علت جویدن ناخن چیست؟ و چگونه درمان می‌شود؟

جویدن ناخن

در بسیاری از موارد، مواجه انسان‌ها با شرایط سخت و استرس‌زا، موجب بروز اختلال‌های عصبی و روانی مختلفی در آن‌ها می‌شود. انجام اکثر چنین کارهایی به نحوی به کم کردن استرس و اضطراب افراد کمک می‌کنند اما دوام و ادامه داشتن آن‌ها می‌تواند منجر به مشکلات متعددی شود.

در این مطلب قصد داریم در کنار توضیح اختلال جویدن ناخن، علائم و نشانه‌های این عارضه را به شما معرفی کنیم و روش‌های مؤثری را برای ترک ناخن جویدن در گروه‌های سنی مختلف شرح دهیم. پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. می توانید برای درمان جویدن ناخن با متخصص روانشناس صحبت کنید .

اختلال جویدن ناخن

اختلال جویدن ناخن که در اصطلاح پزشکی به نام «اونیکوفاژی» یا «LOnychophagia» نیز شناخته می‌شود، یک رفتار و عکس‌العمل عصبی است که افراد در مقابل فشار عصبی یا استرس از خود نشان می‌دهند. جویدن ناخن در کودکان ۳ الی ۱۲ بیش از سایر گروه‌های سنی رایج است.

در این عارضه آسیب‌شناختی، فرد برای کم کردن فشار روانی خود شروع به جویدن و گازگرفتن ناخن‌ها و پوست‌های اطراف آن می‌کند.
ناخن‌ها که از بافت سختی تشکیل شده‌اند به‌عنوان یک محافظ برای نوک انگشتان عمل کرده و از صدمه دیدن انگشتان جلوگیری می‌کنند. همچنین وجود داشتن ناخن در نوک انگشت، انجام کارهای حساس و ظریف را برای انسان آسان‌تر می‌کند.

جویدن ناخن علاوه بر این‌که نشان از یک اختلال روانی دارد، در صورت ادامه داشتن می‌تواند آسیب‌های روحی و جسمی بسیار زیادی به فرد درگیر وارد کند.

علل رواج ناخن جویدن در کودکان

همان‌طور که گفته شد جویدن ناخن در میان کودکان بیش از سایر گروه‌های سنی رواج دارد. به‌عنوان‌مثال ناخن جویدن کودک ۲ ساله بیش از ناخن جویدن در افراد بالای ۱۰ سال است.
در کودکان به‌ویژه آن‌هایی که هنوز به‌طور روان و کامل از توانایی صحبت‌کردن برخوردار نیستند، شرح و بازگو کردن حالات درونی مانند ترس و استرس بسیار مشکل است. این موضوع باعث می‌شود مشکلات روحی کودک سربسته باقی بمانند و به دلیل فشار زیادی که به کودک وارد می‌شود، جویدن ناخن به‌عنوان یک عامل کاهنده استرس عمل کند.

کودکان مشکلات و استرس‌ها را به‌خوبی درک می‌کنند اما از بیان درست آن‌ها برای دیگران عاجز هستند و نمی‌توانند با بیان فشار روحی خود از دیگران درخواست کمک کنند.

همچنین در مواردی نیز کودک اقدام به شرح علت ناراحتی و استرس خود در نزد یکی از اطرافیان می‌کند اما ممکن است طرف مقابل، مشکل کودک را به‌درستی درک نکند و به بهبود شرایط او کمکی نکند.

در این شرایط کودک تحت‌فشار مجبور است فشار روحی خود را به‌تنهایی تحمل کند و مقداری از اضطراب خود را از طریق جویدن ناخن کاهش دهد.

آسیب‌های ناشی از جویدن ناخن

ناخن جویدن کودک ۳ ساله یا هر گروه سنی از افراد می‌تواند آسیب‌ها و خطرات زیر را در پی داشته باشد:

• ورود مقدار بسیار زیادی باکتری و میکروب به داخل بدن فرد
• ایجاد عفونت در ناحیه اطراف ناخن
• ایجاد خراش در لثه و در نتیجه عفونت لثه
• سست شدن ریشه و عصب دندان با گازگرفتن و جویدن بافت محکم ناخن
• ایجاد بوی بد دهان با ورود حجم بسیار زیادی از باکتری‌ها به آن
• شکستن و لب‌پر شدن دندان
• سست شدن مینای دندان
• تبدیل ساییدن دندان‌ها روی همدیگر به یک عادت همیشگی و در نتیجه بروز دندان‌قروچه در افراد
• جلوزدگی فک
• عفونت معده و دستگاه گوارش
• فاصله افتادن بین دندان‌ها
• آسیب‌دیدن براکت‌های ارتودنسی و شل شدن آن‌ها
• ایجاد تبخال و آفت دهانی
• التهاب پوست اطراف ناخن
• خوردن مواد سمی لاک ناخن و راه یافتن مواد شیمیایی به داخل بدن

علائم ابتلا به اختلال جویدن ناخن

در برخی از افراد در سنین مختلف ممکن است جویدن ناخن یک رفتار کوتاه، مقطعی و یک عکس‌العمل به شرایط محیطی و روانی فرد محسوب شود.

اما در بعضی از موارد جویدن ناخن تبدیل به یک عادت همیشگی و مداوم می‌شود و فرد به‌محض مواجه با شرایط نامطلوب، شروع به جویدن ناخن‌های می‌کند.

در این شرایط می‌توان گفت جویدن ناخن به یک اختلال و وسواس فکری تبدیل شده است که می‌تواند علاوه بر مشکلات جسمانی، بیماری‌های روحی شدیدی به دنبال داشته باشد. در مجموع علائم افراد مبتلا به این اختلال عبارت‌اند از:

جویدن ناخن به‌محض مواجه شدن با مشکلات

زمانی که جویدن و کندن ناخن در کودکان و بزرگسالان تبدیل به یک عادت شود، فرد به‌محض احساس ناامنی، اضطراب و استرس، ترس و قرارگیری در شرایط مشابه شروع به گازگرفتن ناخن‌ها و جویدن آن‌ها می‌کند.

تسکین یافتن پس از جویدن ناخن

کسانی که از این اختلال رنج می‌برند و کندن ناخن در آن‌ها تبدیل به یک عادت ناسالم شده است، با خوردن و جویدن ناخن‌ها تسکین می‌یابند و گاهی نیز از این کار لذت می‌برند.

ایجاد مشکلات جسمی برای فرد

همان‌طور که گفته شد خوردن ناخن گاهی یک عکس‌العمل مقطعی به فشارهای روانی آنی است. اما در کسانی که این رفتار به یکی از عادات همیشگی در آن‌ها تبدیل می‌شود، مشکلات جسمی زیادی برای فرد به وجود خواهند آمد. زمانی که خوردن ناخن با ابتلا به مشکلات جسمی همراه باشد، می‌توان گفت که فرد به اختلال جویدن ناخن مبتلا است.

خجالت کشیدن از عادات ناپسند خود

گاهی فرد از این عادت ناپسند خود خجالت‌زده می‌شود و از در میان گذاشتن مشکل خود با دیگران شرمگین خواهد شد.

این افراد همچنین سعی دارند انگشتان و ناخن‌های جویده شده خود را از دید دیگران پنهان کنند. زمانی که کودک یا بزرگسال با نادرستی عمل خود آشنا باشد می‌توان گفت به اختلال جویدن ناخن مبتلا است.

شما می‌توانید در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا در کودکان و اطرافیان خود، با مشاوران متخصص روان‌شناسی پذیرش ۲۴ تماس بگیرید و با شرح علائم خود یا کودکانتان، از راهنمایی‌های آن‌ها در هر ساعت از شبانه‌روز بهره‌مند شوید.

مشاوره آنلاین با روانشناس

علل بروز اختلال جویدن ناخن

این اختلال ممکن است در اثر عوامل مختلفی به وجود آید که بیشتر آن‌ها منشأ روان‌شناسی دارند. مهم‌ترین عوامل محرک و مؤثر در بروز اختلال جویدن ناخن عبارت‌اند از:

استرس

اصلی‌ترین دلیل بروز این اختلال استرس و اضطراب است. افرادی که به مدت طولانی در شرایط استرس‌زا قرار می‌گیرند، برای مواجه با اضطراب خود به‌طور ناخودآگاه، شروع به جویدن ناخن‌های خود می‌کنند.

کمبود محبت

درصد بالایی از کسانی که از لحاظ عاطفی با کمبود مواجه هستند، به اختلال جویدن ناخن مبتلا می‌شوند. این افراد به دلیل قرارگرفتن در شرایط نامطلوب عاطفی، انرژی‌های منفی خود را از طریق جویدن ناخن تخلیه می‌کنند.

ژنتیک

این دلیل از لحاظ علمی به‌طور دقیق به اثبات نرسیده است اما بر طبق تحقیقاتی که انجام شده است، درصد بالایی از والدین افراد مبتلا به این اختلال، در برهه‌ای از زمان به جویدن ناخن‌های خود عادت داشته‌اند.

گرسنگی

بسیاری از کودکان در هنگام احساس گرسنگی شروع به جویدن ناخن‌ها خود می‌کنند. این عمل ممکن است در ابتدا مقطعی و گذرا باشد اما در بسیاری از موارد به یکی از عادات همیشگی کودک تبدیل می‌شود.

مشکلات عاطفی یا روان‌شناسی

جویدن ناخن‌ها را می‌توان به یکی از مشکلات سلامت روان از جمله موارد زیر ارتباط داد:

• اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
• اختلال افسردگی عمده (MDD)
• اختلال وسواس فکری – عملی (OCD)
• اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه
• اختلال اضطراب جدایی
• سندروم تورت یا بیماری تیک

البته باید گفت تمام افراد مبتلا به این اختلال‌ها ناخن‌های خود را نمی‌جوند. به همین شکل جویدن ناخن به این معنا نیست که فرد حتماً یک اختلال روان‌شناسی دارد.

روش‌های ترک ناخن جویدن

چگونه جلوی ناخن خوردن را بگیریم؟

روان‌شناسان راه‌های مختلفی را برای درمان و ترک عادت ناخن جویدن در سنین مختلف به‌ویژه در کودکان توصیه می‌کنند که عبارتند از:

با فرد مبتلا حرف بزنید

موثرترین و بهترین روش برای درمان این اختلال، گفتگو با فرد مبتلا است. والدین یا اطرافیان فرد مبتلا باید با جلب‌توجه و اعتماد او، زمینه بازگو کردن مشکل درونی را برای فرد مبتلا به وجود آورند.

در این روش باید با گفتگوهای روان‌شناسانه و دقیق، ریشه مشکل فرد شناسایی شود سپس با پیشنهاد راهکارهای مختلف و صحبت‌های تسکین‌دهنده سعی کنید استرس یا ترس را از او دور نگه دارید.

ناخن‌ها را کوتاه کنید

یکی دیگر از روش‌های تأثیرگذار برای ترک عادت جویدن ناخن در افراد مختلف، کوتاه و مرتب نگه‌داشتن ناخن‌ها است. با مرتب نگه‌داشتن ناخن‌ها و مانیکور آن‌ها به‌طور مداوم یا استفاده از لاک تلخ در دختران، زمینه جویدن ناخن از بین می‌رود.

از وسایل سرگرم‌کننده استفاده کنید

استفاده از وسایل جایگزین و سرگرم‌کننده، جزو روش‌های مؤثر برای ترک ناخن جویدن محسوب می‌شود. بهتر است بزرگسالان همواره یک وسیله مانند توپ‌های ژله‌ای کوچک (توپ استرس) در اختیار داشته باشند تا در صورت قرارگرفتن در شرایط ترس و استرس، به‌جای جویدن ناخن شروع به فشار دادن این وسایل کنند.

همچنین اسباب‌بازی‌های فراوانی وجود دارند که برای کنترل خشم و حالات نامناسب درونی کودک ساخته شده‌اند. به‌عنوان مثل با قراردادن خمیربازی در دسترس کودکی که به جویدن ناخن عادت دارد، به‌طور غیر مستقیم، اما کنترل شده او را از این عادت دور کنید.

برای کودکانتان پاداش در نظر بگیرید

تعیین جوایز و پاداش‌های مختلف هرچند که ساده و کوچک نیز باشند، در تشویق کودک به ترک عادت ناخن جویدن مؤثر است.

 در دادن به‌موقع و درست پاداش‌ها بسیار دقت کنید؛ زیرا وعده‌های توخالی و به تعویق انداختن جوایز خود عاملی برای وارد شدن استرس بیشتر به کودک و ادامه جویدن ناخن محسوب می‌شوند.

دستکش بپوشید

استفاده از دستکش می‌تواند در سنین مختلف، مانع از انجام عادت ناپسند ناخن جویدن شود. با پوشیدن دستکش، ناخن‌ها از دسترس فرد دور می‌مانند به همین علت به‌مرورزمان در ترک این رفتار مؤثر هستند.

آدامس بجوید

جویدن آدامس در شرایط بحرانی دهان فرد را به خود مشغول می‌کند، به همین علت عادت جویدن ناخن به‌مرورزمان ترک خواهد شد.
البته توجه داشته باشید استفاده طولانی‌مدت از آدامس برای دندان‌های کودک مضر است و ضمن کمک به یک مشکل، موجب بروز مشکل دیگری برای او خواهد شد. ازاین‌رو باید احتیاط لازم را در هنگام استفاده از این روش برای ترک عادت ناخن جویدن در کودکان ۴ ساله، به خرج دهید.

همچنین مصرف فراوان آدامس در بزرگسالان نیز علاوه بر ایجاد مشکلات مختلفی برای دهان و دندان، زمینه ابتلا به بیماری دیابت را افزایش می‌دهد.

به همین خاطر به بزرگسالانی که می‌خواهند عادت جویدن ناخن را با جویدن آدامس کنار بگذارند، توصیه می‌شود از آدامس‌های بدون قند استفاده کنند.

ناخن‌ها را تلخ کنید

تلخ کردن ناخن‌ها در کودکان می‌تواند در کمک به ترک این عادت مؤثر عمل کند و مانند روش از شیر گرفتن کودک، موجب ترک عادت جویدن ناخن در فرد شود. استفاده از مواد خوراکی تلخ مانند کندر یا سس‌های تند، تا حد زیادی از مکیدن و جویدن ناخن‌ها جلوگیری می‌کند.
در بزرگسالان استفاده از لاک تلخ نیز یکی از روش‌ها مؤثر در ترک ناخن جویدن به شمار می‌آید.

ناخن بکارید

بزرگسالانی که عادت دارند در شرایط بحرانی ناخن‌های خود را بجوند، می‌توانند با کاشت ناخن مصنوعی تا حد بسیار زیادی به ترک این عادت کمک کنند.
جویدن ناخن‌های کاشت شده سخت‌تر از ناخن طبیعی فرد است. از سوی دیگر هزینه و زمانی که برای کاشت ناخن صرف شده است، به‌عنوان یک عامل بازدارنده عمل کرده و از جویدن ناخن جلوگیری می‌کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

کودکان در طول دوره‌های مختلف زندگی ممکن است با شرایط مختلفی روبه‌رو شوند و در آن شرایط ویژه، شروع به جویدن ناخن‌های خود کنند. اما در بسیاری از موارد با گذشت زمان و عوض شدن شرایط، عادت جویدن ناخن خودبه‌خود از بین می‌رود.

همچنین این عادت در سنین کم می‌تواند عکس‌العملی برای رویش دندان‌ها و خارش جای آن‌ها باشد. در این شرایط جویدن ناخن نگران‌کننده نیست و با مرور زمان و بدون دخالت دیگران رفع خواهد شد.

اما ترک این رفتار همیشه به این سادگی نیست و در بسیاری از کودکان ممکن است به یک عادت همیشگی تبدیل شود که حتی تا بزرگسالی نیز همراه فرد باقی بماند.

از سوی دیگر ناخن جویدن همواره بی‌خطر نیست و همان‌طور که گفته شد ممکن است با عوارض و خطرات بسیار زیادی همراه باشد. زمانی که این عادت موجب آسیب رساندن به کودک یا بزرگسالان شود یا سبب خجالت کشیدن آن‌ها از ظاهر ناخن‌هایشان شود، باید برای به ترک این عادت وارد عمل شوید.

اگر کودکان شما یا حتی خودتان عادت دارید ناخن‌هایتان را بجوید، از روش‌های ذکر شده در این مطلب استفاده کنید تا زمانی که عادت خود را به‌طور کامل کنار بگذارید.

همچنین می‌توانید با مشاوران بخش روان‌شناسی یا روانپزشکی پذیرش۲۴ تماس بگیرید و از راهنمایی‌های آن‌ها استفاده کنید. مشاوران متخصص این سامانه در همه ساعات شبانه‌روز به‌صورت تلفنی، متنی و صوتی در زمینه ترک عادت جویدن ناخن آماده کمک به شما و مشاوره آنلاین مسائل روانشناسی هستند.

مشاوره آنلاین روانشناسی