علت خود ارضایی در کودکان و راه های درمان آن

خود ارضایی در کودکان

مشخص شده است که بعضی از افراد در هر سنی به دلایل مختلف خودارضایی می‌کنند. ممکن است این مسئله به حفظ آرامش آن‌ها کمک کند یا حس خوبی برای آن‌ها داشته باشد. اما در مورد خود ارضایی در کودکان، استمنا در کودکان یا مستربیشن در کودکان (Masturbation in children) چه می‌توان گفت؟ احتمالا این مسئله بیشتر از سر کنجکاوی و تلاش برای اکتشاف بدن نیست؟

طبق آمار، حدود ۸۰ درصد از کودکان در سنین ۹ تا ۱۲ سالگی برای حداقل یکبار خود ارضایی را تجربه کرده‌اند. بنابراین ارائه پیام‌های مثبت جنسی از سوی والدین به فرزندان، در عادی‌سازی این رفتار و کاهش احساس اضطراب، ترس و شرم کودکان در مورد بدن و جنسیت خودشان اهمیت دارد.

امروزه خود ارضایی در کودکان یکی از رای‌ترین رفتارهای جنسی است که والدین در مورد آن مشاوره می‌گیرند. کودکان زیر ۵ سال ممکن است در مکان‌های عمومی خود ارضایی کنند زیرا هنوز نمی‌دانند که این امر از نظر اجتماع قابل قبول نیست. اگرچه کودکان بزرگتر نیز ممکن است این کار را انجام دهند اما احتمال آن کمتر است.

از نظر اصول روانشناسی خود ارضایی یک رفتار آرامش‌بخش است. بنابراین هنگامی‌که کودک ناراحت می‌شود یا احساس اضطراب و استرس می‌کند، می‌تواند شدت و دفعات انجام آن افزایش پیدا کند.

درک دلایل رفتار جنسی کودک مهم است. هنگامی‌که کودکان زبان، تجربه یا توانایی کافی برای درخواست کمک ندارند، بزرگسالان باید رفتار آن‌ها را با دقت تفسیر کنند تا بررسی شود آیا رفتار خارج از محدوده آن‌ها طبیعی است یا خیر!

علائم خود ارضایی در کودکان

کودکان کنجکاو و همیشه مایل به یادگیری هستند. یکی از اولین چیزهایی که آن‌ها می‌خواهند درباره آن چیزهای بیشتری بدانند بدن آنهاست. به همین دلیل، درباره عملکرد هر قسمت از بدن خود کنجکاو هستند. می‌خواهند بدانند که چرا بدن آن‌ها با والدین یا خواهر و برادر جنس مخالفشان متفاوت است. از دیدگاه بزرگسالان این موضوع طبیعی نیست اما از نظر روانشناسان فقط یک کنجکاوی کودکانه است.

کودکان ممکن است رفتار جنسی سالم خود را به طرق مختلف، از طریق بازی و روابط با دیگر کودکان ابراز کنند. نحوه انجام این کار بستگی به مرحله رشد آن‌ها دارد که در ادامه به هر بازه سنی اشاره خواهیم کرد.

علائم خود ارضایی در کودکان صفر تا ۴ سال

کودکان در این سن:

• با برهنه بودن مشکلی ندارند
• ممکن است از لمس اندام تناسلی خود لذت ببرند
• ممکن است بخواهند اندام تناسلی سایر کودکان یا بزرگسالانی که با آن‌ها آشنا هستند را لمس کنند
• ممکن است سینه مادر خود را گاهی بی‌دلیل لمس کنند
• علاقه‌مند به تماشای لحظاتی هستند که بزرگسالان در حال تعویض لباس برهنه می‌شوند

علائم خود ارضایی در کودکان ۵ تا ۹ سال

کودکان در این سن:

• هنگام رفتن به توالت یا دوش گرفتن تمایل دارند که یک حریم شخصی داشته باشند
• گاهی در خلوت خود ارضایی می‌کنند
• در مورد جنسیت زن و مرد سوالات زیادی می‌پرسند

علائم خود ارضایی در کودکان ۱۰ تا ۱۳ سال

کودکان در این سن:

• ممکن است گاهی از الفاظ جنسی استفاده کنند
• به روابط دوست دختر یا دوست پسر علاقه نشان می‌دهند
• گاهی در خلوت خود ارضایی می‌کنند

علائم خود ارضایی در نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ سال

بچه‌ها در این سن:

• ممکن است مکالمات واضح و مفصلی در مورد رابطه جنسی با دوستان خود داشته باشند
• با پارتنر خود وارد رابطه می‌شوند
• گاهی تمایل به مشاهده مطالب تحریک‌آمیز جنسی دارند

همانطورکه ذکر شد، این‌ها رفتارهای طبیعی هستند که در هر سنی بروز می‌کنند. شما به عنوان پدر و مادر وظیفه دارید که با درگیر کردن فرزند خود به فعالیت‌های سالمی مانند ورزش و مطالعه، فقط آن‌ها را کنترل کنید.

زمانی شما باید نگران خود ارضایی در کودکان باشید که با رفتارهای جنسی غیر طبیعی زیر از طرف فرزند خود مواجه شوید. کودکان و نوجوانانی که سوءرفتارهای زیر را نشان می‌دهند، نیاز به ارزیابی دارند. هدف از ارزیابی این است که به درک درستی از منشا این رفتارها برسیم. معمولاً به ارزیابی روانشناختی یا پزشکی توسط یک فرد روانشناس متخصص نیاز است. در ادامه به این سوءرفتارها در هر بازه سنی اشاره خواهیم کرد.

کودکان صفر تا ۴ سال

• با خشونت خود ارضایی می‌کنند، تا حدی که باعث آسیب به خود می‌شوند
• تظاهر مداوم به داشتن فعالیت جنسی دارند
• گاهی سایر کودکان را به انجام فعالیت جنسی وادار می‌کنند
• مدام به اندام تناسلی دیگران دست می‌زنند

کودکان ۵ تا ۹ سال

• از رفتار جنسی یا برقراری تماس بدنی با کودکان بسیار کوچکتر از خود لذت می‌برند
• تمایل به فعالیت جنسی با حیوانات دارند

کودکان ۱۰ تا ۱۳ سال

• مصرانه خودارضایی می‌کنند
• دیگران را وادار به برقراری فعالیت جنسی می‌کنند
• ممکن است برای برقراری فعالیت جنسی، حاضر باشند پول بپردازند
• از اینکه تصاویر جنسی از خود یا شخص دیگر منتشر کنند مشکلی ندارند

نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ سال

• بیشتر زمان خود را به مشاهده مطالب خشونت‌آمیز جنسی یا پورنوگرافی غیر قانونی اختصاص می‌دهند و همزمان خود ارضایی می‌کنند
• مشکلی با انجام فعالیت‌های جنسی با کودکان بسیار کوچکتر از خود ندارند
• دوستان خود را مجبور به برقراری رابطه جنسی با خود می‌کنند

گاهی دیده می‌شود که کودک برای خود ارضایی از اسباب بازی‌ها یا عروسک‌های خود استفاده می‌کند. معمولا کودکان در شرایط خود ارضایی از خود علائمی مانند تعریق، برافروختگی، تاکی پنه (افزایش تعداد تنفس) نشان می‌دهند و پزشکان گاهی به اشتباه این علائم را به حساب تشنج، اختلالات حرکتی، شکم درد، کولیک کودکان و سایر مشکلات عصبی یا پزشکی می‌گذارند.

علت خودارضایی کودکان

اما واقعا علت خود ارضایی چیست؟ ایا کودکان هم ارضا می‌شوند؟ پزشکان معتقدند که دلیل خود ارضایی کودکان، برخلاف بزرگسالان تامین نیاز جنسی نیست. زیرا قبل از دوران بلوغ سطح هورمون‌های جنسی در حدی نیست که به تامین غرایز کمک کند. تا سن ۶ سالگی بیشتر به دلیل کنجکاوی و شناخت اندام‌های تناسلی انجام می‌شود و بعد از آن نشانه استرس بیش از حد کودک است.

معمولا وقتی پدر و مادر از هم جدا می‎شوند یا در مورد سرپرستی کودک با هم اختلاف دارند، خود ارضایی در کودکان بیشتر دیده می‌شود. متاسفانه در چنین مواقعی، والدین یا دیگران می‌توانند به اشتباه این رفتار را به عنوان نشانه‌ای از سوء استفاده جنسی تفسیر کنند. اگرچه در برخی موارد این امکان وجود دارد اما بهتر است بررسی کنید و دریابید که چه چیزهای دیگری ممکن است برای کودک شما استرس‌زا باشند.

وقتی در این شرایط خودارضایی مکرر اتفاق می‌افتد، بهترین کار این است که از فرزند خود حمایت کرده و با فعالیت‌های دیگر حواس او را پرت کنید. همچنین م‌توانید از وی بخواهید که رفتار خود را به زمانی‌که در اتاق خواب خصوصی خود است محدود کند.

زمانی خود ارضایی در کودکان خیلی نگران‌کننده می‌شود که متوقف کردن آن با وجود حمایت‌های صورت‌گرفته برای کودک سخت باشد و حتی منجر به بروز زخم بر روی اندام تناسلی وی شود.

به طور کلی، امروزه تحقیقات ثابت کرده‌اند که خود ارضایی در نوجوانان ریشه در تغییرات هورمونی دارد و خود ارضایی در کودکان (علت مالیدن کودک به زمین) از سر کنجکاوی یا استرس است. طبق آمار، ۹۰ تا ۹۴ درصد پسران و ۵۰ تا ۶۰ درصد دختران در سنین نوجوانی خود ارضایی می‌کنند.

انواع خود ارضایی در کودکان

همانطور که ذکر شد، شدت خود ارضایی در کودکان در سنین مختلف متفاوت است. هرچه کودک بزرگ‌تر و به سن نوجوانی نزدیک می‌شود، با آگاهی بیشتری در این زمینه اقدام می‌کند. در سنین قبل از ۱۰ سالگی ممکن است فقط در حد لمس نواحی محرک بدن باشد. اما در سنین ۱۳ تا ۱۷ سال می‌تواند با ارضای جنسی نیز همراه شود.

مهم این است که شما به عنوان والدین کودک، طوری با او رفتار کنید که بتوانید خود ارضایی را پیشگیری و کنترل کنید.

نحوه صحیح پیشگیری از خود ارضایی در کودکان

شما نباید عوارض خودارضایی در کودکان را نادیده بگیرید. به خصوص اگر این کار از یک کنجکاوی کودکانه به عادت تبدیل شود. بلوغ زودرس، رشد زودهنگام اندام‌های جنسی، عفونت ادراری، آسیب به اندام تناسلی، عدم تمرکز، پرخاشگری، افت تحصیلی، احساس گناه، وسواس فکری، منزوی شدن، کاهش اعتماد به نفس و غیره از عوارض خودارضایی هستند.

پیشنهاد می‌کنیم به محض مشاهده اولین علائم خود ارضایی در کودکان، با رعایت نکات زیر برای پیشگیری از شدیدتر شدن آنها اقدام کنید:

1. بهتر است با فرزند خود گفتگو کنید و توضیح دهید، همانطور که وارد کردن انگشت در بینی در مکان عمومی کار درستی نیست، دست زدن به قسمت‌های خصوصی بدن به جز هنگام تمیز کردن آن‌ها در حمام یا هنگام مراجعه به پزشک نیز کار صحیحی نیست.
2. اگر راهکار اول خیلی پاسخگو نبود، بهتر است همزمان با تذکر به کودک خود محبت بیشتری نشان دهید. او را در آغوش بگیرید و بپرسید که دوست دارد با انجام چه کارهای دیگری غیر از این کار لذت ببرد.
3. در مورد کودکان ۶ تا ۱۳ سال بهتر است خیلی واضح‌تر با آن‌ها صحبت کنید. زیرا وقتی بچه‌ها وارد مدرسه می‌شوند، بیشتر از فرهنگ و رفتار دوستان خود الگو می‌گیرند و پیشگیری از رفتارهای ناشایست آن‌ها کمی سخت‎تر می‌شود. از کودک بپرسید که آیا احساس تنهایی می‌کند یا می‌ترسد؟ آیا از عواض خود ارضایی در کودکان مطلع است؟ آیا می‌داند که خودارضایی زندگی جنسی آینده او را خراب می‌کند یا حتی ممکن است مانع از بچه‌دار شدن او در آینده شود؟

به طور کلی، هدف متوقف کردن سریع این رفتار نیست، بلکه تعیین حد و مرزهای درست آن است. پس با این دیدگاه پیش بروید!

درمان خود ارضایی در کودکان

ممکن است هنگام عبور از اتاق کودک خود، صداهایی بشوید که به نظر می‌رسد بی‌جا هستند. یا شاید به اتاق پسر یا دخترتان وارد شوید و او را در حال خودارضایی ببینید. در این شرایط چه کار باید کرد؟ نکته قابل توجه این است که نادیده گرفتن خود ارضایی در کودکان باعث از بین رفتن این وضعیت نمی‌شود.

خبر خوب این است که این نوع رفتار نشان نمی‌دهد که مشکلی در فرزند شما وجود دارد. دکتر مایکل سیتسما به عنوان یکی از معروف‌ترین روانشناسان در این زمینه می‌گوید: «خودارضایی در واقع رفتار هنجاری است. خداوند قسمت‌هایی از بدن را طوری طراحی کرده است که هنگام لمس آن‌ها احساس خوبی داشته باشیم. در واقع این رفتار طبیعی با بدن ممکن است بخشی از روند بزرگ شدن کودک باشد و والدین فقط باید به فرزندان خود در تشخیص مرزهای سالم کمک کنند.»

از روش‌های موثر برای درمان خود ارضایی در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هرگز فرزند خود را حین خود ارضایی سرزنش نکنید و فقط به او یادآوری کنید که چون یک رفتار خصوصی است، باید در یک مکان خصوصی (مانند اتاق خواب یا حمام) انجام شود. سپس به مرور برای کنترل این رفتار به کمک یک درمانگر اقدام کنید. کودک شما نباید آنقدر مشغول این کار شود که تعامل او با دوستانش تحت تاثیر قرار بگیرد.
• از آنجایی که در دختران لمس مداوم اندام تناسلی می‌تواند به دهانه ادرار آسیب برساند و منجر به عفونت ادراری شود، بهتر است این مسئله را به کودک خود گوشزد کنید.
• ذهن کودک خود را به فعالیت‌های دیگری مشغول و سعی کنید سطح اعتماد به نفس او را افزایش دهید. لذت بردن کودک از این فعالیت‌ها می‌تواند مانع از تمایل مجدد او به خود ارضایی شود. اصولا کودکانی که از جنبه‌های مختلف زندگی خود (خانه، دوستان، مدرسه، فعالیت‌ها) احساس خوبی دارند، کمتر به سراغ تحریک دستگاه تناسلی می‌روند.
• هرگز رفتار خشن یا همراه با عصبانیت با کودک نداشته باشید. نگویید اگر این کار را ادامه دهی روی دستت زگیل ایجاد می‌شود یا ممکن است کور شوی. این‌ها عزت نفس کودک را خدشه‌دار می‌کنند و حتی ممکن است باعث شکل‌گیری نگرش‌های جنسی ناسالم شوند.
• از پزشک کودک بخواهید تا این موضوع را به عنوان بخشی از معاینه بررسی کند. مطمئنا توصیه‌های یک پزشک یا روانشناس تاثیر بیشتری روی کودک شما خواهد گذاشت.
• یادتان باشد که شرایط روانی خانه و میزان محبت‌های شما تاثیر زیادی در تکرار یا عدم تکرار این رفتار دارد.

درمان خود ارضایی در کودکان با داروهای گیاهی

داروهای گیاهی زیادی وجود دارند که می‌توانند با خواص آرام‌بخشی و تسکین اعصاب، کمک زیادی به رفع استرس و اضطراب کودکان کنند. بدین شکل احتمال خود ارضایی مداوم در کودکان به حداقل می‌رسد. می‌توانید با یک  قاشق چای‌خوری از گیاهان زیر دمنوش تهیه کنید:

• بابونه
• اسطوخودوس
• بیدمشک
• گل گاوزبان
• بهارنارنج
• گل محمدی

درمان خود ارضایی کودکان در طب سنتی

پزشکان متخصص طب سنتی معتقد هستند که برای کاهش خود ارضایی در کودکان، باید مدتی غذاهایی با طبع گرم به آن‌ها ندهید. دادن شربت سکنجبین به صورت ناشتا برای حداقل ۲۱ روز عالی است. در هنگام دوش گرفتن کودک، کمی روغن بنفشه یا روغن کدو به کل بدن او بمالید.

پیاده‌روی و ورزش می‌توانند با کاهش خلط صفراوی روان کودک را آرام کنند. از دادن غذاهای خیلی چرب یا سنگین مانند فست‌ فود پرهیز کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

دلیل اینکه خود ارضایی در کودکان، والدین را آزار می‌دهد این است که ما تمایل دارند اعمال کودکان را از دیدگاه بزرگسالان ببینند. برای یک کودک، خودارضایی بخشی از روند آشنایی با اندام‌های جنسی است. نوزادان و کودکان در جستجوی بدن خود متوجه می‌شوند که لمس برخی از قسمت‌ها بیشتر از قسمت‌های دیگر با احساس لذت همراه هستند.

گفتگوی آنلاین با روانپزشک برای درمان خودارضایی

شما زمانی باید به پزشک یا روانپزشک مراجعه کنید که این کار به یک عادت تبدیل شود و حتی با رفتارهای خشونت‌آمیزی که منجر به آسیب به اندام‌‎های تناسلی می‎شوند همراه شود. این علائم دیگر نشانه کنجکاوی نیستند، بلکه نشانه بارزی از استرس و اضطراب درونی کودک هستند.

اگر شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره آنلاین روانشناس پذیرش ۲۴ تلفنی و متنی مشاوره بگیرید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های بهترین دکتر برای درمان خود ارضایی در کودکان و آگاهی از بهترین قرص برای درمان خودارضایی کودکان استفاده کنید.