علت و درمان بی‌خطر سردرد در بارداری
علل ایجاد سردرد در بارداری چیست و چگونه درمان می شود؟
فهرست مطالب
سردرد در بارداری نشانه چیست؟
آیا سردرد در بارداری طبیعی است؟ در چه صورت سردرد در بارداری خطرناک است؟ برای رفع سردرد در بارداری چی بخوریم؟ از نظر پزشکان تجربه سردرد در دوران بارداری شایع است. یک بررسی گزارش می‌دهد که ۳۹ درصد از زنان باردار حتی پس از زایمان نیز ممکن است سردرد را تجربه کنند. خوشبختانه بیشتر سردردهای دوران بارداری خطرناک نیستند.
سردرد در سه ماهه اول بارداری ممکن است به دلایل متفاوتی نسبت به سه ماهه دوم یا سوم رخ دهد. تغییرات در هورمون‌های بدن و حجم خون و همچنین وضعیت نامناسب بدن به‌دلیل افزایش وزن، همگی از عوامل رایج بروز این مسئله هستند.
گاهی سردرد ممکن است نشانه‌ای از سایر مشکلات سلامتی در دوران بارداری باشد. به‌همین‌دلیل است که باید علت اصلی آن توسط پزشک بررسی شود. اگرچه درمان‌های خانگی نیز کمک زیادی به تسکین آن می‌کنند.
در این مطلب قصد داریم شما را با نکاتی در زمینه دلایل سردرد در بارداری، علت، علائم نگران‌کننده و درمان سردرد بارداری آشنا کنیم.
انواع سردردهای دوران بارداری
بیشتر سردردهای دوران بارداری از نوع سردردهای اولیه هستند. این مسئله بدان معنی است که علائم سردرد خود به خود اتفاق می‌افتند و نشانه اختلال یا عارضه دیگری در بارداری وجود ندارد. سردردهای اولیه عبارتند از:
- سردرد تنشی
- حملات میگرن
- سردردهای خوشه‌ای
سردردهای تنشی شایع‌ترین نوع سردرد در دوران بارداری هستند. یک بررسی در سال ۲۰۱۷ اشاره کرد که ۲۶٪ از تمام سردردهایی که در دوران بارداری رخ می‌دهند، از این نوع هستند. سردردهای تنشی باعث ایجاد درد خفیف تا متوسط در سر می‌شوند. بسیاری از افراد این درد را به‌عنوان احساسی توصیف می‌کنند که انگار یک نوار سفت دور سر خود پیچیده‌اند.
طبق آخرین مطالعات، ۱۰% از انواع سردرد حاملگی از نوع سردرد میگرنی است. سردرد میگرنی اغلب به‌صورت یک درد مبهم شروع می‌شود و بعد به دردی نافذ و ضربان‌دار تبدیل می‌شود. همچنین ممکن است فرد به نور، صدا و برخی بوها بسیار حساس شود. حملات میگرن در بارداری ممکن است علائم دیگری مانند سرگیجه یا حالت تهوع نیز ایجاد کنند.
اگر در دوران بارداری علائم سردرد یا میگرن مزمن یا سابقه میگرن دارید به پزشک خود اطلاع دهید. جالب است بدانید که برخی از زنان با سابقه میگرن در دوران بارداری کمتر دچار حملات میگرنی می‌شوند. بروز میگرن معمولا با عوارضی مرتبط است که در اواخر بارداری یا پس از تولد نوزاد شما اتفاق می‌افتند.
گفتگوی آنلاین با متخصص زنان و زایمان
سردردهای خوشه‌ای نادرتر از انواع دیگر هستند و در حدود ۰.۳% از خانم‌های باردار رخ می‌دهند. معمولا این نوع سردرد باعث ایجاد درد شدید می‌شود که در یک طرف سر و اطراف چشم بروز می‌کند. همچنین ممکن است فرد متوجه برخی علائم دیگر مانند گرفتگی بینی، آبریزش چشم یا تورم در ناحیه‌ای از سر شود.
اصولا سردردهای ثانویه ناشی از یک عارضه در بارداری مانند فشار خون بالا هستند و با علائم دیگری مانند حالت تهوع یا عدم تعادل همراه هستند.
بهتر است در مورد سردرد بارداری و جنسیت جنین بدانید که هنوز شواهد علمی دقیقی در این زمینه وجود ندارد. در واقع امکان تعیین جنسیت جنین از روی نوع سردرد یا زمان بروز آن وجود ندارد. تنها تست دقیق برای تشخیص جنسیت، سونوگرافی است.
علت سردرد در بارداری
واقعا سردرد در بارداری دلیلش چیه؟ بدن زنان در طول بارداری چندین تغییر سریع و شدید را تجربه می‌کند که ممکن است منجر به بروز علائم مختلفی مانند سردرد یا خستگی شود. علت دقیق سردرد در بارداری ممکن است در ماه‌های مختلف متفاوت باشد. در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.
دلایل بروز سردرد در سه ماهه اول بارداری
در طول سه ماهه اول بارداری، بدن زن در مدت زمان کوتاهی تحت هجوم زیادی از هورمون‌ها و افزایش مقدار خون‌رسانی به ارگان‌ها قرار می‌گیرد و افزایش وزن سریع نیز ممکن است رخ دهد. این تغییرات ممکن است محرک بروز انواع خاصی از سردرد به‌خصوص سردرد تنشی باشند. به‌همین‌دلیل، بروز سردرد در اوایل بارداری طبیعی است. برخی دیگر از عوارض بارداری ممکن است بر این سردردها تأثیر بگذارند یا آنها را بدتر کنند. مواردی چون:
- حالت تهوع و استفراغ
- استرس بالا
- تغذیه ضعیف
- قند خون پایین
- کم‌آبی بدن
- کمبود خواب
- تغییرات در بینایی
- حساسیت به نور که ممکن است باعث بروز حملات میگرن شود
- سبک زندگی بی‌تحرک
مشخص شده است که مصرف برخی از مواد غذایی مانند شکلات، گوجه فرنگی و مواد لبنی در بروز انواع سردرد در ماه‌های اول موثر است.
دلایل بروز سردرد در سه ماهه دوم و سوم بارداری
در سه ماهه دوم و سوم، زنان ممکن است کمتر دچار سردرد در بارداری به‌دلیل تغییرات هورمونی شوند. زیرا بدن معمولاً تا این مرحله خود را با این تغییرات وفق داده است. با این حال، برخی از زنان همچنان سردرد تنشی ناشی از تغییرات هورمونی را در طول بارداری خود تجربه می‌کنند. اصولا علت سردرد در بارداری سه ماه دوم و سوم موارد زیر است:
- اضافه وزن
- فشار خون بالا
- فشار عضلانی
- وضعیت بد بدن
- خواب ناکافی
- رژیم غذایی ضعیف
دلایل غیر معمول بروز سردرد در بارداری
تجربه نشان داده است که خانم‌های باردار گاهی به‌دلیل ابتلا به فشار خون بالا در دوران بارداری (پره‌اکلامپسی) یا دیابت بارداری، علائمی مانند سردرد، حالت تهوع، افزایش وزن ناگهانی، تورم در صورت یا دست‌ها و خستگی را نشان می‌دهند.
در شرایط پره‌اکلامپسی، معمولا خانم سطح فشار خون طبیعی دارد و پس از هفته ۲۰ ام بارداری ناگهان دچار فشار خون بالا می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) تخمین می‌زند که از هر ۲۵ زن، ۱ نفر به پره‌اکلامپسی مبتلا می‌شود. این وضعیت ممکن است جریان اکسیژن به جنین را کاهش دهد. اگر باردار هستید، فشار خون بالا می‌تواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
- سکته
- زایمان زودرس، قبل از هفته ۳۷ ام
- جدا شدن جفت از رحم
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
بدن شما ممکن است در دوران بارداری به هورمون انسولین مقاوم شود که می‌تواند باعث احساس سردرد و خستگی شدید شود. از علائم دیگر دیابت بارداری می‌توان به تشنگی شدید و تکرر ادرار اشاره کرد. در صورت عدم درمان به‌موقع این بیماری ممکن است با عوارض شدیدی مواجه شوید.
معمولا سردرد در بارداری دوقلویی، فشار خون بالا یا دیابت بارداری است. از سایر علل جدی بروز سردرد در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت سینوس
- فشار خون پایین
- لخته شدن خون
- خونریزی داخلی
- کم‌خونی داسی‌شکل
- تومور مغزی
- آنوریسم
- سکته
- شرایط قلبی
- مننژیت یا آنسفالیت
از‌آنجایی‌که تشخیص و درمان به‌موقع آنها اهمیت دارد، حتما در مورد سردردهای مزمن خود با پزشک متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.
درمان ایمن سردرد در دوران بارداری
معمولا پزشکان از تجویز مسکن یا دارو برای درمان سردرد در بارداری اجتناب می‌کنند. زیرا در دوران بارداری امکان مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (ادویل) یا آسپرین وجود ندارد. ترکیبات این داروها از جفت عبور کرده و به جریان خون جنین منتقل می‌شوند.
طبق یک مطالعه معتبر، زنانی که در دوران بارداری از NSAID ها استفاده می‌کنند، بیشتر احتمال دارد نوزادانی با ناهنجاری‌های مادرزادی به دنیا بیاورند. برخی از زنان در دوران بارداری به‌صورت خودسرانه از استامینوفن (تیلنول) استفاده می‌کنند. درحالی‌که مطالعات اخیر نشان می‌دهند که کودکان متولد شده از زنانی که در دوران بارداری استامینوفن مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به اوتیسم یا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی هستند.
مرکز CDC نیز اعلام کرده است که مصرف انواع مسکن می‌تواند برای جنین در حال رشد شما مضر باشد، به‌خصوص اگر در سه ماهه اول استفاده شوند. به‌همین‌دلیل، احتمالا پزشک شما بعد از معاینه فیزیکی و چک کردن فشار و قند خون، دستور انجام یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را می‌دهد:
- آزمایش خون
- تست بینایی
- سونوگرافی سر و گردن
- اسکن قلب یا سر
درصورتی‌که طبق نتایج این آزمایشات دلیل غیر معمولی برای سردرد در بارداری شما کشف نشد، پزشک از شما می‌خواهد که از درمان‌های خانگی زیر برای درمان مشکل خود استفاده کنید:
- قرار دادن کمپرس سرد هر بار به مدت ۱۰ دقیقه روی پیشانی یا سر
- حمام آب گرم برای رفع تنش عضلانی
- انجام حرکات کششی بدن برای چند دقیقه
- انجام ورزش‌های ملایم مانند یوگا، شنا یا تای چی
- اصلاح وضعیت نشستن یا ایستادن
- استراحت زیاد و اجتناب از وسایل الکترونیکی مانند موبایل یا لپ‌تاپ
- نوشیدن آب و مایعات فراوان در طول روز
- ماساژ ملایم سر در طول روز
- استراحت در یک منطقه تاریک و خنک
- اجتناب از خوردن مواد غذایی محرک سردرد
اگر علت سردرد در بارداری شما یک بیماری زمینه‌ای باشد، مطمئنا با شروع درمان پزشکی مشکل برطرف خواهد شد.
درمان سردرد در بارداری با طب سنتی
خوشبختانه طب سنتی نیز راهکارهای طبیعی خوبی برای درمان انواع سردرد در دوران باردرای دارد. به عنوان مثال، ماساژ سر با روغن‌های اساسی مانند نعناع، رزماری و بابونه یا انجام طب سوزنی مطمئنا به تسکین این عارضه کمک می‌کند. از دمنوش‌های موثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بابونه
- گل محمدی
- بیدمشک
- گل گاوزبان
البته بهتر است همیشه قبل از مصرف هر دارو یا مکمل گیاهی با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما و کودکتان بی‌خطر است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه بروز سردرد در بارداری شایع است، اما گاهی اوقات لازم است به پزشک مراجعه کنید. به‌خصوص اگر سردردهای شدید یا مداومی را تجربه می‌کنید که به درمان‌های خانگی پاسخ نمی‌دهند. در شرایط زیر باید به‌دنبال اورژانس پزشکی باشید:
- تب بالا
- حالت تهوع و استفراغ
- تاری دید
- درد عضلانی شدید
- سردرد مکرر و شدید
- غش کردن
درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از صدها پزشک آنلاین زنان و زایمان پذیرش ۲۴ مشاوره آنلاین تلفنی و متنی بگیرید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره‌های بهترین دکتر آنلاین زنان برای درمان استفاده کنید. در این سامانه، امکان پرسش و پاسخ و مشاهده نظرات در مورد سردرد در بارداری وجود دارد.
سلام من هفته پنجم بارداریم است خیلی سر و گردنم درد میگنه بی خواب هم استم خواهش بگید چه کار کنم
سلام من لیلا مقصودی هستم تازه دو ماه هست حامله هستم سرم خیلی درد می‌کنه
سلام برای سردرد زن باردار چه بخریم
سلام
منم سر درد های شدید و پشت سر هم دارم
دکترم گفته از شیاف دیکلوفناک استفاده کنم آیا برا مضر نیس
سلام شیاف دیکلوفناک عوارض خونریزی روده میده لطفا استفاده نکنید
سلام خانوما من هفته چهارم بارداریم است سرم ،چشام خیلی درد دارد شدید حتا شب خوابم نبرد از دست درد چه کار کنم کسی معلومات دارد گفتن امروز تعطیل است مطب و دوکتور
من ۵هفتگی بارداری هستم سرم وحشتناک دردنکنه…چی کارکنم تعطیلاتم هست…یه استامینوفن ۵۰۰رونصف کردم میتونم بخورم..
سلام دخترم درهفته چهاردهم بارداری هست تقریبادوهفته اس سردرد داره دیروزبردم دکتر استامینوفن بهش دادوقتی قرصو میخوره دردش یه خورده کمترمیشه وسط سرش باپیشانیش دردمیکنه ممنون میشم راهنمایی کنید
من تازه رفتم تو ۵ ماه و سردردای خیلی شدید دارم استامینفونم میخورم دتر میشم بنظرتون چسکار کنم
سلام من در دو ماهه اول بارداریم استامینیفون کدیین خوردم ایا ضرر زیادیداره
اره گلم سعی کن استامینوفن ساده بخوری ،کدیین ضرر داره
کدیین ضررداره سعی کنین بادمنوش سردردتونو کنترل کنین
من هفته یازدهم هست سردرد شدید دارم لطفا بگید چه کار کنم
منم هفته ۱۱بارداری هستم از سر درد شدید دارم میمیرم به نظرت شیاف دیکلوفناک بزارم یانه
من ماه چهارم است خیلی سرد شهدیددارم نمیفهمم چرا لطفن کمکمکنید
زن منم داره
سلام خسته نباشی ماه هفتم هست الان دوهفته میشه سر درد دارم لطف کنید بگید من چکار کنم