هر آنچه که باید درباره قاعدگی دردناک بدانید

در زمان پریودی ترشح هورمون پروستاگلاندین باعث انقباضات ماهیچه‌ای در رحم می‌شود. این مسئله می‌تواند منجر به احساس درد و التهاب شود. معمولا درد پریود با شروع خونریزی به طور طبیعی آغاز می‌شود. اگرچه برخی از خانم‌ها در اثر سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، از چندین روز قبل درد دارند.

اما میزان درد پریودی چقدر است؟ و معمولا چقدر طول می‌کشد؟ بدترین درد قاعدگی معمولاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد و با افزایش سطح هورمون‌ها در روز سوم یا چهارم به صفر می‌رسد.

در پاسخ به سوال درد پریودی معادل چه دردی است؟ می‌توان گفت که تقریبا معادل یک پنجم درد زایمان است. اصولا درد عادت ماهانه دخترانه که علت زمینه‌ای ندارد، با بالا رفتن سن بهتر می‌شود. بسیاری از زنان نیز پس از بچه‌دار شدن متوجه بهبودی در این وضعیت می‌شوند.

اما قاعدگی دردناک چیست؟ اصطلاح قاعدگی دردناک که در علم پزشکی از آن با عنوان دیسمنوره (Dysmenorrhea) یاد می شود، یکی از علائم رایج بیماری‌هایی مانند کیست تخمدان، فیبروم رحم، اندومتریوز و غیره است.

در واقع در این شرایط شدت درد قاعدگی خیلی بیشتر می‌شود و حتی ممکن است بیش از ۷۲ ساعت ادامه یابد. بنابراین علت درد پریود در روز چهارم به بعد را می‌توان به قاعدگی دردناک نسبت داد. بسیاری از خانم‌ها شدت درد اختلال قاعدگی دردناک را معادل شدت درد زایمان طبیعی می‌دانند.

معمولا قاعدگی بسیار دردناک با دردهای ضربان‌دار یا گرفتگی در قسمت تحتانی شکم همراه است. در این شرایط مصرف مسکن‌های مختلف خیلی موثر نیست و در فعالیت‌های روزمره برای چند روز در هر ماه اختلال ایجاد می‌شود. برخلاف درد طبیعی پریود که با مصرف یک یا دو عدد مسکن به سرعت کنترل می‌شود.

احتمالا این نگرانی در ذهن شما شکل گرفته است که قاعدگی دردناک از چیست؟دلیل قاعدگی دردناک چیست و علت قاعدگی دردناک شدید چیست؟ آیا عفونت باعث درد پریودی می‌شود؟ آیا قاعدگی دردناک باعث نازایی می‌شود؟ برای درمان قاعدگی دردناک چه بخوریم؟ در ادامه پاسخ این سوالات را دریافت خواهید کرد.

با انواع قاعدگی دردناک بیشتر آشنا شوید

قاعدگی زمانی اتفاق می‌افتد که با افت میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون، رحم یکبار در ماه پوشش خود را تخریب می‌کند و در قالب خونریزی بافت‌های اضافی خارج می‌شوند. اگرچه مقداری درد، گرفتگی و ناراحتی در طول دوره قاعدگی طبیعی است، اما اگر شدت درد با وجود مصرف مسکن غیر قابل تحمل باشد باید به وجود سندروم قاعدگی دردناک شک کرد.

معمولا این مشکل باعث غیبت خانم از کار یا تحصیل می‌شود. جالب است بدانید که دو نوع قاعدگی دردناک وجود دارد:

• قاعدگی دردناک اولیه: اصولابا اولین پریودی شروع می‌شود و در طول زندگی شما ادامه می‌یابد. معمولاً مادام‌العمر است و می‌تواند باعث گرفتگی شدید و مکرر ناشی از انقباضات شدید و غیر طبیعی رحم شود.
• قاعدگی دردناک ثانویه: این مسئله به‌دلیل وجود برخی از علل فیزیکی بروز می‌کند. معمولاً در سنین ۳۵ تا ۴۵ رخ می‌دهد و ممکن است ناشی از شرایط پزشکی مانند بیماری التهابی لگن، فیبروم رحم یا اندومتریوز باشد.

به‌همین‌ دلیل است که معمولا علت و درمان قاعدگی دردناک به هم مرتبط هستند.

علائم رایج قاعدگی دردناک

از علائم این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد ضربان‌دار یا گرفتگی در زیر شکم که بسیار شدید است.
• دردی که ۱ تا ۳ روز قبل از پریودی شروع می‌شود، ۲۴ ساعت پس از شروع پریود به اوج خود می‌رسد و در عرض ۲ تا ۳ روز بعد به میزان اندکی فروکش می‌کند یا حتی از بین نمی‌رود.
• درد مبهم و مداوم در طول ۷ روز پریودی
• دردی که به قسمت پایین کمر و ران می‌رسد.
• حالت تهوع و استفراغ
• اسهال
• سردرد و سرگیجه

معمولا قاعدگی دردناک خونریزی کم به هم مرتبط هستند. زیرا عوامل زیادی مانند کیست رحم در بروز آن دخیل هستند.

قاعدگی دردناک نشانه چیست؟

همیشه نمی‌توان خیلی سریع علت دردهای شدید دوران قاعدگی را شناسایی کرد. زیرا برخی از افراد فقط در معرض خطر بیشتری برای داشتن بیماری قاعدگی دردناک هستند. از فاکتورهای خطر موثر در بروز این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن زیر ۳۰ سال
• داشتن سابقه خانوادگی پریودهای دردناک
• سیگار کشیدن
• داشتن خونریزی شدید همراه با پریود
• داشتن قاعدگی نامنظم
• هرگز بچه‌دار نشدن
• رسیدن به بلوغ قبل از ۱۱ سالگی
• استرس و قاعدگی دردناک
• استفاده از آی یو دی برای پیشگیری از بارداری

اما واقعا چه چیزی باعث قاعدگی دردناک می‌شود؟ در اصل بروز دوره‌های قاعدگی دردناک می‌تواند نتیجه ابتلا به یکی از بیماری زمینه‌ای زیر باشد:

• سندرم پیش از قاعدگی (PMS): یک بیماری شایع است که در اثر تغییرات هورمونی در بدن ۱ تا ۲ هفته قبل از شروع قاعدگی ایجاد می‌شود. زیرا سطح هورمون پروستاگلاندین درست قبل از شروع قاعدگی افزایش می‌یابد. معمولا علائم سندرم پیش از قاعدگی پس از شروع خونریزی از بین می‌روند.
• اندومتریوز: یک وضعیت پزشکی دردناک است که در آن سلول‌های پوشش داخلی رحم در سایر قسمت‌های بدن، معمولاً روی لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها یا بافت پوشاننده لگن رشد می‌کنند.
• فیبروم رحم: فیبروم‌ها تومورهای غیر سرطانی هستند که می‌توانند بر رحم فشار وارد کنند یا باعث قاعدگی و درد غیرطبیعی شوند. اگرچه اغلب علائمی ایجاد نمی‌کنند. فیبروم و قاعدگی دردناک را جدی بگیرید و سریع برای درمان اقدام کنید.
• بیماری التهابی لگن (PID): عفونت رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها که اغلب توسط باکتری‌های مقاربتی ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث التهاب اندام‌های تولید مثلی و بروز درد شود (عفونت و قاعدگی دردناک).
• آدنومیوز: یک بیماری نادر است که در آن بافت پوششی داخل رحم به دیواره عضلانی رحم نفوذ کرده و در آنجا تکثیر می‌شود. به‌همین‌دلیل، باعث بروز التهاب، فشار و درد می‌شود. همچنین می‌تواند باعث بروز پریودهای طولانی‌تر یا سنگین‌تر شود.
• تنگی دهانه رحم: تنگی دهانه رحم یک بیماری نادر است که در آن دهانه رحم آنقدر کوچک یا باریک است که جریان قاعدگی را کند می‌کند و باعث افزایش فشار در داخل رحم می‌شود. این مسئله در بروز قاعدگی دردناک موثر است.
• کیست تخمدان: کیست تخمدان و قاعدگی دردناک به یکی از مشکلات رایج زنان در دنیای امروز تبدیل شده است. اگرچه این مشکل به‌راحتی با هورمون‌درمانی برطرف می‌شود اما پزشکان آن را با سطح بالای استرس و اضطراب مرتبط می‌دانند.

 معمولا علت پریود دردناک بعد از ازدواج مشکلاتی مانند کیست تخمدان، بیماری التهابی لگن و اندومتریوز است. زیرا تغییرات هورمونی و عفونت‌های مقاربتی مرتبط با روابط جنسی، در بروز این بیماری‌ها موثر هستند.

اصولا پریود دردناک بعد از اقدام به بارداری مسئله طبیعی نیست و باید به وجود یکی از بیماری‌های ذکر شده در بالا شک کرد. به‌همین‌دلیل، مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان لازم است.

معمولا اولین قاعدگی بعد از سقط دردناک‌تر از سیکل‌های قبلی است. زیرا کمی زمان می‌برد تا سطح هورمون‌های بدن تنظیم شوند. گاهی علت پریود دردناک بعد از سقط، عفونت رحم ناشی از کورتاژ دستی است. امیدوارم در این قسمت پاسخی کامل به سوال پریود دردناک نشانه چیست و چرا پریودم دردناک است داده باشیم.

آیا امکان پیشگیری از بروز اختلال قاعدگی دردناک وجود دارد؟

تجربه نشان داده است که اغلب خانم‌هایی که یک سبک زندگی سالم دارند، کمتر دچار بیماری‌های مولد قاعدگی دردناک می‌شوند. به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم که برای پیشگیری از این اختلال، یک رژیم غذایی سالم شامل حداقل ۶۰% میوه و سبزیجات، خواب کافی و ورزش منظم داشته باشید.

اگرچه دنیای امروز سرشار از استرس است اما راهکارهای زیادی برای کنترل آن وجود دارد. زندگی جنسی خود را محدود به یک نفر یا همان همسر خود کنید. تعدد شرکای جنسی خطر بروز بیماری التهابی لگن را افزایش می‌دهد.

عوارض پریودی خیلی دردناک

پریودی دردناک در وهله اول می‌تواند باعث ایجاد اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره شود. از طرفی، برخی از عوامل موثر در بروز این مشکل می‌توانند عوارضی داشته باشند. به عنوان مثال، اندومتریوز می‌تواند باعث ناباروری شود. بیماری التهابی لگن می‌تواند لوله‌های فالوپ شما را زخمی کند و خطر کاشت تخمک بارور شده در خارج از رحم را افزایش دهد (بارداری خارج از رحم).

به‌همین‌دلیل، خیلی زود باید علت پریود دردناک تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان تشخیص داده و درمان شود.

 نحوه صحیح تشخیص اختلال قاعدگی دردناک

در هنگام ویزیت، پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و یک معاینه فیزیکی از جمله معاینه لگن انجام می‌دهد. در طول معاینه لگن، پزشک انواع ناهنجاری در اندام تناسلی را بررسی می‌کند و به‌دنبال علائم عفونت می‌گردد. اگر پزشک مشکوک شود که اختلالی باعث دردهای قاعدگی شما شده است، ممکن است انجام آزمایش‌های دیگری مانند موارد زیر را توصیه کند:

• سونوگرافی: این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم، دهانه رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها استفاده می‌کند.
• سایر آزمایشات تصویربرداری: اصولا سی‌تی اسکن یا اسکن ام آر آی جزئیات بیشتری نسبت به سونوگرافی ارائه می‌دهند و می‌توانند به پزشک شما در تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای کمک زیادی کنند. در واقع سی‌تی اسکن تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف را ترکیب می‌کند تا تصاویر مقطعی از استخوان‌ها، اندام‌ها و سایر بافت‌های نرم داخل بدن شما تولید کند. درحالی‌که، ام آر آی از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قدرتمند برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی استفاده می‌کند. هر دو آزمایش غیر تهاجمی و بدون درد هستند.
• لاپاراسکوپی: اگرچه معمولاً انجام این آزمایش برای تشخیص دردهای قاعدگی ضروری نیست، اما لاپاراسکوپی می‌تواند به تشخیص یک بیماری زمینه‌ای مانند اندومتریوز، چسبندگی، فیبروم، کیست تخمدان و حاملگی خارج از رحم کمک زیادی کند. در طی این جراحی سرپایی، پزشک حفره شکمی و اندام‌های تناسلی شما را با ایجاد برش‌های کوچک در شکم و قرار دادن یک لوله فیبر نوری دارای دوربینی کوچک مشاهده می‌کند.

انواع روش‌های درمان قاعدگی دردناک

معمولا درمان‌های خانگی برای تسکین دوره‌های قاعدگی دردناک مفید هستند. مواردی مانند:

• استفاده از یک پد گرم در ناحیه شکم، لگن یا کمر
• ماساژ دادن شکم
• گرفتن دوش آب گرم
• انجام تمرینات بدنی منظم
• خوردن غذاهای سبک و مغذی
• تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب یا یوگا
• مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن چند روز قبل از شروع قاعدگی
• مصرف مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین B6، ویتامین B1، ویتامین E، اسیدهای چرب امگا ۳، کلسیم و منیزیم
• کاهش مصرف نمک، الکل، کافئین و شکر برای پیشگیری از بروز نفخ شکم

اگر این روش های‌درمانی موثر نبودند، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. اصولا نحوه درمان به شدت و علت اصلی درد شما بستگی دارد. اگر بیماری التهابی لگن یا عفونت‌های مقاربتی (STIs) باعث درد شما شده باشند، پزشک برای رفع عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. ممکن است همزمان یکی از داروهای زیر را نیز مصرف کنید:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک: اگرچه می‌توانید این داروهارا بدون نسخه خرید کنید اما بهتر است تحت نظر پزشک شروع به مصرف آن‌ها کنید.
• انواع ضد درد و مسکن: منظور داروهایی مانند استامینوفن (تیلنول) است.
• داروهای ضد افسردگی: گاهی اوقات داروهای ضد افسردگی برای کمک به کاهش برخی از نوسانات خلقی مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی تجویز می‌شوند.

ممکن است پزشک شما توصیه کند که داروهای هورمونی ضد بارداری را مصرف کنید. زیرا مصرف آن‌ها از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کند و در شرایط وجود کیست تخمدان می‌توانند دردهای قاعدگی شما را کنترل کنند.

اگر این روش‌های درمانی موفقیت‌آمیز نبودند، احتمالا پزشک برای درمان کیست، اندومتریوز یا فیبروم رحم دستور انجام جراحی را می‌دهد. در این جراحی هرگونه توده و بافت غیر طبیعی برداشته می‌شود.

در موارد نادر، درصورتی‌که سایر درمان‌ها مؤثر نبوده و درد قاعدگی خیلی شدید باشد، هیسترکتومی (برداشتن کامل رحم با جراحی) انجام می‌شود. اگر هیسترکتومی انجام دهید دیگر نمی‌توانید بچه‌دار شوید. این گزینه معمولاً فقط در صورتی استفاده می‌شود که فردی قصد بچه‌دار شدن نداشته باشد یا در اواخر سال‌های باروری خود باشد.

درمان قاعدگی دردناک با طب سنتی

متخصصان طب سنتی معتقد هستند که مصرف داروهای گیاهی زیر به‌صورت دمنوش کمک زیادی به رفع قاعدگی دردناک می‌کند:

• بابونه
• رازیانه
• دارچین
• زنجبیل
• شوید

در کنار آن استفاده از طب سوزنی یا طب فشاری نیز بسیار موثر است. در طب سوزنی، سوزن‌های بسیار نازک از طریق پوست در نقاط استراتژیک بدن وارد می‌شوند. درحالی‌که در طب فشاری با وارد کردن فشار ملایم به پوست، نقاط خاصی از بدن تحریک می‌شوند. توصیه می‌کنیم داروهای گیاهی را همزمان با داروهای شیمیایی مصرف نکنید. زیرا خطر تداخل دارویی وجود دارد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر درد قاعدگی هر ماه در توانایی شما برای انجام وظایف روزمره اختلال ایجاد می‌کند، ممکن است زمان صحبت با پزشک متخصص زنان و زایمان فرا رسیده باشد. در مورد علائم خود و هر یک از موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:

• درد قاعدگی بعد از گذاشتن آی یو دی
• حداقل سه دوره قاعدگی دردناک
• گرفتگی شکم همراه با اسهال و حالت تهوع در هر دوره از قاعدگی
• وجود درد لگن با وجود اتمام دوره قاعدگی
• خونریزی بیش‌ازحد در هر دوره قاعدگی
• لکه‌بینی بین هر دو سیکل قاعدگی

معمولا گرفتگی ناگهانی یا درد لگن می‌تواند نشانه عفونت باشد. عفونت درمان نشده می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار شود که به اندام‌های لگن آسیب می‌رساند و ممکن است منجر به ناباروری شود. پس اگر علائم زیر دارید، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:

• تب
• درد شدید لگن
• درد ناگهانی در ناحیه کمر و زیر شکم، به‌خصوص اگر ممکن است باردار باشید
• خروج ترشحات بدبو از واژن

درصورتی‌که امکان مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از صدها پزشک آنلاین زنان و زایمان پذیرش ۲۴ مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های بهترین دکتر آنلاین زنان و زایمان برای درمان استفاده کنید. در این سامانه، امکان پرسش و پاسخ و مشاهده نظرات در مورد قاعدگی دردناک وجود دارد.