آمنوره ثانویه چیست؟ علل، علائم و راه های تشخیص آمنوره ثانویه
درمان آمنوره با آمپول پروژسترون، آمنوره هیپوتالامیک
فهرست مطالب
اطلاعاتی درباره آمنوره ثانویه
آمنوره ثانویه یا قطع قاعدگی، عارضه شایعی است. پریود نشدن در دوران بارداری یا بعد از یائسگی امری طبیعی تلقی می‌شود. با این حال، در سایر مواقع، قطع قاعدگی ممکن است نشانه ابتلا به یک بیماری جدی باشد. در این مطلب، قصد داریم شما را با عوامل موثر در ایجاد این عارضه و روش‌های شناسایی و درمان آن آشنا کنیم. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه شوید.
بیماری آمنوره ثانویه در زبان انگلیسی
آمنوره ثانویه، قطع قاعدگی یا توقف قاعدگی در زبان انگلیسی با عباراتی نظیر secondary amenorrhea، absence of menstruation، absent menstruation و no menstruation بیان می‌شود.
آمنوره ثانویه چیست؟
پیش از تعریف آمنوره ثانویه، لازم است بدانید این یک عارضه طبیعی است که در بسیاری از زنان مشاهده می‌شود و می‌تواند موقتی یا دائمی باشد. آمنوره معمولا در نتیجه تغییر عملکرد یا بروز مشکل در برخی از قسمت‌های دستگاه تولید مثل زنان ایجاد می‌شود. بانوان در زمان پیش از بلوغ یا در دوران بارداری، شیردهی و یائسگی پریود نمی‌شوند. با این حال، در سنین مناسب برای باروری، یعنی در فاصله بلوغ تا یائسگی، اگر قاعدگی فرد برای مدت ۳ ماه یا بیشتر متوقف شود، احتمالا دچار آمنوره ثانویه شده است. این به شرطی است که پیش از این اتفاق، فرد برای مدت حداقل ۶ ماه به‌طور منظم پریود شده باشد. می توانید برای درمان درمان آمنوره ثانویه با پزشکان متخصص زنان و زایمان گفت و گو کنید .
علائم آمنوره ثانویه چیست؟
علائم آمنوره ثانویه به عوامل موثر در ایجاد آن بستگی دارد. با این حال، شایع‌ترین نشانه‌های قطع قاعدگی عبارتند از:
علل آمنوره ثانویه
در طی یک چرخه قاعدگی طبیعی، سطح استروژن افزایش می‌یابد. استروژن هورمونی است که مسئول رشد جنسی و تولید مثل در زنان است. سطح بالای این هورمون، پوشش داخلی رحم را ضخیم می‌کند. با ضخیم شدن پوشش رحم، رهاسازی تخمک انجام می‌گیرد. در صورت عدم باروری، تخمک از بین می‌رود. این امر با کاهش سطح استروژن همراه خواهد بود. در دوران قاعدگی، دیواره‌های ضخیم‌شده رحم و خون اضافی ناشی از ریزش بافت‌ها، از طریق واژن خارج می‌شود. با این حال، این روند می‌تواند در اثر عوامل خاصی مختل شود. قطع قاعدگی از دلایل بالقوه متعددی ناشی می‌شود. به‌عنوان مثال، مشکلات غده هیپوفیز یا تیروئید می‌تواند منجر به ایجاد این عارضه شود. عملکرد صحیح غدد یادشده، با ترشح هورمون‌های مورد نیاز برای قاعدگی همراه است. در مجموع، دلایل احتمالی بروز آمنوره ثانویه عبارتند از:
- چاقی
- لاغری شدید
- تغییر وزن ناگهانی و شدید
- بی‌اشتهایی عصبی
- استرس
- ورزش بیش از حد
- تغذیه ناسالم و ضعیف
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- سرطان تخمدان
- کیست تخمدان غیرسرطانی
- اسکار رحم از D و C (اتساع و کورتاژ)
- برداشتن تخمدان یا رحم
- مشکلات مربوط به کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید
- اختلالات آدرنال یا بیماری‌های غدد فوق کلیوی
- عدم تعادل هورمونی به معنای پایین بودن سطح استروژن یا بالا بودن سطح تستوسترون
- استرس یا افسردگی
- ابتلا به بیماری‌های مزمن
- استفاده از داروهای تجویز شده برای مقابله با مشکلات عصبی، روحی، روانی و روان‌پریشی
- استفاده از داروهای فشار خون
- استفاده از داروهای ضد حساسیت برای مقابله با آلرژی
- شیمی درمانی و پرتو درمانی برای مقابله با انواع سرطان
- استفاده از برخی روش‌های جلوگیری از بارداری نظیر داروهای ضد بارداری، دپوپروورا (Depo Provera) یا آمپول مدروکسی پروژسترون استات، به‌کارگیری دستگاه‌های داخل رحمی نظیر IUD
- کورتاژهای قبلی
- نارسایی اولیه تخمدان و بروز یائسگی قبل از ۴۰ سالگی
- اختلالات هیپوتالاموس نظیر آمنوره هیپوتالاموس عملکردی (FHA) که آمنوره هیپوتالاموس (HA) نیز نامیده می‌شود. آمنوره هیپوتالاموس عملکردی، یک بیماری است که در آن آمنوره با استرس یا کاهش وزن همراه است. با این حال، بروز این عارضه را نمی‌توان کاملا به یک مشکل ارگانیک در بدن زن نسبت داد.
- اختلالات هیپوفیز نظیر ایجاد تومورهای خوش‌خیم در این ناحیه یا ترشح بیش از حد پرولاکتین
دلایل طبیعی قطع قاعدگی عبارتند از:
انواع آمنوره
آمنوره به دو نوع عمده طبقه‌بندی می‌شود:
آمنوره اولیه
آمنوره اولیه وضعیتی نادر است که طی آن یک دختر نوجوان به سن ۱۶ سالگی رسیده یا آن را پشت سر گذاشته و هنوز اولین قاعدگی خود را تجربه نکرده است. قاعدگی در اغلب دختران بین سنین ۹ تا ۱۸ سالگی اتفاق می‌افتد. با این حال، میانگین سن آغاز سیکل قاعدگی ۱۲ سالگی است.
آمنوره ثانویه
قطع قاعدگی یا آمنوره ثانویه عارضه‌ای است که طی آن پریود فرد پس از شروع چرخه قاعدگی برای مدت حداقل ۳ ماه متوقف شود. این عارضه به مراتب شایع‌تر از نوع قبلی است. در اغلب موارد، آمنوره اولیه و ثانویه با رسیدگی به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشکی به‌طور قطعی درمان می‌شوند. به خاطر داشته باشید، آمنوره ثانویه و بارداری می‌توانند با یکدیگر مرتبط باشند.
نکته:
عدم تعادل هورمونی، از شایع‌ترین دلایل قطع قاعدگی به حساب می‌آید.
روش تشخیص آمنوره ثانویه
اگر پریود شما برای سه دوره پشت سر هم قطع شده، لازم است به پزشک مراجعه کرده یا از طریق دکتر آنلاین پریود پذیرش ۲۴ با برترین متخصصان ایران مشورت کنید. قطع قاعدگی ممکن است نشانه وجود یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به درمان دارد. برای تشخیص آمنوره ثانویه، احتمالا پزشک پیش از هر چیز آزمایش رد بارداری یا رد یائسگی را تجویز می‌کند. سپس، برای تعیین :
- تستوسترون
- پروژسترون
- استروژن
- و سایر هورمون‌ها، یک سری آزمایش خون انجام می‌شود.
به‌علاوه، برای شناسایی دلایل احتمالی قطع قاعدگی ممکن است برای بیمار :
- ام‌آر‌آی
- سی‌تی اسکن
- سونوگرافی نیز تجویز شده
- و معاینه لگن انجام گیرد.
انجام این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند، اندام‌های داخلی شما را مشاهده کرده و از سلامت آن‌ها اطمینان یابد.
در عین حال، لازم است علائم و سابقه پزشکی خود را کاملا برای پزشک شرح دهید. از این جمله، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کلیه علائم و نشانه‌های تجربه‌شده
- تاریخ آخرین قاعدگی
- مدت زمان دقیق قطع قاعدگی
- کلیه داروهای مصرفی اعم از مکمل‌های غذایی، داروهای بدون نسخه و داروها و روش‌های استفاده‌شده برای کنترل بارداری
- تغییرات اخیر در رژیم غذایی، ورزش یا وزن
- چالش‌های عاطفی موجود در زندگی شما
روش‌های پیشگیری از آمنوره ثانویه
روش‌های پیشگیری از آمنوره ثانویه عبارتند از:
- کنترل وزن
- تغذیه سالم و متعادل
- انجام منظم تمرینات ملایم ورزشی
- مدیریت و کنترل استرس
- مراجعه منظم به پزشک
عوارض آمنوره ثانویه
شایع‌ترین عوارض قطع قاعدگی عبارتند از:
ناباروری و مشکلات بارداری
آمنوره و بارداری
توقف روند تخمک‌گذاری و قطع قاعدگی، احتمال بارداری را کاهش داده یا به‌طور کلی منتفی خواهد کرد.
سقط جنین
اگر عدم تعادل هورمون دلیل بروز آمنوره باشد، این امر می‌تواند مشکلاتی نظیر سقط جنین را ایجاد کند که می‌توانید در این باره با دکتر سقط جنین مشورت نمایید.
پوکی استخوان
کاهش میزان ترشح هورمون‌هایی نظیر استروژن ممکن است استحکام و انسجام بافت استخوان‌ها را تحت تاثیر قرار داده و به پوکی استخوان منجر شود.
بیماری‌های قلبی و عروقی
تغییرات هورمونی و فشار خون بالای ناشی از قطع پریود ممکن است با ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته قلبی و اتساع شرائین همراه باشد.
درد لگن
اگر قطع قاعدگی در اثر مشکلات ساختاری در آناتومی فرد ایجاد شده باشد، می‌تواند دردهای مداومی را در ناحیه لگن به‌وجود آورد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آمنوره ثانویه قرار دارند؟
افراد زیر بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری آمنوره ثانویه قرار دارند:
- کسانی که سابقه قطع قاعدگی را در پیشینه خانواده خود داشته‌اند. این افراد، ممکن است از زمینه‌های ارثی برخوردار باشند.
- اشخاصی که دچار اختلالات خوردن بوده و از پرخوری یا کم‌خوری عصبی رنج می‌برند.
- افرادی که دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) یا روش برداشت الکتریکی حلقه‌ای (LEEP) را انجام داده‌اند.
- اشخاصی که از برخی اختلالات ژنتیکی یا کروموزومی رنج می‌برند.
- افراد چاق یا بسیار لاغر
- اشخاصی که برنامه تغذیه سالم و منظمی را دنبال نمی‌کنند.
- کسانی که به‌طور مداوم یا به‌صورت حرفه‌ای ورزش‌های بسیار سنگینی انجام می‌دهند.
- افرادی که به‌شدت تحت فشارهای عصبی و استرس قرار دارند.
- افرادی که به برخی بیماری‌های مزمن و زمینه‌ای مبتلا هستند.
چگونه چرخه قاعدگی خود را ثبت و پیگیری کنیم؟
تشخیص آمنوره معمولا امری چالش‌برانگیز است. در صورتی که این عارضه از دلایلی نظیر بارداری ناشی نشده باشد، احتمالا پزشک معالج از شما می‌خواهد سابقه تغییرات چرخه قاعدگی خود را ثبت کنید. این امر به تشخیص عوامل موثر در ایجاد عارضه کمک می‌کند. برای انجام این کار، لازم است به شیوه زیر عمل کنید:
- طول مدت قاعدگی خود را یادداشت کنید.
- همیشه، تاریخ آخرین پریود خود را ثبت کنید.
- کلیه داروهای مصرفی اعم از داروهای تجویزشده یا بدون نسخه را یادداشت کنید.
- تغییرات رژیم غذایی خود را به‌طور جدی در نظر داشته باشید.
- به تغییرات تمرینات ورزشی خود دقت کنید.
- چالش‌های احساسی و روانی خود را به‌دقت در نظر داشته و برای پزشک تشریح کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر ۳ ماه از تاریخ آخرین قاعدگی شما گذشته و هنوز پریود نشده‌اید، یا در صورت مشاهده علائم زیر، لازم است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
- اختلال در بینایی
- اختلال در حفظ تعادل
- خارج شدن ترشحات شیری از پستان
- تغییر در روند رویش موهای زائد بدن
درمان آمنوره ثانویه چیست؟
خبر خوب این است که در اغلب موارد، آمنوره ثانویه درمان دارد. اگر قطع قاعدگی از یائسگی یا بارداری ناشی شده باشد، نیازی به درمان آن نخواهد بود. در سایر موارد، انتخاب روش درمان به علت به‌وجود آورنده بیماری بستگی دارد.
درمان پزشکی و دارویی
از رایج‌ترین روش‌های درمان پزشکی آمنوره ثانویه، می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- ارائه یک برنامه عملی و رژیم کاهش وزن برای افراد چاق
- ارائه یک برنامه عملی و رژیم افزایش وزن برای افراد لاغر
- آموزش روش‌های کنترل و مدیریت استرس
- تغییر سطح ورزش
- تجویز داروی مناسب برای درمان هورمونی و رفع اختلالات موجود در عملکرد غدد
- جراحی برای از بین بردن تومورهای موجود در رحم و تخمدان، خارج کردن کیست تخمدان، اصلاح بافت اسکار یا چسبندگی رحم و برطرف کردن مشکلات ژنتیکی یا کروموزومی
- درمان آمنوره ثانویه با پروژسترون و استروژن برای رفع خشکی واژن و گرگرفتگی
- تجویز مکمل‌های حاوی کلسیم و ویتامین D برای افزایش استحکام استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان
- جایگزین کردن تمرینات سنگین کاردیو با ورزش‌های قدرتی ملایم
نکته:
در صورت ابتلای فرد به سرطان تخمدان، احتمالا ترکیبی از داروها، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی توصیه خواهد شد.
درمان آمنوره ثانویه با طب سنتی
برای درمان آمنوره ثانویه با طب سنتی لازم است از گیاهان زیر استفاده کنید:
- مصرف دمنوش یا عرق گیاه آنجلیکا سینسیس یا سنبل ختایی
- مصرف دمنوش یا عرق فالس یونیکورن
- مصرف دمنوش یا عرق کوهوش آبی
- مصرف شوید تازه، خشک یا عرق این گیاه
- مصرف بذر شنبلیله خیسانده‌شده در آب
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در اغلب موارد، آمنوره ثانویه درمان می‌شود. گرچه روند بهبود ممکن است اندکی طول بکشد. در عین حال، وجود برخی مشکلات پزشکی می‌تواند چرخه قاعدگی را برای همیشه متوقف کند. آشنایی با عوامل موثر در ایجاد این عارضه و به‌کارگیری روش درمانی مناسب، مستلزم آن است که هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرده یا با دکتر آنلاین زنان پذیرش ۲۴ مشورت کنید و از آن‌ها راهنمایی بگیرید.
سلام
یه سوال دارم اونم اینه که اگه یه زن در دوران پریود خود به ویروس کرونا مبتلا شود اختلالی در چرخه ی قاعدگی رخ میده؟