آژیتاسیون (بی قراری روانی-حرکتی) چیست و چگونه درمان می‌شود؟

آژیتاسیون یا بی قراری روانی-حرکتی (Agitation) یک احساس برانگیختگی، اذیت، بی‌قراری یا عصبی بودن است. این احساس می‌تواند به وسیله برخی از موقعیت‌ها، حرف‌ها، رویدادها یا در برخی موارد بدون دلیل شناخته شده ایجاد شود.

طبیعی است که هر از گاهی احساس بی قراری کنید، برای مثال، در پاسخ به استرس ناشی از کار یا تکالیف زیاد مدرسه؛ اما گاهی اوقات این بی قراری روانی-حرکتی می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای جسمی یا مشکلات سلامت روان باشد.

اگر مرتباً بدون هیچ دلیل مشخصی دچار آژیتاسیون می‌شوید، با متخصص روانپزشکی صحبت کنید. او می‌توانند به شما کمک کند تا علت این حالت را پیدا کنید و آن را برطرف کنید.

در این مقاله، پش از معرفی دقیق‌تر آژیتاسیون، به علت آن و درمان‌های رایج می‌پردازیم.

آژیتاسیون چیست؟

آژیتاسیون در پزشکی، احساس تنش و بی‌ قراری درونی است. وقتی این اتفاق می‌افتد، ممکن است به راحتی آزرده شوید یا احساس کنید که باید راه بروید یا حرکت کنید. این احساس در شرایط عادی زمانی ایجاد می‌شود که تحت استرس زیادی هستید، و این طبیعی است. اما گاهی اوقات، یک مشکل پزشکی با روانپزشکی می‌تواند باعث این حالت شود.

اگر مشکلات هورمونی یا یک بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی یا آلزایمر داشته باشید، آژیتاسیون یکی از مشکلاتی است که همراه این بیماری‌ها می‌آید. همچنین این حالت ممکن است به ندرت ناشی از تومور مغزی باشد. به همین دلیل لازم است اگر به مدت طولانی و بدون دلیل دچار بی‌قراری می‌شوید، حتما این موضوع را پیگیری کنید تا مطمئن شوید مشکل خاصی وجود ندارد.

علائم آژیتاسیون حاد

علائم رایج آژیتاسیون شامل موارد زیر است:

• احساس ناخوشایند
• میل به حرکت، شاید بدون هدف
• بدخلقی
• بی‌صبری
• عصبی بودن
• رفتار سرسختانه
• هیجان بیش از حد

افراد مبتلا ممکن است همزمان عصبانی یا خشن رفتار کنند. اما لازم به ذکر است که بی‌قراری یا آژیتاسیون با پرخاشگری یکسان نیست.

در اینجا برخی از شایع‌ترین علل بی قراری آورده شده است.

علت آژیتاسیون چیست؟

علل رایج بی ‌قراری شامل موارد زیر است:

• استرس کاری
• احساس بیماری
• خستگی زیاد
• مشکلات با همسالان
• غم و اندوه

مشکلات پزشکی که می‌تواند باعث این حالت شود عبارتند از:

• اختلالات اضطرابی یا خلقی، مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی
• شرایطی که باعث عدم تعادل هورمونی می‌شوند، مانند کم‌کاری تیروئید
• وابستگی یا ترک الکل
• اوتیسم
• اختلالات عصبی (در موارد نادر، تومورهای مغزی)

علل آژیتاسیون حاد چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

برای شناسایی علت اصلی بی ‌قراری، پزشک احتمالاً با پرسیدن سوالاتی در مورد علائم، سابقه پزشکی و سبک زندگی شروع می‌کند. اگر مشکوک شود که شما یک بیماری زمینه‌ای سلامت روان دارید، ممکن است شما را برای ارزیابی به یک فوق تخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک ارجاع دهد. اگر هم این احتمال را بدهد که شما یک مشکل فیزیکی زمینه‌ای دارید، احتمالا یک یا چند آزمایش تشخیصی تجویز می‌کند. این آزمایشات به طور معمول شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش خون برای بررسی تعادل هورمونی
• آزمایش ادرار
• آزمایش مایع نخاعی
• سی‌تی‌اسکن یا MRI از مغز

چگونه بی قراری روانی حرکتی را درمان کنیم؟

برنامه توصیه شده برای درمان بی قراری حرکتی بستگی به این دارد که چه چیزی باعث تحریک شده است. در این‌جا بر اساس علت، درمان‌های پزشکی، روان‌شناسی، خانگی و طب سنتی مرتبط را آورده‌ایم.

بی قراری روانی حرکتی ناشی از فشار و استرس

برای تسکین بی‌قراری ناشی از استرس، پزشک ممکن است انواع تکنیک‌های آرامش‌بخش را توصیه کند، از جمله:

• تمرینات تنفس عمیق
• یوگا
• سایر اعمال مراقبه و مدیتیشن

تنفس عمیق و مدیتیشن می‌تواند به بازگرداندن حس آرامش کمک کند. ورزش و شرکت در فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برید نیز می‌تواند استرس را کاهش دهد.

در صورتی که این تکنیک‌ها نتوانند شما را تسکین دهند، ممکن است پزشک شما را به یک روان‌درمانگر ارجاع دهد. در آژیتاسیون در روانشناسی، شما باید برای شناسایی و محدود‌کردن تماس خود با چیزهایی که باعث استرس شما می‌شوند، اقدامات لازم را انجام دهید. به عنوان مثال، اگر احساس می‌کنید تحت فشار کاری هستید، آن را با رئیس یا معلم خود در میان بگذارید.

طب سنتی نیز درمان‌هایی مثل تنفس طبی، افزایش فعالیت بدنی، اصلاح خواب و غذا و همچنین استفاده از داروهای آرامش بخش، مثل گل گاو زبان را توصیه می‌کند.

بی قراری روانی حرکتی ناشی از مشکلات سلامت روان

اگر اضطراب یا اختلال خلقی به عنوان علت آژیتاسیون روانی – حرکتی تشخیص داده شود، پزشک ممکن است داروها، مشاوره با روان‌درمانگر یا ترکیبی از هر دو را برای درمان توصیه کند.

در ملاقات با روان‌درمانگر، در طول هر جلسه درمانی، در مورد علائم خود صحبت می‌کنید و به کمک او استراتژی‌هایی برای مقابله با آنها پیدا می‌کنید.

داروهایی که برای این مشکل تجویز می‌گردد متفاوت هستند. هالوپریدول و لورازپام پرمصرف‌ترین داروهایی هستند که برای بی‌قراری استفاده می‌شوند. با این حال، در درمان بی‌قراری حاد باید ابتدا داروهای آنتی‌سایکوتیک آتیپیک مانند ریسپریدون، زیپراسیدون و اولانزاپین با یا بدون بنزودیازپین‌ها مورد توجه قرار گیرند.

در نظر داشته باشید که ورزش و ریلکسیشن نیز از جمله درمان‌های کمکی بسیار موثر در درمان آژیتاسیون ناشی از اختلال در سلامت روان هستند.

طب سنتی پیش از هر چیز بر اصلاح مزاج تاکید دارد. برای بهبود سلامت روان در این طب لازم است فرد به اندازه کافی فعالیت کند، به درستی بخوابد، بر اساس مزاج خود غذا بخورد و در صورت لزوم از برخی از داروهای گیاهی مرتبط با سلامت روان طبق تجویز متخصص طب سنتی بهره ببرد. دم کرده اسطوخدوس و بابونه در این موارد مفید است.

بی قراری روانی حرکتی ناشی از عدم تعادل هورمونی

اگر علت بی قراری عدم تعادل هورمونی باشد، پزشک ممکن است درمان جایگزین هورمونی یا داروهایی که هورمون‌های شما را تعدیل می‌کنند تجویز کند. به طور معمول، علت این عارضه، کم‌کاری تیروئید است که برای درمان آن داروهای تیرئیدی تجویز می‌شوند. همچنین اگر اختلال مربوط به هورمون‌های جنسی باشد، متخصص داروهای لازم را برای ایجاد تعادل هورمونی تجویز می‌کند.

طب سنتی بر اساس منشا اختلال هورمونی، درمان‌های متعددی دارد. اصلاح سبک زندگی، بادکش‌درمانی گرم و سرد، روغن‌مالی و همچنین داروهای گیاهی برخی از این درمان‌ها هستند.

بی قراری روانی حرکتی ناشی از تومور مغزی

اگر تومور مغزی در شما تشخیص داده شود، برنامه درمانی به نوع، اندازه و محل آن بستگی دارد. در این مورد باید بدون شک تحت نظر متخصص مغز و اعصاب قرار بگیرید. احتمالا شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و یا جراحی، بخشی از روند درمان شما است.

سوالات متداول آژیتاسیون

آژیتاسیون یعنی چه؟

آژیتاسیون به معنای بی قراری است. در این حالت فرد آرام و قرار ندارد و مرتبا حرکت می‌کند.

درمان آژیتاسیون چیست؟

درمان، وابسته به علت است. در این مقاله بر اساس علت بی قراری، درمان‌های طب سنتی و پزشکی آورده شده‌اند. بسیاری از درمان‌ها، بر اصلاح شیوه زندگی و همچنین روان‌درمانی تاکید دارند. با این حال، در صورت وجود مشکلات فیزیکی، لازم است دارو مصرف شده و اقدامات پزشکی مربوطه انجام شود.

آیا آژیتاسیون خطرناک است؟

این حالت معمولا خطرناک نیست. اما به ندرت ممکن است به دلیل تومور مغزی باشد که در این شرایط لازم است به سرعت پیگیری شود. علاوه بر این، گاهی ممکن است ناشی از مشکلات پزشکی و و روان‌شناختی باشد. با این حال می‌توان گفت، اگرچه درمان بی قراری در شرایط پزشکی و روانشناختی لازم است است، اما تنها موردی که معمولا خطر جدی دارد، تومور مغزی است. برای پیگیری علت و درمان آژیتاسیون، لازم است در ابتدا به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. پس از تشخیص علت، درمان‌های مختلفی پیش روی شما خواهند بود.

پذیرش ۲۴ یک سایت مشاوره پزشکی آنلاین است. اگر بی قرار هستید، می‌توانید از دکتر آنلاین مغز و اعصاب در این سایت وقت بگیرید و با او مشورت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا ریشه بی قراری خود را یافته و برای درمان آن اقدام کنید.

سخن آخر

آژیتاسیون معمولا طبیعی است و به علت استرس و مشکلات زندگی ایجاد می‌شود. با این حال گاهی ممکن است ناشی از مشکلات پزشکی و روانشاختی باشد. در موارد معدودی نیز این احتمال وجود دارد که ناشی از تومور مغزی باشد. درمان بر علت متمرکز است و شامل تغییر سبک زندگی، درمان‌های روانشاختی و دارویی است.