه کنید برای درمان اگزما خودسرانه اقدام نکنید و در چنین شرایطی حتما از یک دکتر درماتوپاتولوژی کمک بگیرید.
خشکی پوست و علت دیابت
شاید ندانید که دیابت و خشکی پوست نیز به یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند. وقتی فردی دیابت دارد، بدن او نمی‌تواند میزان قند خونش را به‌درستی تنظیم کند. سطح قند خون این افراد ممکن است خیلی بالا یا خیلی پایین باشد. سطح بالای قند خون می‌تواند باعث خشکی و خارش پوست شود.
خشکی پوست به علت بیماریهای کلیوی
کلیه‌ها وظایف زیادی را بر عهده دارند که یکی از آن‌ها دفع مواد زاید و مایعات اضافی از بدن است. هنگامی که آن‌ها به‌درستی کار نکنند، امکان دارد بدن نتواند تعادل مناسب مواد معدنی، مواد مغذی و آب را در خون حفظ کند.
افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی بیشتر از حد عادی ادرار می‌کنند. همه این‌ها میزان مایعات درون بدن را کاهش می‌دهند و می‌توانند منجر به خشکی پوست شوند.
خشکی پوست و بی‌اشتهایی
افرادی که به دلیل اختلالات مختلف، نمی‌توانند غذای زیادی را میل کنند دچار سوء تغذیه می‌شوند که به نوبه خود می‌تواند یکی از عوامل خشکی پوست باشد.
خشکی پوست در مبتلایان اچ آی وی
افراد مبتلا به اچ آی وی نسبت به افراد سالم، بیشتر در معرض خشکی پوست هستند. دانشمدان طی تحقیقاتی متوجه شدند که ممکن است دلایل آن جزو موارد زیر باشد:
- تاثیر این ویروس بر سیستم ایمنی
- نخوردن غذای کافی
- عوارض جانبی داروها
خشکی پوست به علت عوارض جانبی برخی دارویی
بعضی داروها می‌توانند تاثیر زیادی بر تعادل مایعات در بدن بگذارند و در نتیجه منجر به خشکی پوست شوند. از جمله این داروها باید موارد زیر را نام ببریم:
- داروهای ادرارآور
- ملین‌ها
- آنتی‌اسیدها
- آنتی‌هیستامین‌ها
- داروی فشار خون
عوارض احتمالی خشکی پوست
پوست خشک معمولا نشان‌دهنده بیماریهای زمینه‌ای نیست و در بیشتر موارد با خودمراقبتی یا کمک گرفتن از یک دکتر بیماریهای پوست قابل درمان خواهد بود. البته در صورت اقدام نکردن به درمان، می‌تواند منجر به عوارض زیر شود:
عفونت
هنگامی که پوست خشک می‌شود و ترک می‌خورد، میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها، راهی را برای ورود به بدن می‌یابند که می‌تواند منجر به بروز عفونت شود.
تغییرات دائمی در پوست
خراش‌های پوستی در طولانی مدت می‌توانند تغییراتی را در پوست به‌وجود بیاورند، از جمله:
- ضخامت پوست در بعضی نواحی
- خارش دائمی
- تغییر رنگ پوست
روش های کاربردی برای رفع خشکی پوست
همانطور که چندین بار اشاره کردیم، اکثر موارد خشکی پوست با نوشیدن آب فراوان و استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های مرغوب برطرف می‌شوند. انجمن پوست امریکا توصیه می‌کند که در طول روز برای از بین بردن خشکی پوست از پماد یا کرم خشکی پوست استفاده کنید، زیرا نسبت به لوسیون‌های خشکی پوست، موثرتر هستند.
به‌طور کلی دنبال محصولاتی بگردید که ترکیبات زیر را داشته باشند:
- روغن جوجوبا
- دایمتیکون
- گلیسرین
- اسید هیالورونیک
- اسید لاکتیک
- لانولین
- روغن معدنی
- ژله پترولیوم یا وازلین
- شی باتر
معمولا پزشکان برای افراد مبتلا به بیماریهای پوستی مانند اگزما، مناسب‌ترین محصول و درمان را تجویز می‌کنند. هنگامی که بیماری زمینه‌ای مانند دیابت یا بی‌اشتهایی باعث خشکی پوست می‌شود، پزشک تلاش خواهد کرد این مشکلات را کنترل کند.
وقتی خشکی پوست یکی از عوارض جانبی داروها باشد، معمولا با قطع مصرف دارو نیز برطرف می‌شود. با این‌حال افراد نباید بدون مشورت با پزشک خود، مصرف داروهای تجویزی را قطع کرده یا نسبت به خرید قرص برای خشکی پوست خود اقدام کنند.
پیشگیری از خشکی پوست
کارهای زیادی وجود دارند که می‌توانید برای جلوگیری از خشکی پوست، دست بدن و صورت خود انجام دهید که شامل موارد زیر می‌شوند:
- شستشو با آب گرم به جای استفاده مداوم از آب داغ
- ماندن در حمام یا زیر دوش بیش از ۱۰ دقیقه
- فقط از محصولات پاک‌کننده ملایم و بدون عطر استفاده کنید.
- پس از شستشوی پوست، آن را مالش ندهید و از حرکات خشن بپرهیزید.
- پس از خشک شدن پوستتان، بلافاصله از مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- از نشستن یا ایستادن در نزدیکی منابع گرمایی مانند شومینه دوری کنید.
- روزانه آب فراوان بنوشید.
سه نکته برای درمان سریع خشکی پوست
- از یک پاک‌کننده ملایم و بدون کف برای پاک‌کردن آلودگی و آرایش استفاده کنید. همچنین داشتن یک روتین مراقبت از پوست که مخصوص نوع پوست شما باشد، حیاتی است. با تمیز کردن پوستتان شروع کنید تا تمام آلودگی‌ها، سموم و آرایش از روی پوست صورتتان پاک شوند.
البته بسیاری از پاک‌کننده‌ها می‌توانند خشکی پوست را تشدید کنند، مخصوصا اگر سولفات‌هایی مانند سدیم لوریل سولفات (SLS) باشند. پس بهتر است از پاک‌کننده‌های بدون سولفات استفاده کنید.
- از روغن‌های مخصوص پوست استفاده کنید: پس از شستن صورت به آرامی پوستتان را خشک کرده و از روغن‌های مخصوص پوست خودتان استفاده کنید.
اگر روغنی مخصوص صورت ندارید، حتی روغن زیتون آشپزخانه می‌تواند موثر باشد. پوست خشک فاقد سبوم است و تنها راه ترمیم آن، بازگرداندن چربی به پوست است و روغن‌های صورت برای همین کار طراحی شده‌اند.
- از مرطوب‌کننده‌های غلیظ استفاده کنید: هنگامی که روغن صورتتان را مصرف کردید، آن را با یک مرطوب‌کننده قوی و غلیظ حاوی شی باتر همراه کنید. اشکالی ندارد اگر یک لایه کرم روی پوستتان باشد.
البته بهتر است روی بالش خود حوله‌ای بکشید تا ملحفه‌های شما کثیف نشوند. با این کارها در مدت کوتاهی پوستتان بسیار بهتر می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نکات بالا کمکی به حل شرایطتان نکرد یا خشکی پوستتان، به زندگی روزمره شما اختلال وارد کرد، دیگر به جای درمان خانگی خشکی پوست صورت باید از یک پزشک متخصص کمک بگیرید. پزشک متخصص، پوست شما را ارزیابی کرده و سپس مناسب‌ترین روش‌های درمانی را با توجه به شرایط و وخامت توصیه می‌کند.
سخن نهایی
خشکی پوست یک مشکل رایج است و زمانی اتفاق می‌افتد که رطوبت و روغن‌های ضروری پوست از بین می‌روند یا کاهش می‌یابند. پوست خشک می‌تواند قرمز یا پوسته پوسته شود، خارش داشته باشد یا حتی دردناک باشد.
عوامل محیطی مانند هوای سرد یا خشک می‌توانند باعث خشکی شوند. همچنین ممکن است به دلیل مشکلاتی در سلامت افراد مانند اگزما، کم آبی بدن و دیابت باشد.
اگر موفق به کنترل و درمان این بیماری در منزل و با استفاده از درمان‌های خانگی نشدید، حتما به یک متخصص مراجعه کنید یا از پذیرش ۲۴ یک وقت برای مشورت با دکتر پوست آنلاین بگیرید.
خشک پوست گردن
سپاس فراوان