انواع ترشحات واژن، علل، علائم و درمان آن
بررسی تمامی علل ترشحات واژن به همراه علائم و گزینه‌های درمان
آنچه در این مقاله می‌خوانید
علت انواع ترشحات واژن
بخش مهمی از عملکرد سیستم تولیدمثل زنان در ارتباط با ترشحات واژن است. مایعی که توسط غدد داخلی واژن و دهانه رحم ساخته می‌شود، باکتری‌ها و سلول‌های مرده را به خارج از بدن هدایت می‌کند. این فرآیند باعث تمیز نگه داشتن رحم شده و به جلوگیری از بروز عفونت کمک می‌کند.
بنابراین ترشحات واژن اغلب یک اتفاق طبیعی و معمول در زندگی به شمار می‌روند. با این حال، انواع خاصی از ترشحات می‌توانند حاکی از وجود یک عفونت در بدن باشند. ترشحات غیرطبیعی ممکن است به رنگ زرد یا سبز، با غلظت بالا یا بوی بد دیده شوند. قارچ‌ها و یا عفونت باکتریایی از عمده دلایل ترشحات غیرطبیعی واژن به حساب می‌آیند.
اگر ترشحاتی با ظاهر غیرمعمول یا با بوی بد را مشاهده کردید، بهتر است به‌منظور تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. در ادامه شما را با انواع ترشحات واژن و علل آنها بیشتر آشنا خواهیم کرد، با ما همراه باشید.
مشاوره آنلاین با متخصص زنان و زایمان
انواع ترشحات واژن
ترشحات واژن انواع مختلفی دارند که بر اساس رنگ و غلظت طبقه‌بندی می‌شوند. برخی از انواع ترشحات واژن طبیعی هستند ولی برخی دیگر ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به انجام اقدامات درمانی دارد. برخی از انواع ترشحات واژن عبارتند‌از:
ترشحات سفید واژن
کمی ترشحات سفید واژن، به‌خصوص در ابتدا یا انتهای چرخه قاعدگی، یک پدیده کاملاً طبیعی محسوب می‌شوند. با این حال، اگر ترشحات همراه با خارش و دارای قوام یا شکل ظاهری غلیظ و ترشحات پنیری شکل باشد، طبیعی نبوده و نیاز به درمان دارند. این نوع از ترشحات سفید واژن می‌توانند نشانه‌ای از عفونت قارچی باشند.
ترشحات آبکی و صاف
ترشحات شفاف و آبکی کاملاً طبیعی هستند. ممکن است در هر زمان از ماه و حتی بعد از ورزش به‌ویژه فعالیت‌های سنگین رخ دهند.
ترشحات شفاف و کشدار
زمانی که ترشحات شفاف اما به صورت کشیده و مخاطی باشند، نشانگر زمان تخمک‌گذاری هستند؛ بنابراین ترشحات بی‌رنگ واژن طبیعی تلقی می‌شوند.
ترشحات قهوه‌ای یا خونی
ترشحات قهوه‌ای یا خونی معمولاً طبیعی به شمار می‌روند، خصوصاً وقتی در چرخه قاعدگی یا بلافاصله بعد از آن اتفاق بیفتند. ترشحات دیررس یا انتهایی در پایان دوره قاعدگی می‌تواند به‌جای لکه قرمز، به‌صورت قهوه‌ای دیده شوند. همچنین این احتمال وجود دارد که در دوره‌های پریود خونریزی کمی وجود داشته باشد که به این حالت لکه بینی می‌گویند.
اگر اخیراً رابطه جنسی محافظت نشده داشته‌اید و لکه بینی در زمان عادی قاعدگی شما رخ داده، این علامت می‌تواند نشانه بارداری باشد. البته لکه بینی در مراحل اولیه بارداری می‌تواند نشانه سقط جنین نیز باشد، بنابراین بهتر است در این مورد حتماً با یک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
در برخی موارد نادر، ترشحات قهوه‌ای یا خونی می‌تواند نشانه‌ای از سرطان آندومتر یا دهانه رحم باشد. وجود ترشحات واژن به رنگ قهوه‌ای یا با رگه‌های خونی می‌تواند مشکلات دیگری مانند فیبروم یا دیگر مسائل مرتبط با رشد غیرطبیعی سلول‌ها را نشان دهد. به همین دلیل انجام معاینات سالیانه لگن و تست پاپ اسمیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یک متخصص زنان زایمان قادر است با استفاده از این روش‌ها، ناهنجاری‌های مربوط به دهانه رحم را مورد ارزیابی قرار دهد.
ترشح زرد یا سبز واژن
ترشحات زرد یا سبز واژن، به‌خصوص هنگامی که غلیظ یا همراه با بوی نامطبوع باشند، طبیعی نیستند. ترشح زرد واژن ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به عفونت تریکومونیازیس باشند. این عفونت معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود.
علت ترشحات واژن
ترشحات طبیعی واژن نشان‌دهنده عملکرد سالم بدن هستند. از طرفی نوعی پاک‌سازی بدن برای محافظت از واژن به حساب می‌آیند. به‌عنوان مثال، ترشح زیاد واژن هنگام نزدیکی و تخمک گذاری، امری طبیعی است. ورزش، استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری و استرس عاطفی نیز ممکن است به ترشح زیاد واژن دامن بزنند. اما ترشحات غیرطبیعی واژن معمولاً در اثر عفونت ایجاد می‌شوند. مواردی از قبیل:
واژینوز باکتریایی
واژینوز باکتریال (Bacterial vaginosis) یک عفونت باکتریایی کاملاً شایع است. این عامل باعث افزایش ترشحات زنانه شده که با بوی شدید، متعفن و گاهی بوی ماهی همراه است. اگرچه در برخی موارد نیز ممکن است هیچ گونه علائمی ایجاد نکنند. احتمال ابتلا به این عفونت در زنان با رابطه جنسی دهانی یا چندین شریک جنسی بیشتر است. برخی از علائم شایع واژینوز باکتریایی عبارت‌اند از:
- ترشحات سفید واژن، خاکستری یا مایل به زرد
- بوی ماهی که بعد از رابطه جنسی یا بعد از شستن با صابون شدت می‌یابد.
- خارش یا سوزش
- قرمزی و کمی ورم در ناحیه واژن یا فرج
تریکومونیازیس
تریکومونیازیس (Trichomoniasis) نوع دیگری از عفونت است. این عفونت توسط عامل تک‌سلولی ایجاد می‌شود. تریکومونیازیس معمولاً در اثر رابطه جنسی محافظت نشده منتقل شده، اما همچنان احتمال ابتلای افراد حتی با حوله یا لباس حمام نیز وجود دارد. در نتیجه ابتلای به عفونت تریکومونیازیس ترشحات زرد یا سبز واژن ایجاد می‌شوند که می‌توانند بوی بدی را با خود در پی داشته باشند. اگرچه برخی از افراد ممکن است هیچ علائمی را تجربه نکنند، ولی برخی از علائم شایع تریکومونیازیس عبارت‌اند از:
- ترشحات آبکی واژن، متمایل به رنگ زرد یا سبز
- بوی نامطبوع
- درد و خارش هنگام ادرار کردن
- ترشحات زیاد واژن بعد از پریود
عفونت مخمری
عفونت مخمر نوعی عفونت قارچی است که علاوه بر سوزش می‌تواند علت خارش واژن با ترشحات سفید و پنیری شکل باشد. وجود مقداری مخمر در واژن طبیعی است، اما در برخی شرایط خاص ممکن است رشد خارج از کنترل و چندین برابر شدن آنها اتفاق بیفتد. برخی از علائم عفونت مخمری عبارت‌اند از:
- ترشحات سفید و پنیری
- ورم و درد در اطراف فرج
- خارش شدید
- رابطه جنسی دردناک
توجه داشته باشید که وجود موارد زیر ممکن است احتمال ابتلای به عفونت‌های مخمری را دو‌چندان کند:
- استرس
- دیابت
- استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری
- حاملگی
- مصرف آنتی بیوتیک‌ها، به‌خصوص استفاده طولانی‌مدت در طی ۱۰ روز
- مصرف استروئید
- سوزاک و کلامیدیا
- استفاده از دوش واژینال، صابون یا لوسیون معطر، وان حمام
- آتروفی واژن (Vaginal atrophy)، یا نازک شدن و خشک شدن دیواره‌های واژن در دوران یائسگی
- واژینیت (Vaginitis) یا سوزش داخل و اطراف واژن
سوزاک و کلامیدیا عفونت‌های مقاربتی یا منتقله از راه جنسی (STI) هستند که می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد ترشحات غیرطبیعی باشند. در این شرایط رنگ ترشحات واژن اغلب زرد، متمایل به سبز یا کدر خواهد بود.
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی است که اغلب در اثر تماس جنسی منتقل می‌شود. زمانی که باکتری‌های موجود در واژن به سایر اندام‌های تولیدمثلی منتشر شوند، می‌توانند عفونت لگنی ایجاد کنند. در این شرایط ترشحات واژن ممکن است به‌صورت غلیظ بوده و بوی بد داشته باشند.
ویروس پاپیلومای انسانی یا سرطان دهانه رحم
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. این ویروس قادر است سرطان دهانه رحم را ایجاد کند. اگرچه ممکن است هیچ علائمی در شخص مشاهده نشود، اما این نوع سرطان توانایی ایجاد ترشحات خونی، قهوه‌ای یا آبکی با بوی نامطبوع دارا می‌باشد. انجام روش تشخیصی پاپ اسمیر به‌صورت سالیانه می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای برای بررسی سرطان دهانه رحم مورداستفاده قرار گیرد.
علت ترشح زیاد واژن دختر مجرد
ترشحات واژن گاهی ناشی از تغییرات سنی هستند. علت ترشح زیاد واژن دختر مجرد ممکن است به یکی از دلایل زیر باشد:
- عفونت ناشی از باکتری‌های موجود در دستگاه گوارشی
- مواد شیمیایی موجود در حمام‌های حباب‌دار یا صابون‌ها
- یک شی خارجی (مانند یک تکه دستمال توالت یا گاهی اوقات یک اسباب بازی) در واژن
احتمال رخ دادن عفونت به علت عدم رعایت بهداشت، وجود دارد. به‌عنوان مثال، دختران جوان، به‌ویژه دخترانی که در بازه سنی ۲ تا ۶ سال قرار دارند، ممکن است باکتری‌ها را از دستگاه گوارش خود به ناحیه تناسلی منتقل کنند. این عفونت‌ها به دلیل پاک کردن خود از قسمت پشت به جلو و یا عدم شستشوی دست‌ها ممکن است اتفاق بیافتند.
در صورتی که علت ایجادکننده این ترشحات دخترانه به دلیل وجود شی خارجی در رحم باشد، ممکن است ترشحات همراه با مقدار کمی خون دیده شوند.
ترشحات واژن بعد از یائسگی
بعد از یائسگی، بسیاری از زنان ترشحات غیرطبیعی دارند. دلیل بروز این شرایط به‌خاطر کاهش سطح استروژن است که باعث نازک شدن و خشکی واژن می‌شود. نازکی و خشکی متوسط تا شدید، واژینیت آتروفیک (atrophic vaginitis)نامیده می‌شود. واژن نازک و خشک بیشتر مستعد تحریک و ملتهب شدن بوده و می‌تواند منجر به ترشحات واژن شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر ترشحات غیرمعمول واژن در کنار برخی از علائم خاص تجربه می‌کنید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. علائمی که باید مراقب آنها باشید عبارت‌اند از:
- تب
- درد شکم
- کاهش وزن بدون دلیل
- خستگی
- افزایش ادرار
اگر در مورد طبیعی بودن ترشحات واژن هم نگران هستید، پیشنهاد می‌کنیم از طریق پزشکان متخصص زنان و زایمان پذیرش ۲۴ به نگرانی خود خاتمه دهید.
مشاوره آنلاین متخصص رنان و زایمان
تشخیص ترشحات واژن
زمانی که برای تشخیص علت ترشحات غیرطبیعی واژن به پزشک زنان مراجعه می‌کنید، تحت انجام یک معاینه بالینی از جمله معاینه لگن توسط پزشک قرار خواهید گرفت. علاوه بر این پزشک سؤالاتی درباره علائم، چرخه قاعدگی و فعالیت جنسی از شما خواهد پرسید. برخی از سؤالاتی که ممکن است از شما در طی فرآیند معاینه پرسیده شود عبارت‌اند از:
- ترشحات غیرطبیعی از چه زمانی آغاز شدند؟
- ترشحات واژن چه رنگی دارند؟
- آیا ترشحات واژن همراه با بو هستند؟
- آیا در داخل یا اطراف واژن خارش، درد و سوزش احساس می‌کنید؟
- آیا بیش از یک شریک جنسی دارید؟
- آیا از دوش واژینال استفاده می‌کنید؟
در بسیاری از موارد، با یک معاینه بالینی یا لگنی می‌توان عفونت را تشخیص داد. اگر پزشک بلافاصله قادر به تشخیص مشکل نباشد، ممکن است آزمایشاتی را به‌منظور تشخیص دقیق‌تر درخواست نماید.
این احتمال وجود دارد که پزشک بخواهد از دهانه رحم نمونه‌برداری کند تا وجود HPV یا سرطان دهانه رحم را مورد بررسی قرار دهد. همچنین ممکن است برای بررسی دقیق‌تر و تشخیص عوامل عفونی احتمالی، ترشحات واژن در زیر میکروسکوپ مشاهده شوند. با تشخیص دقیق علت ترشحات واژن، اقدامات و گزینه‌های درمانی توسط پزشک ارائه خواهد شد.
درمان ترشحات غیرطبیعی واژن
نحوه درمان ترشحات واژن بستگی به علت ایجادکننده آن دارد. به‌عنوان مثال، عفونت‌های مخمری معمولاً با داروهای ضدقارچی که به‌صورت کرم یا ژل وارد واژن می‌شوند، به‌راحتی قابل‌درمان هستند. قرص یا پمادهای آنتی بیوتیکی قادر به درمان واژینوز باکتریایی هستند. معمولاً برای درمان تریکومونیازیس از داروی مترونیدازول (Flagyl) یا تینیدازول (Tindamax) استفاده می‌شود.
آیا بایستی شریک جنسی هم درمان شود؟
بایستی گفت، گاهی اوقات احتمال انجام چنین درمان‌هایی وجود خواهد داشت. اگر از لحاظ داشتن رابطه جنسی فعال هستید، بهتر است این موضوع را با پزشک خود مطرح سازید. در برخی موارد ممکن است تا درمان کامل، از داشتن رابطه جنسی و یا استفاده از کاندوم منع شوید.
پیشگیری
در ادامه بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به عفونت واژن چند نکته ساده و کلیدی را رعایت کنید. این کار تا حدودی مانع از بروز ترشحات غیرطبیعی واژن خواهد شد:
- با استفاده از صابون ملایم و آب گرم و با شستن ملایم، خارج واژن را تمیز نگه دارید. نیازی به وارد کردن مستقیم صابون در واژن نیست.
- هرگز از صابون‌های معطر، محصولات زنانه یا دوش واژینال استفاده نکنید. همچنین از اسپری زنانه و حمام حباب دار خودداری کنید.
- پس از رفتن به دستشویی، همیشه از جلو به عقب خود را تمیز کنید. این کار مانع از ورود باکتری به واژن و ایجاد عفونت‌های بعدی می‌شود.
- لباس زیر صد در صد نخی بپوشید و از پوشیدن لباس‌های خیلی تنگ خودداری کنید.
- از استفاده طولانی‌مدت شلوارهای تنگ، جوراب شلواری، لباس شنا و شورت دوچرخه‌سواری اجتناب کنید.
- اگر تصور می‌کنید مواد شوینده یا نرم‌کننده پارچه باعث تحریک ناحیه تناسلی شما می‌شوند، آنها را تغییر دهید.
- از وان آبگرم خودداری کنید.
- به‌صورت روزانه ناحیه تناسلی خود را شسته و آن را خشک کنید.
- لاتکس کاندوم و ژل‌های اسپرم کش که به‌منظور پیشگیری از بارداری استفاده می‌شوند، می‌توانند برای برخی از زنان تحریک‌کننده باشند. اگر فکر می‌کنید استفاده از این مواد برایتان مشکل‌ساز شده است، در مورد انتخاب بهترین روش‌های جایگزین پیشگیری از بارداری با پزشک زنان مشورت کنید.
